تعلیقه بر شرح منظومه حکمت سبزواری: تفاوت میان نسخه‌ها

[[آشتيانی، مهدی]] (نويسنده)

| زبان =عربي

فلسفه اسلامي - متون قديمي تا قرن 14  

المؤتمر العلامة الآشتياني (ره)، زهير  

| کتابخانۀ دیجیتال نور =35350

'''تعلیقه بر شرح منظومه حکمت سبزواری'''، تألیف [[آشتيانی، مهدی|میرزا مهدی مدرس آشتیانی]] (1306-‎1372ق)، کتابی است دو جلدی، به زبان عربی و در توضیح و تبیین شرح منظومه حکیم [[سبزواری، هادی|ملا هادی سبزواری]] با موضوع فلسفه. اصل منظومه را ملاهادی، خود نگاشته است و شرحی بر آن نیز. بیش از چهل شرح و تعلیقه بر منظومه [[سبزواری، هادی|حاج ملا هادی]] نوشته شده و تعلیقات میرزا مهدی آشتیانی یکی از آنهاست. برخی دیگر از شروح و تعلیقات مهم منظومه عبارتند از: شرح ملا محمد (فرزند مؤلّف)، حاشیه [[آخوند خراسانی، محمدکاظم بن حسین|ملا محمدکاظم خراسانی]]، شروح [[آملی، محمدتقی|شیخ محمدتقی آملی]]، آخوند هیدجی، سید ابوالحسن رفیعی، [[خمینی، سید روح‌الله|امام خمینی]]، [[مطهری، مرتضی|شهید مرتضی مطهری]] و..<ref>ر.ک: دانشنامه اسلامی، مقاله شرح منظومه سبزواری</ref>.

تعلیقات [[آشتيانی، مهدی|میرزا مهدی آشتیانی]] بر منظومه برای نخستین بار، توسط مؤسسه مطالعات اسلامی دانشگاه مک گیل، شعبه تهران به چاپ رسید<ref>ر.ک: پیشگفتار، ص10</ref>.

اساس چاپ این تعلیقه نسخه‎ای است که میرزا محمود آشتیانی با خط خودش نوشته؛ البته یک بررسی ثانویه هم روی آن انجام شده و موارد استشهاد آیات هم در آن تعیین شده است.<ref>ر.ک: همان، ص11</ref>.

محتوای مطالب کتاب به این صورت ارائه شده: [[آشتيانی، مهدی|میرزا مهدی]]، ابتدا با عبارت «قوله...»، کلام محقق سبزواری را ذکر می‎کند و سپس در پایین آن با زبان عربی به شرح مطالب می‎پردازد.

جلد اول کتاب، شامل شرح مطالب از مقدمه شرح منظومه تا بحث اعتبارات ماهیت است و جلد دوم از مبحث بعضی احکام اجزای ماهیت شروع و تا پایان مطالب [[شرح المنظومة|شرح منظومه]] [[سبزواری، هادی|ملا هادی]]، یعنی مباحث مربوط به معاد و اخلاق ادامه می‎یابد.

مقدمه‎نویس در پیشگفتار، نوشتن شرح حال مفصلی از نویسنده را (به دلیل عدم آشنایی کافی غیر ایرانی‎ها با افکار و شخصیت آشتیانی)، در جلد دیگری از کتاب وعده می‎دهد و در انتهای پیشگفتار، به ارائه بیوگرافی مختصری که صاحب «ريحانة الأدب» از وی نوشته، بسنده می‎کند<ref>ر.ک: همان، ص13-16</ref>؛ اما در پیشگفتار دوم می‎نویسد: به دلایلی این کار محقق نشده است. متن گفتار وی چنین است: «هنگام نشر چاپ اوّل، ما به خوانندگان ارجمند وعده داده بودیم که جلد دومى منتشر سازیم که مشتمل بر شرح و بیان افکار آشتیانى به زبان فارسى باشد و جلد سومى که در آن تعلیقه آشتیانى به زبان انگلیسى مورد گزارش و تحلیل قرار گیرد، ولى به علل گوناگون این هدف عالى ما به مرحله تحقّق درنیامد، ولى در عوض راقم این سطور توفیق یافت که با همکارى یکى از دانشمندان، [[شرح المنظومة|شرح منظومه سبزوارى]] (قسمت امور عامّه و جوهر و عرض) را به زبان انگلیسى ترجمه کند و به دنیاى علم عرضه‏ دارد و نیز جلد دوم شرح منظومه را که اختصاص به الهیات بالمعنى الأخص دارد، به سیاق و روش جلد اول آماده سازد که هم‏اکنون زیر چاپ است»<ref>ر.ک: پیشگفتار چاپ دوم، ص8-9</ref>.