العمدة في غريب القرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

العمدة في غريب القرآن
العمدة في غريب القرآن
پدیدآوران	مکی بن حموش (نويسنده) مرعشلی، یوسف عبدالرحمن (محقق)
ناشر	مؤسسة الرسالة
مکان نشر	لبنان - بیروت
سال نشر	1401ق - 1981م
چاپ	1
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	م7ع8 82/3 BP
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf
	v; t; e;

نسخهٔ کنونی تا ‏۶ سپتامبر ۲۰۲۴، ساعت ۲۳:۵۷

برای دیگر کاربردها، غريب القرآن (ابهام‌زدایی) را ببینید.

العمدة في غريب القرآن، از آثار محدث، قارى، نحوى و مفسر اواخر قرن چهارم و اوایل قرن پنجم هجرى ابومحمد مکى بن ابى‌طالب حموش قیسى (355-437ق)، توضیح اختصاری معانی واژگان قرآنی به‌ترتیب سوره‌ها‌ (از فاتحه تا ناس) است.

ساختار و محتوا

در اثر حاضر، معانی تعداد 1835 کلمه از واژگان قرآنی به‌ترتیب ورود در سور و آیات، بیان شده است. به گفته محقق، (یوسف عبدالرحمن مرعشلی)، نویسنده در این کتاب، خلاصه‌ای از مطالب کتاب دیگرش به نام تفسير المشكل من غريب القرآن را آورده، ولی مقدمه آن را حذف کرده و بدون هیچ مقدمه و توضیحی وارد اصل مطلب شده است. البته وی گاهی مطالبی در این تلخیص افزوده که در متن تفصیلی اصلی موجود نیست و درهرحال، توضیحات ابومحمد حموش قیسى در این اثر، غالباً بسیار مختصر و یکی دو کلمه‌ای است و گاه‌گاهی واژه مورد نظرش را با جمله‌ای چندکلمه‌ای شرح می‌دهد^[۱]؛‏ البته قیسى اندلسی در مورد برخی از سوره‌ها هیچ مطلبی ذکر نکرده است، مانند سوره قدر^[۲] و سوره کافرون^[۳].

منابع نویسنده

به گفته محقق کتاب، نویسنده، (مکی بن حموش)، از 2 کتاب ذیل بهره بسیار گرفته است:

تفسير غريب القرآن، نوشته ابن قتیبه؛
المفردات في غريب القرآن، نوشته راغب اصفهانی^[۴]‏.

نمونه مباحث

حمد: شکر؛ عالَمین: خلق؛ ملک: معنایش سلطانی است که در ملکش باقی می‌ماند؛ مالک: قادری است که به نظر خودش داوری می‌کند. يوم الدين: روز جزا؛ صراط: راه؛ مستقیم: راست؛ یعنی اسلام؛ أنعمتَ عليهم: پیامبران و کسانی که با آنها اسلام آوردند؛ مغضوب: یهود و ضالّین، یعنی مسیحیان^[۵]‏.
نبأ: خبر، قرآن؛ وَهّاج: برافروخته؛ ألفافاً: پیچیده، جمع‌شده؛ برد: خواب؛ حمیم: آب داغ؛ غسّاق: آنچه از پوستشان جاری می‌شود؛ وفاق: مطابق؛ عطاءً حساباً: کافی^[۶]‏.
صمد: سید و سَرور؛ کفو: مِثل و مانند^[۷]‏.

مآخذ محقق

یوسف عبدالرحمن مرعشلی برای شرح، تصحیح و تحقیق کتاب حاضر، از 52 کتاب عربی (علوم قرآنی، تفسیری، تاریخی، لغوی، تراجم، کتاب‌شناسی و...) استفاده کرده است^[۸]‏.

پانویس

↑ ر.ک: مقدمه محقق، ص5-7
↑ ر.ک: متن کتاب، ص351
↑ ر.ک: همان، ص359
↑ ر.ک: مقدمه محقق، ص7-12
↑ ر.ک: متن کتاب، ص67-68
↑ ر.ک: همان، ص331-332
↑ ر.ک: همان، ص360-361
↑ ر.ک: همان، ص452 -456

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.

وابسته‌ها

[1] ر.ک: مقدمه محقق، ص5-7

[2] ر.ک: متن کتاب، ص351

[3] ر.ک: همان، ص359

[4] ر.ک: مقدمه محقق، ص7-12

[5] ر.ک: متن کتاب، ص67-68

[6] ر.ک: همان، ص331-332

[7] ر.ک: همان، ص360-361

[8] ر.ک: همان، ص452 -456

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

@@ خط ۵: / خط ۵: @@
 | پدیدآورندگان
 | پدیدآوران =
-[[مکی بن حموش ]] (نويسنده)
+[[مکی بن حموش]] (نويسنده)
 [[مرعشلی، یوسف عبدالرحمن]] (محقق)
 |زبان
@@ خط ۲۵: / خط ۲۵: @@
 | پیش از =
 }}
+{{کاربردهای دیگر|غريب القرآن (ابهام‌زدایی)}}
 '''العمدة في غريب القرآن'''، از آثار محدث، قارى، نحوى و مفسر اواخر قرن چهارم و اوایل قرن پنجم هجرى [[مکی بن حموش| ابومحمد مکى بن ابى‌طالب حموش قیسى]] (355-437ق)، توضیح اختصاری معانی واژگان قرآنی به‌ترتیب سوره‌ها‌ (از فاتحه تا ناس) است.
 ==ساختار و محتوا==
-در اثر حاضر، معانی تعداد 1835 کلمه از واژگان قرآنی به‌ترتیب ورود در سور و آیات، بیان شده است. به گفته محقق، ([[یوسف عبدالرحمن مرعشلی]])، نویسنده در این کتاب، خلاصه‌ای از مطالب کتاب دیگرش به نام [[تفسير المشكل من غريب القرآن]] را آورده، ولی مقدمه آن را حذف کرده و بدون هیچ مقدمه و توضیحی وارد اصل مطلب شده است. البته وی گاهی مطالبی در این تلخیص افزوده که در متن تفصیلی اصلی موجود نیست و درهرحال، توضیحات [[ابومحمد حموش قیسى]] در این اثر، غالباً بسیار مختصر و یکی دو کلمه‌ای است و گاه‌گاهی واژه مورد نظرش را با جمله‌ای چندکلمه‌ای شرح می‌دهد<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص5-7</ref>؛‏ البته [[مکی بن حموش| قیسى اندلسی]] در مورد برخی از سوره‌ها هیچ مطلبی ذکر نکرده است، مانند سوره قدر<ref>ر.ک: متن کتاب، ص351</ref> و سوره کافرون<ref>ر.ک: همان، ص359 </ref>.
+در اثر حاضر، معانی تعداد 1835 کلمه از واژگان قرآنی به‌ترتیب ورود در سور و آیات، بیان شده است. به گفته محقق، ([[یوسف عبدالرحمن مرعشلی]])، نویسنده در این کتاب، خلاصه‌ای از مطالب کتاب دیگرش به نام [[تفسير المشکل من غريب القرآن|تفسير المشكل من غريب القرآن]] را آورده، ولی مقدمه آن را حذف کرده و بدون هیچ مقدمه و توضیحی وارد اصل مطلب شده است. البته وی گاهی مطالبی در این تلخیص افزوده که در متن تفصیلی اصلی موجود نیست و درهرحال، توضیحات [[مکی بن حموش|ابومحمد حموش قیسى]] در این اثر، غالباً بسیار مختصر و یکی دو کلمه‌ای است و گاه‌گاهی واژه مورد نظرش را با جمله‌ای چندکلمه‌ای شرح می‌دهد<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص5-7</ref>؛‏ البته [[مکی بن حموش| قیسى اندلسی]] در مورد برخی از سوره‌ها هیچ مطلبی ذکر نکرده است، مانند سوره قدر<ref>ر.ک: متن کتاب، ص351</ref> و سوره کافرون<ref>ر.ک: همان، ص359 </ref>.
 ==منابع نویسنده==
 به گفته محقق کتاب، نویسنده، ([[مکی بن حموش]])، از 2 کتاب ذیل بهره بسیار گرفته است:
-# [[تفسير غريب القرآن]]، نوشته [[ابن قتیبه]]؛
+# [[تفسیر غریب القرآن (دینوری)|تفسير غريب القرآن]]، نوشته [[ابن قتیبه، عبدالله بن مسلم|ابن قتیبه]]؛
-# [[المفردات في غريب القرآن]]، نوشته [[راغب اصفهانی]]<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص7-12 </ref>‏.
+# [[مفردات ألفاظ القرآن|المفردات في غريب القرآن]]، نوشته [[راغب اصفهانی، حسین بن محمد|راغب اصفهانی]]<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص7-12 </ref>‏.
 ==نمونه مباحث==
@@ خط ۵۳: / خط ۵۴: @@
 [[رده:کتاب‌شناسی]]
+[[رده:اسلام، عرفان، غیره]]
+[[رده:قرآن و علوم قرآنی]]
+[[رده:علوم قرآنی]]
+[[رده:مباحث ادبی و بلاغی قرآن]]
-[[رده:مقالات بازبینی نشده2]]
+[[رده:مسائل لغوی و صرفی و نحوی]]
+[[رده:مقالات بازبینی شده2 خرداد 1402]]
 [[رده:مقاله نوشته شده در تاریخ اردیبهشت 1402 توسط محمد خردمند]]
 [[رده:مقاله بازبینی شده در تاریخ اردیبهشت 1402 توسط محسن عزیزی]]