ديوان اسعد گرگانی: تفاوت میان نسخه‌ها

    از ویکی‌نور
    جز (جایگزینی متن - ' .' به '.')
    جز (جایگزینی متن - 'دیوان اشعار (ابهام‌ زدایی)' به 'دیوان اشعار (ابهام‌زدایی)')
     
    (۲ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد)
    خط ۵: خط ۵:
    |پدیدآورندگان  
    |پدیدآورندگان  
    | پدیدآوران =  
    | پدیدآوران =  
    [[گرگانی، فخرالدین اسعد]] (نویسنده)
    [[گرگانی، فخرالدين اسعد]] (نویسنده)


    [[مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور)]] (سایر)
    [[مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور)]] (سایر)
    خط ۲۸: خط ۲۸:
    }}
    }}


    {{کاربردهای دیگر|دیوان اشعار (ابهام‌ زدایی)}}
    {{کاربردهای دیگر|دیوان اشعار (ابهام‌زدایی)}}
     
     
       
       
    '''ديوان اسعد گرگانی،''' عنوان مجموعه اشعار [[گرگانی، فخرالدین اسعد|فخرالدین اسعد گرگانی]](م466ق) شاعر و داستان‌سرای ایرانی نیمه نخست سده پنجم هجری است. این اثر همان مثنوی «ویس و رامین»، به‌علاوه ابیات پراکنده اوست که در یک جلد به زبان فارسی چاپ شده است.
    '''ديوان اسعد گرگانی،''' عنوان مجموعه اشعار [[گرگانی، فخرالدين اسعد|فخرالدین اسعد گرگانی]](متوفای466ق) شاعر و داستان‌سرای ایرانی نیمه نخست سده پنجم هجری است. این اثر همان مثنوی «ویس و رامین»، به‌علاوه ابیات پراکنده اوست که در یک جلد به زبان فارسی چاپ شده است.


    [[گرگانی، فخرالدین اسعد|فخرالدین اسعد گرگانی]] در اوایل قرن پنجم هجری در عهد سلطان طغرل‌ بیگ‌ سلجوقی (432-455) در گرگان چشم به جهان گشود. ظاهرا در شعر فخری تخلص می‌کرد و درفرهنگ‌ها و هرجا اشاره‌ای به‌ شعر‌ او‌ داشتند از او با عنوان فخری گرگانی نام‌ برده‌اند‌.<ref>ر.ک: نیکزاد، مرتضی، سیری در دیوان فخرالدین اسعد گرگانی، ص23</ref>  
    [[گرگانی، فخرالدين اسعد|فخرالدین اسعد گرگانی]] در اوایل قرن پنجم هجری در عهد سلطان طغرل‌ بیگ‌ سلجوقی (432-455) در گرگان چشم به جهان گشود. ظاهرا در شعر فخری تخلص می‌کرد و درفرهنگ‌ها و هرجا اشاره‌ای به‌ شعر‌ او‌ داشتند از او با عنوان فخری گرگانی نام‌ برده‌اند‌.<ref>ر.ک: نیکزاد، مرتضی، سیری در دیوان فخرالدین اسعد گرگانی، ص23</ref>  


    «[[گرگانی، فخرالدین اسعد|فخرالدین گرگانی]]» نام گرگان را 49 بار در منظومه‌ عاشقانه ویس و رامین آورده است او این سرزمین شرق «ناحیه استان گلستان فعلی» را در همان قرن‌ پنجم‌ به‌ خاطر طبعیت زیبا و گل‌ها و ریاحین و نسیم خنک و با طراوتش گلستان نامید و توصیف‌ کرد‌.<ref>ر.ک: همان</ref> دلیل این اشاره متقن آن است که وقایع داستان ویس و رامین در‌ همین‌ ناحیه‌ منحصرا در ایران شمالی جریان می‌یابد. میدان وقوع حوادث از خراسان شرقی تا ماد که‌ البته بیشتر‌ صحنه‌ها مربوط به مرو است و نخجیرگاه پادشاه ازشمال باختری مرو در ناحیه خزر ‌«گرگان‌» است‌ و گاه در لشکرکشی‌ها به ساری و آمل در سرزمین طبرستان اشاره دارد.<ref>ر.ک: همان</ref>
    «[[گرگانی، فخرالدين اسعد|فخرالدین گرگانی]]» نام گرگان را 49 بار در منظومه‌ عاشقانه ویس و رامین آورده است او این سرزمین شرق «ناحیه استان گلستان فعلی» را در همان قرن‌ پنجم‌ به‌ خاطر طبعیت زیبا و گل‌ها و ریاحین و نسیم خنک و با طراوتش گلستان نامید و توصیف‌ کرد‌.<ref>ر.ک: همان</ref> دلیل این اشاره متقن آن است که وقایع داستان ویس و رامین در‌ همین‌ ناحیه‌ منحصرا در ایران شمالی جریان می‌یابد. میدان وقوع حوادث از خراسان شرقی تا ماد که‌ البته بیشتر‌ صحنه‌ها مربوط به مرو است و نخجیرگاه پادشاه ازشمال باختری مرو در ناحیه خزر ‌«گرگان‌» است‌ و گاه در لشکرکشی‌ها به ساری و آمل در سرزمین طبرستان اشاره دارد.<ref>ر.ک: همان</ref>


    [[گرگانی، فخرالدین اسعد|فخرالدین]] از اکثر علوم زمان خود بهره‌مند بود و اطلاع کافی‌ داشت. سروده‌هایش همه روان‌ و شیرین‌ و شیوا و پر نغز و مغز و بامعنی است و می‌توان با خواندن منظومه ویس‌ و رامین‌ مطالب متنوع و گوناگون(پند و حکمت و مثل...) از‌ آن استنتاج و استخراج نمود‌. فخر‌‌الدین اگر حکمران و پادشاهی را‌ ستود‌ه از واقعیت‌ بود‌ه و صفات‌ نیکویشان‌ را به عنوان شکر و سپاس برشمرده است.<ref>ر.ک: همان، ص24</ref>
    [[گرگانی، فخرالدين اسعد|فخرالدین]] از اکثر علوم زمان خود بهره‌مند بود و اطلاع کافی‌ داشت. سروده‌هایش همه روان‌ و شیرین‌ و شیوا و پر نغز و مغز و بامعنی است و می‌توان با خواندن منظومه ویس‌ و رامین‌ مطالب متنوع و گوناگون(پند و حکمت و مثل...) از‌ آن استنتاج و استخراج نمود‌. فخر‌‌الدین اگر حکمران و پادشاهی را‌ ستود‌ه از واقعیت‌ بود‌ه و صفات‌ نیکویشان‌ را به عنوان شکر و سپاس برشمرده است.<ref>ر.ک: همان، ص24</ref>


    از‌ آغاز‌ داستان ویس و رامین برمی‌آید فخرالدین‌ خط‌ و زبان پهلوی را خوانده و می‌دانسته و داستان ویس و رامین را از یک اصل پهلوی ترجمه نموده و از اشتقاق کلمات، دم از پهلوی‌دانی خود زده است. گرچه متن اصلی داستان ویس‌ و رامین‌، پهلوی بوده‌ و فخرالدین آن را به فارسی دری به نظم درآورده است، ولی برخی کلمات پهلوی را هنگام نقل به شعر خود راه داده و آورده است مثل(دژخیم‌) ‌‌بمعنی ‌"بدخو" (دژپسند) بمعنی "بدخواه"و دژمان بمعنی "بداندیش" و....<ref>ر.ک: همان، ص24-25</ref>
    از‌ آغاز‌ داستان ویس و رامین برمی‌آید فخرالدین‌ خط‌ و زبان پهلوی را خوانده و می‌دانسته و داستان ویس و رامین را از یک اصل پهلوی ترجمه نموده و از اشتقاق کلمات، دم از پهلوی‌دانی خود زده است. گرچه متن اصلی داستان ویس‌ و رامین‌، پهلوی بوده‌ و فخرالدین آن را به فارسی دری به نظم درآورده است، ولی برخی کلمات پهلوی را هنگام نقل به شعر خود راه داده و آورده است مثل(دژخیم‌) ‌‌بمعنی ‌"بدخو" (دژپسند) بمعنی "بدخواه"و دژمان بمعنی "بداندیش" و....<ref>ر.ک: همان، ص24-25</ref>


    ==پدید آمدن این منظومه==
    ==پدید آمدن این منظومه==
    [[گرگانی، فخرالدین اسعد|فخرالدین اسعد گرگانی]] این منظومه را به درخواست عمید ابوا لفتح مظفر حاکم اصفهان سرود. او، ترجمه‌ای از داستان در دست داشت نامفهوم و دارای الفاظ‌ عجیب‌ و غریب بود که آن را به زبانی ساده و گویا، شیرین و روان به نظم‌ درآورد.<ref>ر.ک: همان، ص25-26</ref> از این شاعر به جز “ویس و رامین” و چند بیت پراکنده اثر دیگری در دست نیست.
    [[گرگانی، فخرالدين اسعد|فخرالدین اسعد گرگانی]] این منظومه را به درخواست عمید ابوا لفتح مظفر حاکم اصفهان سرود. او، ترجمه‌ای از داستان در دست داشت نامفهوم و دارای الفاظ‌ عجیب‌ و غریب بود که آن را به زبانی ساده و گویا، شیرین و روان به نظم‌ درآورد.<ref>ر.ک: همان، ص25-26</ref> از این شاعر به جز “ویس و رامین” و چند بیت پراکنده اثر دیگری در دست نیست.


    ==پانویس==
    ==پانویس==

    نسخهٔ کنونی تا ‏۲ سپتامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۰:۵۹

    ديوان اسعد گرگانی
    ديوان اسعد گرگانی
    پدیدآورانگرگانی، فخرالدين اسعد (نویسنده) مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور) (سایر)
    ناشرمرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور)
    مکان نشرايران - قم
    چاپچاپ يکم
    زبانفارسی
    تعداد جلد1
    کد کنگره
    نورلایبمطالعه و دانلود pdf

    ديوان اسعد گرگانی، عنوان مجموعه اشعار فخرالدین اسعد گرگانی(متوفای466ق) شاعر و داستان‌سرای ایرانی نیمه نخست سده پنجم هجری است. این اثر همان مثنوی «ویس و رامین»، به‌علاوه ابیات پراکنده اوست که در یک جلد به زبان فارسی چاپ شده است.

    فخرالدین اسعد گرگانی در اوایل قرن پنجم هجری در عهد سلطان طغرل‌ بیگ‌ سلجوقی (432-455) در گرگان چشم به جهان گشود. ظاهرا در شعر فخری تخلص می‌کرد و درفرهنگ‌ها و هرجا اشاره‌ای به‌ شعر‌ او‌ داشتند از او با عنوان فخری گرگانی نام‌ برده‌اند‌.[۱]

    «فخرالدین گرگانی» نام گرگان را 49 بار در منظومه‌ عاشقانه ویس و رامین آورده است او این سرزمین شرق «ناحیه استان گلستان فعلی» را در همان قرن‌ پنجم‌ به‌ خاطر طبعیت زیبا و گل‌ها و ریاحین و نسیم خنک و با طراوتش گلستان نامید و توصیف‌ کرد‌.[۲] دلیل این اشاره متقن آن است که وقایع داستان ویس و رامین در‌ همین‌ ناحیه‌ منحصرا در ایران شمالی جریان می‌یابد. میدان وقوع حوادث از خراسان شرقی تا ماد که‌ البته بیشتر‌ صحنه‌ها مربوط به مرو است و نخجیرگاه پادشاه ازشمال باختری مرو در ناحیه خزر ‌«گرگان‌» است‌ و گاه در لشکرکشی‌ها به ساری و آمل در سرزمین طبرستان اشاره دارد.[۳]

    فخرالدین از اکثر علوم زمان خود بهره‌مند بود و اطلاع کافی‌ داشت. سروده‌هایش همه روان‌ و شیرین‌ و شیوا و پر نغز و مغز و بامعنی است و می‌توان با خواندن منظومه ویس‌ و رامین‌ مطالب متنوع و گوناگون(پند و حکمت و مثل...) از‌ آن استنتاج و استخراج نمود‌. فخر‌‌الدین اگر حکمران و پادشاهی را‌ ستود‌ه از واقعیت‌ بود‌ه و صفات‌ نیکویشان‌ را به عنوان شکر و سپاس برشمرده است.[۴]

    از‌ آغاز‌ داستان ویس و رامین برمی‌آید فخرالدین‌ خط‌ و زبان پهلوی را خوانده و می‌دانسته و داستان ویس و رامین را از یک اصل پهلوی ترجمه نموده و از اشتقاق کلمات، دم از پهلوی‌دانی خود زده است. گرچه متن اصلی داستان ویس‌ و رامین‌، پهلوی بوده‌ و فخرالدین آن را به فارسی دری به نظم درآورده است، ولی برخی کلمات پهلوی را هنگام نقل به شعر خود راه داده و آورده است مثل(دژخیم‌) ‌‌بمعنی ‌"بدخو" (دژپسند) بمعنی "بدخواه"و دژمان بمعنی "بداندیش" و....[۵]

    پدید آمدن این منظومه

    فخرالدین اسعد گرگانی این منظومه را به درخواست عمید ابوا لفتح مظفر حاکم اصفهان سرود. او، ترجمه‌ای از داستان در دست داشت نامفهوم و دارای الفاظ‌ عجیب‌ و غریب بود که آن را به زبانی ساده و گویا، شیرین و روان به نظم‌ درآورد.[۶] از این شاعر به جز “ویس و رامین” و چند بیت پراکنده اثر دیگری در دست نیست.

    پانویس

    1. ر.ک: نیکزاد، مرتضی، سیری در دیوان فخرالدین اسعد گرگانی، ص23
    2. ر.ک: همان
    3. ر.ک: همان
    4. ر.ک: همان، ص24
    5. ر.ک: همان، ص24-25
    6. ر.ک: همان، ص25-26

    منابع مقاله

    نیکزاد، مرتضی، سیری در دیوان فخرالدین اسعد گرگانی - بازیگران و قهرمانان اصلی داستان ویس و رامین به روایت ابیات، حافظ» شهریور 1390 - شماره 85.

    وابسته‌ها