فرهنگ مجمع الفرس: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'فرهنگ (ابهام زدایی)' به 'فرهنگ (ابهام‌زدایی)') |
||
| (۱۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۸: | خط ۸: | ||
فرهنگ سروری | فرهنگ سروری | ||
|پدیدآورندگان | |پدیدآورندگان | ||
| پدیدآوران = [[سروری، | | پدیدآوران = [[سروری، محمدقاسم بن حاجی‌محمد]] (نویسنده) | ||
[[دبیر سیاقی، محمد]] (مصحح) | [[دبیر سیاقی، محمد]] (مصحح) | ||
| خط ۳۵: | خط ۳۵: | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
{{کاربردهای دیگر|فرهنگ (ابهام‌زدایی)}} | |||
'''فرهنگ مجمع الفرس''' نوشته | '''فرهنگ مجمع الفرس''' نوشته [[سروری، محمدقاسم بن حاجی‌محمد|محمدقاسم بن محمد کاشانی]](متوفای بعد از 1036ق) ادیب، شاعر و متخلص به [[سروری، محمدقاسم بن حاجی‌محمد|سروری]] است که در برخی از منابع از آن به نام فرهنگ سروری یا لغت فرس سروری نام برده شده است. <ref> آقا بزرگ تهرانى، محمد محسن، ج16، ص 201؛ صفا، ذبیح الله، ج5، ص380</ref>این اثر در موضوع ادبیات(لغت) است و توسط [[دبیرسیاقی، سید محمد|محمد دبیر سیاقی]] تحقیق شده است. | ||
نوشتار حاضر لغت‌نامه‌ای است که نویسنده آن را با تکیه بر فرهنگ‌نامه‌های متعدد در اوایل قرن یازدهم هجری و به نام شاه عباس صفوی به رشته تحریر درآورده است. <ref> دیباچه نخستین کتاب، ج1، ص 2 و ص 5 </ref> | نوشتار حاضر لغت‌نامه‌ای است که نویسنده آن را با تکیه بر فرهنگ‌نامه‌های متعدد در اوایل قرن یازدهم هجری و به نام شاه عباس صفوی به رشته تحریر درآورده است. <ref> دیباچه نخستین کتاب، ج1، ص 2 و ص 5 </ref> | ||
نویسنده کتاب را چند بار نوشته است وی درهر نوبت با به دست آوردن منابع و مآخذ جدید بر مقدار لغات یا معانی و شرح لغات سابق خود افزوده است. با وجود تحریرهای مختلف از کتاب نسخه حاضر تحریر کامل آن است که به کوشش محقق یاد شده تحقیق و منتشر شده است. | نویسنده کتاب را چند بار نوشته است وی درهر نوبت با به دست آوردن منابع و مآخذ جدید بر مقدار لغات یا معانی و شرح لغات سابق خود افزوده است. با وجود تحریرهای مختلف از کتاب نسخه حاضر تحریر کامل آن است که به کوشش محقق یاد شده تحقیق و منتشر شده است. <ref> پیشگفتار، ج1، ص 3-4</ref> | ||
ساختار کتاب بر اساس حروف الفبا تنظیم شده است. اين فرهنگ‌نامه مشتمل بر ديباچه و بيست و چهار باب به شمار حرف‌هاى الفباى فارسى است و در آن لغت‌هاى عربى و واژههاى ساده فارسى ذكر نشده است. براى روشن كردن معناى بسيارى از لغت‌ها به شعر شاعران فارسی زبان استشهاد گرديده و گاهی نيز تلفظ هر كلمهاى به شيوه لغتنويسان با ذکر يك كلمه هموزن مشهور معين شده است. <ref> صفا، ذبیح الله، ج5، ص: 382</ref> | ساختار کتاب بر اساس حروف الفبا تنظیم شده است. اين فرهنگ‌نامه مشتمل بر ديباچه و بيست و چهار باب به شمار حرف‌هاى الفباى فارسى است و در آن لغت‌هاى عربى و واژههاى ساده فارسى ذكر نشده است. براى روشن كردن معناى بسيارى از لغت‌ها به شعر شاعران فارسی زبان استشهاد گرديده و گاهی نيز تلفظ هر كلمهاى به شيوه لغتنويسان با ذکر يك كلمه هموزن مشهور معين شده است. <ref> صفا، ذبیح الله، ج5، ص: 382</ref> | ||
در پاورقی‌های کتاب علاوه بر ذکر اختلاف کلمات نسخه حاضر با نسخه‌های دیگر، به مقایسه معنای کلمات ذکر شده با آنچه در کتاب «برهان قاطع» | در پاورقی‌های کتاب علاوه بر ذکر اختلاف کلمات نسخه حاضر با نسخه‌های دیگر، به مقایسه معنای کلمات ذکر شده با آنچه در کتاب «برهان قاطع» نوشته محمد حسین بن خلف تبریزی است، پرداخته شده و معنای برخی از واژگان و عبارات دشوار یا مبهم نیز ذکر شده است. | ||
علی رغم وجود لغات تکراری در کتاب به دلیل اشباه <ref>رک: همان، ص 381</ref> در توصیف آن گفته شده است | علی رغم وجود لغات تکراری در کتاب به دلیل اشباه <ref>رک: همان، ص 381</ref> در توصیف آن گفته شده است | ||
که به سبب جامعیت و اشتمال بر شواهد شعری از کلام استادان کهن زبان فارسی، ذکر مآخذ هر لغت، بیان اسناد معانی متعدد لغت و نقد برخی از معانی و غث و ثمین اقول مختلف بر همه فرهنگ‌های فارسی که در قرون گذشته | که به سبب جامعیت و اشتمال بر شواهد شعری از کلام استادان کهن زبان فارسی، ذکر مآخذ هر لغت، بیان اسناد معانی متعدد لغت و نقد برخی از معانی و غث و ثمین اقول مختلف بر همه فرهنگ‌های فارسی که در قرون گذشته تألیف شده برتری دارد. <ref> پیشگفتار، ج1، ص 3 </ref> | ||
| خط ۵۶: | خط ۵۹: | ||
#مقدمه و متن. | #مقدمه و متن. | ||
#آقا بزرگ تهرانى، محمد | #آقا بزرگ تهرانى، محمد محسن، الذریعه الی تصانیف الشیعه، لبنان - بيروت، دار الأضواء، 1403ق. | ||
#صفا، | #صفا، ذبيحالله. تاريخ ادبيات در ايران، صفا. تهران. فردوس. 1378ش. چاپ هشتم. | ||
==وابسته‌ها== | ==وابسته‌ها== | ||
{{وابسته‌ها}} | {{وابسته‌ها}} | ||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
[[رده:زبان‌شناسی، علم زبان]] | |||
[[رده:زبان و ادبیات شرقی (آسیایی)]] | |||
[[رده:زبان و ادبیات فارسی]] | |||
[[رده:زبانها و ادبیات ایرانی]] | |||
[[رده:مقالات آبان 01 گرنه زاده]] | [[رده:مقالات آبان 01 گرنه زاده]] | ||
[[رده:مقالات بارگذاری شده آذرماه 01 قربانی]] | [[رده:مقالات بارگذاری شده آذرماه 01 قربانی]] | ||
[[رده:عدم صفحه و جدول آذرماه 01 قربانی]] | [[رده:عدم صفحه و جدول آذرماه 01 قربانی]] | ||
[[رده:مقالات بازبینی | [[رده:مقالات بازبینی شده1]] | ||
[[رده:مقالات بازبینی | [[رده:مقالات بازبینی شده2 آذر 1401]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۸ سپتامبر ۲۰۲۴، ساعت ۰۰:۴۸
| فرهنگ مجمع الفرس | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | سروری، محمدقاسم بن حاجی‌محمد (نویسنده) دبیر سیاقی، محمد (مصحح) |
| عنوان‌های دیگر | فرهنگ مجمع الفرس؛ از روی قدیمترین نسخ تحریر کامل و مقابله چندین تحریر متوسط قدیم
مجمع الفرس فرهنگ سروری |
| ناشر | علمی |
| مکان نشر | ایران - تهران |
| سال نشر | 1341-1338ش. |
| چاپ | چاپ یکم |
| موضوع | فارسی - واژه نامهها
فارسی – اصطلاح‌ها و تعبیرها ضرب المثلهای فارسی |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 3 |
| کد کنگره | 3م4س / 2949 PIR |
فرهنگ مجمع الفرس نوشته محمدقاسم بن محمد کاشانی(متوفای بعد از 1036ق) ادیب، شاعر و متخلص به سروری است که در برخی از منابع از آن به نام فرهنگ سروری یا لغت فرس سروری نام برده شده است. [۱]این اثر در موضوع ادبیات(لغت) است و توسط محمد دبیر سیاقی تحقیق شده است.
نوشتار حاضر لغت‌نامه‌ای است که نویسنده آن را با تکیه بر فرهنگ‌نامه‌های متعدد در اوایل قرن یازدهم هجری و به نام شاه عباس صفوی به رشته تحریر درآورده است. [۲]
نویسنده کتاب را چند بار نوشته است وی درهر نوبت با به دست آوردن منابع و مآخذ جدید بر مقدار لغات یا معانی و شرح لغات سابق خود افزوده است. با وجود تحریرهای مختلف از کتاب نسخه حاضر تحریر کامل آن است که به کوشش محقق یاد شده تحقیق و منتشر شده است. [۳]
ساختار کتاب بر اساس حروف الفبا تنظیم شده است. اين فرهنگ‌نامه مشتمل بر ديباچه و بيست و چهار باب به شمار حرف‌هاى الفباى فارسى است و در آن لغت‌هاى عربى و واژههاى ساده فارسى ذكر نشده است. براى روشن كردن معناى بسيارى از لغت‌ها به شعر شاعران فارسی زبان استشهاد گرديده و گاهی نيز تلفظ هر كلمهاى به شيوه لغتنويسان با ذکر يك كلمه هموزن مشهور معين شده است. [۴]
در پاورقی‌های کتاب علاوه بر ذکر اختلاف کلمات نسخه حاضر با نسخه‌های دیگر، به مقایسه معنای کلمات ذکر شده با آنچه در کتاب «برهان قاطع» نوشته محمد حسین بن خلف تبریزی است، پرداخته شده و معنای برخی از واژگان و عبارات دشوار یا مبهم نیز ذکر شده است.
علی رغم وجود لغات تکراری در کتاب به دلیل اشباه [۵] در توصیف آن گفته شده است که به سبب جامعیت و اشتمال بر شواهد شعری از کلام استادان کهن زبان فارسی، ذکر مآخذ هر لغت، بیان اسناد معانی متعدد لغت و نقد برخی از معانی و غث و ثمین اقول مختلف بر همه فرهنگ‌های فارسی که در قرون گذشته تألیف شده برتری دارد. [۶]
پانویس
منابع مقاله
- مقدمه و متن.
- آقا بزرگ تهرانى، محمد محسن، الذریعه الی تصانیف الشیعه، لبنان - بيروت، دار الأضواء، 1403ق.
- صفا، ذبيحالله. تاريخ ادبيات در ايران، صفا. تهران. فردوس. 1378ش. چاپ هشتم.