فرهنگ مجمع الفرس
| فرهنگ مجمع الفرس | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | سروری، محمدقاسم بن حاجی‌محمد (نویسنده) دبیر سیاقی، محمد (مصحح) |
| عنوان‌های دیگر | فرهنگ مجمع الفرس؛ از روی قدیمترین نسخ تحریر کامل و مقابله چندین تحریر متوسط قدیم
مجمع الفرس فرهنگ سروری |
| ناشر | علمی |
| مکان نشر | ایران - تهران |
| سال نشر | 1341-1338ش. |
| چاپ | چاپ یکم |
| موضوع | فارسی - واژه نامهها
فارسی – اصطلاح‌ها و تعبیرها ضرب المثلهای فارسی |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 3 |
| کد کنگره | 3م4س / 2949 PIR |
فرهنگ مجمع الفرس نوشته محمدقاسم بن محمد کاشانی(متوفای بعد از 1036ق) ادیب، شاعر و متخلص به سروری است که در برخی از منابع از آن به نام فرهنگ سروری یا لغت فرس سروری نام برده شده است. [۱]این اثر در موضوع ادبیات(لغت) است و توسط محمد دبیر سیاقی تحقیق شده است.
نوشتار حاضر لغت‌نامه‌ای است که نویسنده آن را با تکیه بر فرهنگ‌نامه‌های متعدد در اوایل قرن یازدهم هجری و به نام شاه عباس صفوی به رشته تحریر درآورده است. [۲]
نویسنده کتاب را چند بار نوشته است وی درهر نوبت با به دست آوردن منابع و مآخذ جدید بر مقدار لغات یا معانی و شرح لغات سابق خود افزوده است. با وجود تحریرهای مختلف از کتاب نسخه حاضر تحریر کامل آن است که به کوشش محقق یاد شده تحقیق و منتشر شده است. [۳]
ساختار کتاب بر اساس حروف الفبا تنظیم شده است. اين فرهنگ‌نامه مشتمل بر ديباچه و بيست و چهار باب به شمار حرف‌هاى الفباى فارسى است و در آن لغت‌هاى عربى و واژههاى ساده فارسى ذكر نشده است. براى روشن كردن معناى بسيارى از لغت‌ها به شعر شاعران فارسی زبان استشهاد گرديده و گاهی نيز تلفظ هر كلمهاى به شيوه لغتنويسان با ذکر يك كلمه هموزن مشهور معين شده است. [۴]
در پاورقی‌های کتاب علاوه بر ذکر اختلاف کلمات نسخه حاضر با نسخه‌های دیگر، به مقایسه معنای کلمات ذکر شده با آنچه در کتاب «برهان قاطع» نوشته محمد حسین بن خلف تبریزی است، پرداخته شده و معنای برخی از واژگان و عبارات دشوار یا مبهم نیز ذکر شده است.
علی رغم وجود لغات تکراری در کتاب به دلیل اشباه [۵] در توصیف آن گفته شده است که به سبب جامعیت و اشتمال بر شواهد شعری از کلام استادان کهن زبان فارسی، ذکر مآخذ هر لغت، بیان اسناد معانی متعدد لغت و نقد برخی از معانی و غث و ثمین اقول مختلف بر همه فرهنگ‌های فارسی که در قرون گذشته تألیف شده برتری دارد. [۶]
پانویس
منابع مقاله
- مقدمه و متن.
- آقا بزرگ تهرانى، محمد محسن، الذریعه الی تصانیف الشیعه، لبنان - بيروت، دار الأضواء، 1403ق.
- صفا، ذبيحالله. تاريخ ادبيات در ايران، صفا. تهران. فردوس. 1378ش. چاپ هشتم.