منهج التربية الإسلامية: تفاوت میان نسخه‌ها

[[قطب، محمد]] (نويسنده)

| تعداد جلد =1

| کتابخانۀ دیجیتال نور =25818

'''منهج التربیة الإسلامیة''' اثر محمد قطب، کتابی است که در آن تلاش شده است، گوشه‌هایی از نظام و برنامه تربیتی اسلام با استناد به قرآن کریم، بررسی و معرفی شود.

تکیه نگارنده بیشتر بر قرآن است، بااین حال، گاه از روایات هم سود می‌برد و نیز می‌کوشد به ناتوانی‌ها و نارسایی‌های نظام تربیتی غرب هم اشارتی بکند تا بحث حالت مقایسه ای پیدا کند، تا از این رهگذر، برتری و مزایای تربیت اسلامی بهتر تجلی کند<ref>همان</ref>

نویسنده، این تربیت نگاشت را، با گفتگو از وسائل و اهداف تربیت آغاز می‌کند تا معلوم دارد که در برنامه تربیتی، کدام یک مهم است. وسائل و اهداف در نظام تربیتی ارتباطی وثیق دارند و مکمل یکدیگرند؛ پس از این، با مقایسه ای کوتاه میان هدف‌های تربیتی در اسلام و غیر اسلام، به ویژگی‌های نظام تربیتی اسلام می‌رسد و از ویژگی عبادی این نظام تربیتی یاد می‌کند و از آثار تربیتی فردی و اجتماعی توحید می‌گوید و مفهوم عبادت را در اسلام ‌اندکی شرح می‌دهد، سپس به تربیت روحی، عقلی و جسمی از منظر اسلام می‌پردازد، به این شرح:

تربیت روحی: میان نگرش اسلامی به روح، با نگرش غربی و مادی به آن، تفاوت‌های عمیقی حاکم است که نگارنده به پاره ای از آنها اشاره می‌کند، سپس به نگرش اسلام به روش، پایگاه و ارزش آن می‌پردازد و از توجه خاص اسلام به روح می‌گوید و به روش اسلام برای تربیت روح اشاره می‌کند و از نیروهای روح یاد می‌کند<ref>ر.ک: همان، ص257-258</ref>

تربیت عقلانی: عقل یکی از بزرگ ترین نیروهای انسان است و در قرآن، واژه فؤاد در معنای قلب استفاده شده است (ملک: 23). انسان به عقلش آزموده می‌شود. اسلام برای تربیت عقل، ابتدا حوزه نظر عقل را تعیین می‌کند تا به بیراه نرود؛ سپس، از راه استدلال و شناخت حقایق، نیروی عقل را پرورش می‌دهد و برای این کار از دو وسیله و روش بهره می‌برد: یکی پرهیز عقل از ظن و گمان و پیروی نامعقول از دیگران و دیگری تفکر در قوانین طبیعت و عجایب آن. اسلام از تفکر در آفاق تنها رشد عقلانی را نمی‌خواهد، بلکه عمل به مقتضای حق را نیز خواهان است؛ برخلاف پرورش عقل در اروپا که در نهایت و اوج رشد عقلی، طبیعت به جای خدا نهاده می‌شود. از این گذشته، اسلام برای رشد عقلانی به تأمل در تاریخ گذشتگان می‌خواند و سیر در تاریخ را لازمه رشد عقلانی می‌داند. اسلام به علم هم می‌خواند؛ اما، علمی که همراه با دین است نه مقابل آن. از نگاه اسلام، میان عقل و روح رابطه ای استوار حاکم است که به هدایت عقل به خداوند و پرهیز از ماده پرستی کمک می‌کند<ref>همان، ص258</ref>

تربیت جسم: از نگاه اسلام، انسان ترکیبی از روح، عقل و جسم است؛ اما، این بدان معنا نیست که آدمی سه جزء متمایز دارد که هریک را حوزه ای جداگانه است و ربطی به یکدیگر ندارند؛ برعکس، از نگاه اسلام، انسان حقیقتی واحد با اجزای سه گانه است و تربیت هریک از اجزاء، در دو جزء دیگر نیز اثر می‌نهد و آنچه موجب تفکیک بحث تربیت روحی، جسمی و عقلی از یکدیگر است تنها، ضرورت و روش بحث و تلاش برای وضوح بیشتر آن است<ref>همان، ص258-259</ref>

نگارنده، در ادامه به پاره ای از ویژگی‌های متضاد نفس انسان می‌پردازد و اشاره می‌کند که اسلام از این ویژگی‌های متضاد، برای تحقق هدف‌های تربیتی خود سود می‌برد. برخی از این نیروها عبارتند از:

==پانویس ==

<references />

#رفیعی، بهروز، «کتاب‎شناسی توصیفی - تحلیلی تعلیم و تربیت در اسلام» گزیده منابع عربی، مرکز مطالعات تربیت اسلامی وزارت آموزش و پرورش، برگرفته از سایت رسمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، به آدرس اینترنتی:

== وابسته‌ها ==