علیاری تبریزی، علی بن عبدالله: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۲ اکتبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۰:۴۸

علیاری تبریزی، علی بن عبدالله

نام	علیاری تبریزی، علی بن عبدالله
نام‌های دیگر	آیت‌الله علیاری تبریزی علیاری، علی بن عبدالله غروی علییاری، علی قراچه‌داغی، علی بن عبدالله
نام پدر	عبدالله
متولد	پنجم رمضان 1236ق
محل تولد	قریه «سردرود» (دو فرسخی تبریز)
رحلت	1327 ق
اساتید	شیخ مرتضى انصارى میرزاى شیرازى
برخی آثار	ایضاح الغوامض فی تقسیم الفرایض نهج الإعلان بما یثبت به دخول شهر رمضان منهاج الملة في بیان الوقت و القبلة بهجة الآمال في شرح زبدة المقال
کد مؤلف	AUTHORCODE00253AUTHORCODE

برای دیگر کاربردها، علیاری تبریزی (ابهام‌زدایی) را ببینید.

برای دیگر کاربردها، غروی (ابهام زدایی) را ببینید.

على بن عبدالله علیارى تبریزی (1236-1327ق)، نخستین شخصیت معروف علمى خاندان علیارى است که صاحب «ریحانة الادب»، ایشان را از اکابر علماى طراز اول اوایل قرن چهاردهم هجرى و فقیه، اصولى، محدث، رجالى، طبیب، نجومى، ریاضى‌دان، حکیم، متکلم، ادیب، شاعر و در یک جمله، جامع معقول و منقول و فروع و اصول مى‌خواند.

ولادت

حاج ملا على علیارى در پنجم رمضان 1236ق در قریه «سردرود» (دو فرسخی تبریز) متولد شد و همانجا نشو و نما یافت و بعدها در زادگاه و املاک نیاکانش قریه «علیار» اقامت گزید

تحصیلات

پس از گذراندن دوران تحصیل ابتدایى و مکتب‌خانه‌ای، وارد حوزه علمیه تبریز شد و به فراگیرى ادبیات، منطق، فقه، اصول، قرآن، حدیث و سائر علوم مرسوم پرداخت.

اساتید

وی از محضر آیات عظام شیخ مرتضى انصارى، میرزاى شیرازى، میرزا محمدحسن شیرازى، حاج سید حسین کوه‌کمرى، شیخ رازى آل یاسین و شیخ مهدى فتونى موفق به اخذ اجازه اجتهاد گردید و پس‌ازآن به شهر تبریز مراجعت نمود و به تألیف و تدریس مشغول شد. وى علاوه بر درس‌هاى معمول حوزه، ریاضیات و «قانون» ابن‌ سینا را نیز تدریس مى‌نمود.

مراجعت به تبریز

علامه علیارى پس‌ازآنکه به مرتبه اجتهاد رسید و اجازه‌نامه‌های کتبى از فقها و اساتیدش گرفت، در حدود سال 1287ق، به آذربایجان برگشت و تا آخر عمر در تبریز اقامت گزید و به تدریس، تحقیق، تألیف و حل‌وفصل امور شرعى مردم مشغول شد.

شاگردان

علییاری تبریزی با تدریس علوم و تهذیب نفوس، به تربیت طالبان علم و معنویت همت گماشت و شاگردان بسیارى را تقدیم تاریخ تشیع کرد. مشهورترین شاگردان وى عبارت بودند از:

آیت‌الله میرزا حسن مجتهد تبریزى(متوفاى 1337ق): از فقهاى بزرگ عصر مشروطه در تبریز و از مشایخ روایى آیت‌الله مرعشى نجفى (سید شهاب‌الدین) بود.
شیخ محمدحسن سردرودى: داراى تألیفاتى بود، ازجمله: کتابى در موضوع زندگى حضرت علی‌اکبر(علیه‌السلام) و رساله‌ای خطى در موضوع زندگى استادش محقق علیارى که در سال 1333ق تألیف کرده است.
میرزا جعفر تبریزى نوجه دهى.
میرزا حسن علیارى (فرزند خود محقق علیارى).
میرزا جعفر تبریزى: فقیه، ادیب و مفسّر قرآن. وى برادر کوچک حاج رضا صرّاف تبریزى شاعر اهل‌بیت(علیهم‌السلام) و غزل‌سرای بزرگ آذربایجان بود.
سید شمس‌الدین حسینى مرعشى: پدر مرحوم آیت‌الله‌العظمی سید شهاب‌الدین مرعشى نجفى(ره) مرجع تقلید معاصر.
سید محمد مولانا تبریزى: از فقها و مجتهدان بزرگ قرن چهاردهم هجرى.
میرزا فرج‌الله عباچى زاده تبریزى: از علما و خطباى معروف تبریز در دوره مشروطیت و بعدازآن.

وفات

حاج ملاعلى علیارى در روز پنجشنبه چهارم رجب 1327ق در تبریز وفات یافت. پیکرش به نجف اشرف منتقل و در «وادی‌السلام» به خاک سپرده شد.

آثار

منتهى الآمال فى تتمیم زبدة المقال، منظومه‌ای در علم رجال و تکمیل کتاب منظوم رجالى «زُبدةُ المقال» سید حسین بروجردى(1238-1284ق) است.
بهجة الآمال فى شرح زُبدة المقال، بزرگ‌ترین و مشهورترین کتاب نویسنده این اثر در علم رجال است.
ایضاح الغوامض فى تقسیم الفرایض، در فقه.
تعلیقه بر «ریاض الأحکام»، در فقه.
تعلیقه بر «الروضة البهیّة»: در فقه.
دلائل الأحکام في شرح الشرائع: در فقه.
هدایة الطالبين لعمل المقلدین، (رساله عملیه توضیح المسائل).
نهج الإعلان فیما یثبت به دخول رمضان، در تعیین و تشخیص روز اول ماه مبارک رمضان.
مشکوة الوصول الى علم الأصول.
مناهج الأحکام فى اصول الفقه، در شرح معالم الاصول.
حاشیه بر قوانین میرزاى قمى، در اصول.
حاشیه بر معالم الأصول.
شرح زُبدة الأصول.
شرح الإشارات و التنبیهات ابن‌ سینا: فلسفى، عرفانى.
تعلیقه بر «أسفار» صدرالمتألهین شیرازى.
تعلیقه بر شوارق الإلهام.
تقویم تامّ در سیصدوشصت‌وشش ورق، در نجوم.
شرح صحیفه اسطرلاب: نجوم و ستاره‌شناسی.
تعلیقه بر «تشریح فلک الافلاک»، در نجوم و ستاره‌شناسی.
منهاج الملّة فى تعیین الوقت و القبله، در نجوم و جغرافیا.
شرح چغمینى: نجوم و ستاره‌شناسی.
الوافیه فى شرح لغز الکافیه، تألیف شیخ بهایی.
المطرّز فى شرح اقسام اللُغَز، ادبى و فصاحت و بلاغت.
ریاض المقاصد: در شرح قصیده شیخ حسن بن راشد در مدح حضرت صاحب‌الزمان(عج)، ادبى، کلامى، تاریخى، حدیثى. این کتاب را در جوانى و قبل از مهاجرت به نجف اشرف در تبریز نوشته است.
شرح المطوّل، ادبى، معانى، بیان و بدیع.
تعلیقه بر «الرعایة فى علم الدرایه» شهید ثانى، در علم درایه و حدیث.
شرح دعاى سمات، در موضوع حدیثى، اخلاقى، عرفانى.
تعلیقه بر قانون ابن‌ سینا.
شرح انوار ملکوت، در شرح یاقوت نوبختى.
رسالة فى الجفر، در موضوع علوم غریبه.
رسالة فى الرّمل، در موضوع علوم غریبه.
شرح قصیده تائیه «مدارس آیات» دعبل خزاعى^[۱].

پانویس

↑ قلی‌زاده علیار، مصطفی، پایگاه اینترنتی فرهیختگان تمدن شیعی

منابع مقاله

قلی‌زاده، مصطفی، پایگاه اینرنتی فرهیختگان تمدن شیعی، 26 بهمن 1399.

وابسته‌ها

ایضاح الغوامض فی تقسیم الفرایض

نهج الإعلان بما یثبت به دخول شهر رمضان

منهاج الملة في بیان الوقت و القبلة

بهجة الآمال في شرح زبدة المقال

شرح قصيده حسن بن راشد

بهجة الآمال في شرح زبدة المقال

[1] قلی‌زاده علیار، مصطفی، پایگاه اینترنتی فرهیختگان تمدن شیعی

[۱]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-<div class='wikiInfo'>
+<div class="wikiInfo">
 [[پرونده:NUR00253.jpg|بندانگشتی|علیاری تبریزی، علی بن عبدالله]]
 {| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ |
 |-
-! نام!! data-type='authorName'|علیاری تبریزی، علی بن عبدالله
+! نام!! data-type="authorName" |علیاری تبریزی، علی بن عبدالله
 |-
-|نام های دیگر
+|نام‌های دیگر
-|data-type='authorOtherNames'| آیت الله علیاری تبریزی
+| data-type="authorOtherNames" | آیت‌الله علیاری تبریزی
 علیاری، علی بن عبدالله
 غروی علییاری، علی
-قراچهداغی، علی بن عبدالله
+قراچه‌داغی، علی بن عبدالله
 |-
 |نام پدر
-|data-type='authorfatherName'|
+| data-type="authorfatherName" |عبدالله
 |-
 |متولد
-|data-type='authorbirthDate'|
+| data-type="authorbirthDate" |پنجم رمضان 1236ق
 |-
 |محل تولد
-|data-type='authorBirthPlace'|
+| data-type="authorBirthPlace" |قریه «سردرود» (دو فرسخی تبریز)
 |-
 |رحلت
-|data-type='authorDeathDate'|1327 هـ.ق
+| data-type="authorDeathDate" |1327 ق
 |-
 |اساتید
-|data-type='authorTeachers'|
+| data-type="authorTeachers" |[[انصاری، مرتضی بن محمدامین|شیخ مرتضى انصارى]]
+[[میرزای شیرازی، سید محمدحسن|میرزاى شیرازى]]
 |-
 |برخی آثار
-|data-type='authorWritings'|[[‏ایضاح الغوامض فی تقسیم الفرائض]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
+| data-type="authorWritings" |[[ایضاح الغوامض فی تقسیم الفرایض]]
+[[نهج الإعلان بما یثبت به دخول شهر رمضان]]
-[[‏بهجه الآمال فی شرح زبده المقال]] / نوع اثر: کتاب / نقش: شارح
+[[منهاج الملة في بیان الوقت و القبلة]]
-[[‏شرح قصیده حسن بن راشد]] / نوع اثر: کتاب / نقش: شارح
+[[بهجة الآمال في شرح زبدة المقال]]
-|-class='articleCode'
+|- class="articleCode"
-|کد مولف
+|کد مؤلف
-|data-type='authorCode'|AUTHORCODE253AUTHORCODE
+| data-type="authorCode" |AUTHORCODE00253AUTHORCODE
 |}
 </div>
+{{کاربردهای دیگر|علیاری تبریزی (ابهام‌زدایی)}}
+{{کاربردهای دیگر|غروی (ابهام زدایی)}}
+'''على بن عبدالله علیارى تبریزی''' (1236-1327ق)، نخستین شخصیت معروف علمى خاندان علیارى است که [[مدرس، محمدعلی|صاحب]] «[[ریحانة الأدب فی تراجم المعروفین بالکنیة أو اللقب|ریحانة الادب]]»، ایشان را از اکابر علماى طراز اول اوایل قرن چهاردهم هجرى و فقیه، اصولى، محدث، رجالى، طبیب، نجومى، ریاضى‌دان، حکیم، متکلم، ادیب، شاعر و در یک جمله، جامع معقول و منقول و فروع و اصول مى‌خواند.
-«حاج ملا على بن عبدالله عليارى»، نخستين شخصيت معروف علمى خاندان عليارى است.
-صاحب «ريحانة الادب»، ايشان را از اكابر علماى طراز اول اوايل قرن چهاردهم هجرى و فقيه، اصولى، محدث، رجالى، طبيب، نجومى، رياضى‌دان، حكيم، متكلم، اديب، شاعر و در يك جمله، جامع معقول و منقول و فروع و اصول مى‌خواند.
 ==ولادت==
+حاج ملا على علیارى در پنجم رمضان 1236ق در قریه «سردرود» (دو فرسخی تبریز) متولد شد و همانجا نشو و نما یافت و بعدها در زادگاه و املاک نیاکانش قریه «علیار» اقامت گزید
-تولد وى در سال 1236ق، در قريه سردرود - دو فرسخى تبريز - بوده است. او در قريه عليار، از نواحى تبريز اقامت گزيد و پس از كسب برخى از علوم و معارف، به نجف اشرف عزيمت نمود و در ارض اقدس، به تكميل معلومات خويش پرداخت.
+==تحصیلات==
+پس از گذراندن دوران تحصیل ابتدایى و مکتب‌خانه‌ای، وارد حوزه علمیه تبریز شد و به فراگیرى ادبیات، منطق، فقه، اصول، قرآن، حدیث و سائر علوم مرسوم پرداخت.
 ==اساتید==
+وی از محضر آیات عظام [[انصاری، مرتضی بن محمدامین|شیخ مرتضى انصارى]]، [[میرزای شیرازی، سید محمدحسن|میرزاى شیرازى]]، [[میرزای شیرازی، سید محمدحسن|میرزا محمدحسن شیرازى]]، حاج [[سید حسین کوه‌کمرى]]، شیخ [[رازى آل یاسین]] و شیخ [[مهدى فتونى]] موفق به اخذ اجازه اجتهاد گردید و پس‌ازآن به شهر تبریز مراجعت نمود و به تألیف و تدریس مشغول شد. وى علاوه بر درس‌هاى معمول حوزه، ریاضیات و «قانون» [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن‌ سینا]] را نیز تدریس مى‌نمود.
-وی از محضر آيات عظام [[انصاری، مرتضی بن محمدامین|شيخ مرتضى انصارى]]، [[میرزای شیرازی، محمدحسن بن محمود|ميرزاى شيرازى]]، [[میرزای شیرازی، محمد حسن بن محمود|ميرزا محمدحسن شيرازى]]، حاج سيد حسين كوه‌كمرى، شيخ رازى آل ياسين و شيخ مهدى فتونى موفق به اخذ اجازه اجتهاد گرديد و پس از آن به شهر تبريز مراجعت نمود و به تأليف و تدريس مشغول شد. وى علاوه بر درس‌هاى معمول حوزه، رياضيات و «قانون» [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن سينا]] را نيز تدريس مى‌نمود.
+==مراجعت به تبریز==
+علامه علیارى پس‌ازآنکه به مرتبه اجتهاد رسید و اجازه‌نامه‌های کتبى از فقها و اساتیدش گرفت، در حدود سال 1287ق، به آذربایجان برگشت و تا آخر عمر در تبریز اقامت گزید و به تدریس، تحقیق، تألیف و حل‌وفصل امور شرعى مردم مشغول شد.
-==آثار==
+==شاگردان==
+علییاری تبریزی با تدریس علوم و تهذیب نفوس، به تربیت طالبان علم و معنویت همت گماشت و شاگردان بسیارى را تقدیم تاریخ تشیع کرد. مشهورترین شاگردان وى عبارت بودند از:
+# آیت‌الله میرزا حسن مجتهد تبریزى(متوفاى 1337ق): از فقهاى بزرگ عصر مشروطه در تبریز و از مشایخ روایى آیت‌الله مرعشى نجفى (سید شهاب‌الدین) بود.
+# شیخ محمدحسن سردرودى: داراى تألیفاتى بود، ازجمله: کتابى در موضوع زندگى حضرت علی‌اکبر(علیه‌السلام) و رساله‌ای خطى در موضوع زندگى استادش محقق علیارى که در سال 1333ق تألیف کرده است.
+# میرزا جعفر تبریزى نوجه دهى.
+# میرزا حسن علیارى (فرزند خود محقق علیارى).
+# میرزا جعفر تبریزى: فقیه، ادیب و مفسّر قرآن. وى برادر کوچک حاج رضا صرّاف تبریزى شاعر اهل‌بیت(علیهم‌السلام) و غزل‌سرای بزرگ آذربایجان بود.
+# سید شمس‌الدین حسینى مرعشى: پدر مرحوم آیت‌الله‌العظمی سید شهاب‌الدین مرعشى نجفى(ره) مرجع تقلید معاصر.
+# سید محمد مولانا تبریزى: از فقها و مجتهدان بزرگ قرن چهاردهم هجرى.
+# میرزا فرج‌الله عباچى زاده تبریزى: از علما و خطباى معروف تبریز در دوره مشروطیت و بعدازآن.
-شيخ [[آقا بزرگ تهرانى]] در موارد متعددى از كتاب خود، به تأليفات مرحوم عليارى اشاره دارد كه مهم‌ترين آنها كتاب پنج جلدى «بهجة الامال فى شرح زبدة المقال» در علم رجال است كه سه جلد اول آن در شرح «زبدة المقال»، منظومه رجالى سيد حسين بروجردى (م 1276ق) و دو جلد آخر، شرح منظومه رجالى «مُنتهى الآمال فى علم الرجال» خود وى مى‌باشد كه به‌عنوان تكميل زبدة المقال مذكور، به نظم آورده است.
+==وفات==
+حاج ملاعلى علیارى در روز پنجشنبه چهارم رجب 1327ق در تبریز وفات یافت. پیکرش به نجف اشرف منتقل و در «وادی‌السلام» به خاک سپرده شد.
-از ديگر آثار وى مى‌توان به موارد ذيل اشاره كرد:
+==آثار==
+{{ستون-شروع|2}}
+# منتهى الآمال فى تتمیم زبدة المقال، منظومه‌ای در علم رجال و تکمیل کتاب منظوم رجالى «زُبدةُ المقال» سید حسین بروجردى(1238-1284ق) است.
+# بهجة الآمال فى شرح زُبدة المقال، بزرگ‌ترین و مشهورترین کتاب نویسنده این اثر در علم رجال است.
+# ایضاح الغوامض فى تقسیم الفرایض، در فقه.
+# تعلیقه بر «ریاض الأحکام»، در فقه.
+# تعلیقه بر «الروضة البهیّة»: در فقه.
+# دلائل الأحکام في شرح الشرائع: در فقه.
+# هدایة الطالبين لعمل المقلدین، (رساله عملیه توضیح المسائل).
+# نهج الإعلان فیما یثبت به دخول رمضان، در تعیین و تشخیص روز اول ماه مبارک رمضان.
+# مشکوة الوصول الى علم الأصول.
+# مناهج الأحکام فى اصول الفقه، در شرح معالم الاصول.
+# حاشیه بر قوانین میرزاى قمى، در اصول.
+# حاشیه بر معالم الأصول.
+# شرح زُبدة الأصول.
+# شرح الإشارات و التنبیهات ابن‌ سینا: فلسفى، عرفانى.
+# تعلیقه بر «أسفار» صدرالمتألهین شیرازى.
+# تعلیقه بر شوارق الإلهام.
+# تقویم تامّ در سیصدوشصت‌وشش ورق، در نجوم.
+# شرح صحیفه اسطرلاب: نجوم و ستاره‌شناسی.
+# تعلیقه بر «تشریح فلک الافلاک»، در نجوم و ستاره‌شناسی.
+# منهاج الملّة فى تعیین الوقت و القبله، در نجوم و جغرافیا.
+# شرح چغمینى: نجوم و ستاره‌شناسی.
+# الوافیه فى شرح لغز الکافیه، تألیف شیخ بهایی.
+# المطرّز فى شرح اقسام اللُغَز، ادبى و فصاحت و بلاغت.
+# ریاض المقاصد: در شرح قصیده شیخ حسن بن راشد در مدح حضرت صاحب‌الزمان(عج)، ادبى، کلامى، تاریخى، حدیثى. این کتاب را در جوانى و قبل از مهاجرت به نجف اشرف در تبریز نوشته است.
+# شرح المطوّل، ادبى، معانى، بیان و بدیع.
+# تعلیقه بر «الرعایة فى علم الدرایه» شهید ثانى، در علم درایه و حدیث.
+# شرح دعاى سمات، در موضوع حدیثى، اخلاقى، عرفانى.
+# تعلیقه بر قانون ابن‌ سینا.
+# شرح انوار ملکوت، در شرح یاقوت نوبختى.
+# رسالة فى الجفر، در موضوع علوم غریبه.
+# رسالة فى الرّمل، در موضوع علوم غریبه.
+# شرح قصیده تائیه «مدارس آیات» دعبل خزاعى<ref>قلی‌زاده علیار، مصطفی، پایگاه اینترنتی فرهیختگان تمدن شیعی</ref>.
+{{پایان}}
-# ايضاح الغوامض فى تقسيم الفرائض؛
+==پانویس==
-# نهج الاعلان بما يثبت به دخول شهر رمضان؛
+<references />
-# منهاج الملة فى بيان الوقت و القبلة؛
-# مناسك حج؛
-# تعليقات على العروة الوثقى؛
-# شرح قصيده حسن بن راشد.
+==منابع مقاله==
+[http://nbo.ir/%D8%B9%D9%84%D9%89-%D8%B9%D9%84%DB%8C%D8%A7%D8%B1%D9%89-%D9%85%D9%84%D8%A7-%D8%B9%D9%84%D9%89-%D8%B9%D9%84%DB%8C%D8%A7%D8%B1%D9%89__a-78.aspx قلی‌زاده، مصطفی، پایگاه اینرنتی فرهیختگان تمدن شیعی، 26 بهمن 1399].
-== وابسته‌ها ==
+==وابسته‌ها==
 {{وابسته‌ها}}
-[[ایضاح الغوامض فی تقسیم الفرایض]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
-[[نهج الإعلان بما یثبت به دخول شهر رمضان]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
+[[ایضاح الغوامض فی تقسیم الفرایض]]
+[[نهج الإعلان بما یثبت به دخول شهر رمضان]]
-[[منهاج الملة في بیان الوقت و القبلة]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
+[[منهاج الملة في بیان الوقت و القبلة]]
-[[بهجة الآمال في شرح زبدة المقال]] / نوع اثر: کتاب / نقش: شارح
+[[بهجة الآمال في شرح زبدة المقال]]
-[[شرح قصیده حسن بن راشد]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
+[[شرح قصيده حسن بن راشد]]
-[[بهجة الآمال في شرح زبدة المقال]] / نوع اثر: کتاب / نقش: شارح
+[[بهجة الآمال في شرح زبدة المقال]]
 [[رده:زندگی‌نامه]]
+[[رده:اردیبهشت (1400)]]
+[[رده:شاگردان شیخ انصاری]]