فرهنگ واژه‌های بوشهری

فرهنگ واژه‌های بوشهری
پدیدآوران	حمیدی، سید جعفر (نویسنده)
ناشر	بامداد نو
مکان نشر	تهران
سال نشر	1398
شابک	‎1ـ09ـ6637ـ622ـ978
کد کنگره	‏

فرهنگ واژه‌های بوشهری تألیف دکتر سید جعفر حمیدی، برای کمک به حفظ ویژگی‌های زبانی و تنوع واژگان گونۀ بوشهری زبان فارسی، این کتاب نگاشته شده است. تدوین این کتاب گامی است برای مستندسازی دگرگونی‌ها و تحولات گونۀ بوشهری زبان فارسی که محتوای آن می‌تواند افزون بر پژوهش‌های زبانی، گنجینۀ ارزشمندی برای بررسی‌های تاریخی، فرهنگی، اجتماعی و قوم‌شناختی باشد.

گزارش کتاب

مجاورت بوشهر با دریا و آمدوشدهای دریایی مسافران، جهانگردان، مأموران، بازرگانان و حتی مهاجمان و جنگجویان، رفت‌وآمدهای کشتی‌های بوشهری به اقصی نقاط جهان و ورود کشتی‌ها از ملل مختلف به بوشهر، توقف پیروان ملیت‌ها یا مذاهب مختلف در این شهر، وجود نمایندگی‌های بازرگانی، سیاسی و بهداشتی اروپایی، آفریقایی و آسیایی، سکونت دارندگان مذاهب مختلف مانند یهودی، مسیحی و صبی و مردمانی با زبان‌های متفاوت مانند ارمنی، هندی و عربی که همه در این شهر با فراغت خاطر به مشاغل گوناگون خود مثل زرگری، صنعتگری، معاملات تجاری، معاملات قماش و پارچه و حتی داروسازی مشغول بوند، همه‌وهمه سبب شده تا تعداد فراوانی از واژه‌های زبان‌های ملت‌های مختلف در میان واژه‌های فارسی بوشهری رواج پیدا کنند.

تمدن‌ها تا عصر تولد بوشهر جدید، یعنی حدود دو قرن پیش و ادامۀ آن تا امروز نیز سبب حضور بسیاری از واژه‌های پهلوی، فرس باستان و اوستایی در واژه‌های بوشهری شده‌اند. در این واژه‌نامۀ مختصر، واژگانی وجود دارند که اصل آنها پهلوی، اوستایی، سانسکریت، هندی و زبان‌های دیگر است که برشماری شود، این آمر به دست می‌آید: انگلیسی 75 واژه، پهلوی 28، هندی 27، عربی 25، ترکی 8، فرانسه 5، آلمانی 4، روسی 4، اوستایی 3، مغولی 2، آرامی 1 و ایتالیایی 1. البته این آمار دقیق نیست و کل واژه‌های بوشهری را دربر نمی‌گیرد و این عیب زبان یا لهجه نیست، بلکه حسن آن است که توانسته ظرفیت پذیرش زبان‌ها یا لهجه‌های مختلف را دارا باشد.

برای کمک به حفظ ویژگی‌های زبانی و تنوع واژگان گونۀ بوشهری زبان فارسی، این کتاب نگاشته شده است. تدوین این کتاب گامی است برای مستندسازی دگرگونی‌ها و تحولات گونۀ بوشهری زبان فارسی که محتوای آن می‌تواند افزون بر پژوهش‌های زبانی، گنجینۀ ارزشمندی برای بررسی‌های تاریخی، فرهنگی، اجتماعی و قوم‌شناختی باشد.

واژه‌نامۀ فرهنگ واژه‌های بوشهری با هدف کمک به حفظ و تداوم واژه‌های این گونۀ زبانی گردآوری و تدوین شده است. مدخل‌هایی که در این کتاب گنجانده شده‌اند، واژه‌هایی هستند که برخی از آنها در میان مردم بوشهر کاربرد دارد. ناگفته نماند که بسیاری از امروزیان یا ساکنان امروز بوشهر با بسیاری از این واژگان بیگانه هستند و حق هم با آنهاست؛ زیرا گسترۀ وسایل ارتباط جمعی صوتی و تصویری آن‌چنان ادامه یافته که بسیاری از کلمات محلی از یاد رفته و حتی بعضی از خرده‌گیران ناآشنا با اصالت بوشهر منکر وجود چنین واژگانی یا بعضی از آنها هستند.

ترتیب آوردن واژگان در این کتاب به صورت الفبایی بوده و آوانگاری هر واژه نیز به زبان انگلیسی آورده شده است. همچنین معنای فارسی آن واژه در مقابل هر واژۀ بوشهری بیان شده است.

منابع مقاله

پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات