۱۴۶٬۵۳۱
ویرایش
جز
جایگزینی متن - 'المنطق (ابهام زدایی)' به 'المنطق (ابهامزدایی)'
جز (جایگزینی متن - 'یو' به 'یو') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'المنطق (ابهام زدایی)' به 'المنطق (ابهامزدایی)') |
||
| (۱۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱۹: | خط ۱۹: | ||
| شابک =964-7373-53-8 | | شابک =964-7373-53-8 | ||
| تعداد جلد =1 | | تعداد جلد =1 | ||
| کتابخانۀ دیجیتال نور = | | کتابخانۀ دیجیتال نور =28139 | ||
| کتابخوان همراه نور =28139 | |||
| کد پدیدآور =02670 | | کد پدیدآور =02670 | ||
| پس از = | | پس از = | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
{{کاربردهای دیگر|المنطق (ابهامزدایی)}} | |||
'''المنطق الإسلامي أصوله و مناهجه'''، اثر [[مدرسی، محمدتقی|محمدتقی مدرسی]] (معاصر)، کتابی است منطقی، به زبان عربی که از اصول و شیوههای منطق اسلامی سخن میگوید. | '''المنطق الإسلامي أصوله و مناهجه'''، اثر [[مدرسی، محمدتقی|محمدتقی مدرسی]] (معاصر)، کتابی است منطقی، به زبان عربی که از اصول و شیوههای منطق اسلامی سخن میگوید. | ||
| خط ۳۰: | خط ۳۲: | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
این اثر از مقدمه، بحوث تمهيدية (دربردارنده تعریف برخی مفاهیم، تصویری اجمالی از | این اثر از مقدمه، بحوث تمهيدية (دربردارنده تعریف برخی مفاهیم، تصویری اجمالی از درونمایه کتاب) و هفت بخش (قسم) تشکیل شده است. | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
قسمهای هفتگانه کتاب خود به دو بخش کلان قابل تقسیم است: | قسمهای هفتگانه کتاب خود به دو بخش کلان قابل تقسیم است: | ||
بخش اول با عنوان تکامل اندیشه منطقی، بحثی تاریخی را میپروراند و نویسنده چگونگی پیدایش، رشد، تحول و تطور اندیشه منطقی را تا عصر حاضر میکاود. نویسنده به اینکه اندیشهها همواره در ارتباط با بسترهای اجتماعی، انگیزهها و فرایندهای روانی | بخش اول با عنوان تکامل اندیشه منطقی، بحثی تاریخی را میپروراند و نویسنده چگونگی پیدایش، رشد، تحول و تطور اندیشه منطقی را تا عصر حاضر میکاود. نویسنده به اینکه اندیشهها همواره در ارتباط با بسترهای اجتماعی، انگیزهها و فرایندهای روانی شکلگرفتهاند و تحول یافتهاند کاملاً متفطن بوده و به همین منظور در سیر تاریخی تطور منطق از انواع تحلیلهای جامعهشناختی و روانشناختی استفاده میکند. | ||
بخش دوم، از قسم دوم آغاز میگردد و بحثها بر مبنای موضوع طرح میگردند. در این قسم نویسنده شمایی کلی از اصول منطق اسلامی را ارائه میدهد که به واقع در دیگر قسمهای کتاب بهگونهای ضمنی منظور شده است. | بخش دوم، از قسم دوم آغاز میگردد و بحثها بر مبنای موضوع طرح میگردند. در این قسم نویسنده شمایی کلی از اصول منطق اسلامی را ارائه میدهد که به واقع در دیگر قسمهای کتاب بهگونهای ضمنی منظور شده است. | ||
قسم سوم و چهارم دربردارنده روششناسی پژوهش علمی است که در قسم سوم به شیوه سلبی از خطاهای فکر و اندیشه پرده میافکند و عمدتاً به علل روانی، اجتماعی و حتی زیستی و وراثتی مؤثر بر | قسم سوم و چهارم دربردارنده روششناسی پژوهش علمی است که در قسم سوم به شیوه سلبی از خطاهای فکر و اندیشه پرده میافکند و عمدتاً به علل روانی، اجتماعی و حتی زیستی و وراثتی مؤثر بر شکلگیری خطا در اندیشه اشاره میشود. | ||
در چهارمین قسم، روند خطاشناسی اندیشه پیجویی میشود؛ با این تفاوت که در قسمهای پیشین خطاها ناشی از مسببات بودند و در این قسم به خطاهای ناشی از خود روش پژوهش، توجه میشود. به دیگر تعبیر گاهی پژوهشگر به نتایج و پاسخهای غلطی دست مییابد، نه به این دلیل که روش پژوهش، طرح مسئله یا استراتژیهای تحقیق ناکارآمد است؛ اما در برخی موقعیتها خود روش، طرح مسئله و استراتژی منتخب از اساس قابل خدشه و ناکارآمد است و این قسم، مورد آخر را نشانه گرفته است. | در چهارمین قسم، روند خطاشناسی اندیشه پیجویی میشود؛ با این تفاوت که در قسمهای پیشین خطاها ناشی از مسببات بودند و در این قسم به خطاهای ناشی از خود روش پژوهش، توجه میشود. به دیگر تعبیر گاهی پژوهشگر به نتایج و پاسخهای غلطی دست مییابد، نه به این دلیل که روش پژوهش، طرح مسئله یا استراتژیهای تحقیق ناکارآمد است؛ اما در برخی موقعیتها خود روش، طرح مسئله و استراتژی منتخب از اساس قابل خدشه و ناکارآمد است و این قسم، مورد آخر را نشانه گرفته است. | ||
| خط ۶۷: | خط ۶۹: | ||
چنین بود که از منطق مختص به اسلام پرده برداشته نشد؛ بهویژه آنکه حکومت اسلامی زمینه ترجمه کتب فلسفی را در سده دوم هجری گسترش داد و در آن هنگام منطق ارسطویی – برای مثال – بدون هیچ تحقیقی به اندیشه اسلامی راه یافت؛ بهعلاوه آنکه به دلیل فرارسیدن هنگامه سستی و کوتاهی هیچگونه اقدامی درزمینه پژوهش و بلورینه کردن منطق اسلامی در منابع فکری آن صورت نپذیرفت. نگارنده سپس ویژگیهای منطق اسلامی را مشخص میسازد<ref>ر.ک: همان، ص14-15</ref>. | چنین بود که از منطق مختص به اسلام پرده برداشته نشد؛ بهویژه آنکه حکومت اسلامی زمینه ترجمه کتب فلسفی را در سده دوم هجری گسترش داد و در آن هنگام منطق ارسطویی – برای مثال – بدون هیچ تحقیقی به اندیشه اسلامی راه یافت؛ بهعلاوه آنکه به دلیل فرارسیدن هنگامه سستی و کوتاهی هیچگونه اقدامی درزمینه پژوهش و بلورینه کردن منطق اسلامی در منابع فکری آن صورت نپذیرفت. نگارنده سپس ویژگیهای منطق اسلامی را مشخص میسازد<ref>ر.ک: همان، ص14-15</ref>. | ||
نگارنده، سپس درباره عقل بهعنوان محوری مهم در میان محورهای منطق اسلامی سخن میگوید و این بخش را با تأکید بر برخی کاوشها درباره عقل، همچون تفاوت آن با نفس و روح آغاز میکند. نویسنده، عقل را با تکیه بر معنای این واژه تعریف میکند که از ماده «عَقَلَهُ» گرفته شده و این واژه به معنای آن است که بندش را بست تا از فرار او جلوگیری کند. این عقل را جز با عقل نمیتوان شناخت؛ زیرا آدمی | نگارنده، سپس درباره عقل بهعنوان محوری مهم در میان محورهای منطق اسلامی سخن میگوید و این بخش را با تأکید بر برخی کاوشها درباره عقل، همچون تفاوت آن با نفس و روح آغاز میکند. نویسنده، عقل را با تکیه بر معنای این واژه تعریف میکند که از ماده «عَقَلَهُ» گرفته شده و این واژه به معنای آن است که بندش را بست تا از فرار او جلوگیری کند. این عقل را جز با عقل نمیتوان شناخت؛ زیرا آدمی همهچیز را با عقل میشناسد. پس آیا این امکان برای او خواهد بود که برای شناخت خود عقل در پی یافتن چیزی فراتر از آن برآید؟! | ||
ایشان تأکید میکنند که اعتماد، کلید عقل است؛ زیرا احساس ضعف، ایمان به خود و تواناییهای او را در مرزبندی فشارها از وی میستاند. این اعتماد را میتوان با توکل بر خداوند عز و جل به دست آورد. برای تأکید این مفهوم، در هنگام بحث روایات و شواهد گوناگونی بیانشده است. | ایشان تأکید میکنند که اعتماد، کلید عقل است؛ زیرا احساس ضعف، ایمان به خود و تواناییهای او را در مرزبندی فشارها از وی میستاند. این اعتماد را میتوان با توکل بر خداوند عز و جل به دست آورد. برای تأکید این مفهوم، در هنگام بحث روایات و شواهد گوناگونی بیانشده است. | ||
| خط ۸۱: | خط ۸۳: | ||
اسلام برای حل اینگونه مشکلات سیستماتیک، تأکید دارد که علم به نردبانی میماند که آدمی را به درگاه خداوند میرساند و نباید صرفاً برای خود علم یا تحقق بخشیدن به اهداف سیاسی یا اجتماعی همراه با مصلحتاندیشی در جستجوی علم بود<ref>ر.ک: همان، ص18</ref>. | اسلام برای حل اینگونه مشکلات سیستماتیک، تأکید دارد که علم به نردبانی میماند که آدمی را به درگاه خداوند میرساند و نباید صرفاً برای خود علم یا تحقق بخشیدن به اهداف سیاسی یا اجتماعی همراه با مصلحتاندیشی در جستجوی علم بود<ref>ر.ک: همان، ص18</ref>. | ||
نویسنده درباره تیزهوشی و تفکر نیز سخن به میان میآورد و اشاره میکند که: تیزهوشی همان توجه فطری فکر است که هیچ تفکر شیوه | نویسنده درباره تیزهوشی و تفکر نیز سخن به میان میآورد و اشاره میکند که: تیزهوشی همان توجه فطری فکر است که هیچ تفکر شیوه سامانیافتهای بر آن پیشی ندارد؛ درحالیکه تفکر، یعنی سعی بهسوی هدفی مشخص با شیوهای معین. | ||
ایشان تأکید میورزد که تیزهوشی بهتنهایی کافی نیست؛ زیرا کسی که تنها بر آن تکیه کند بهزودی با | ایشان تأکید میورزد که تیزهوشی بهتنهایی کافی نیست؛ زیرا کسی که تنها بر آن تکیه کند بهزودی با شکافهایی علمی روبهرو خواهد شد که جز با تفکر پر نمیشود. | ||
نگارنده سپس پیرامون شیوههای پژوهش در علوم انسانی همچون جامعهشناسی و تاریخ سخن به میان میآورد و در آغاز تأکید میکند که شیوههای این علوم با شیوههای پژوهش در طبیعت تفاوت دارد؛ زیرا انسان موجودی زنده و عاقل است که از اراده و رقابتجویی برخوردار میباشد. باید به این نکته نیز توجه داشت که آن کسی که آدمی را میکاود خود نیز انسانی است تابع همان عواملی که موضوع پژوهش (انسان) در قید آنهاست<ref>ر.ک: همان، ص19</ref>. | نگارنده سپس پیرامون شیوههای پژوهش در علوم انسانی همچون جامعهشناسی و تاریخ سخن به میان میآورد و در آغاز تأکید میکند که شیوههای این علوم با شیوههای پژوهش در طبیعت تفاوت دارد؛ زیرا انسان موجودی زنده و عاقل است که از اراده و رقابتجویی برخوردار میباشد. باید به این نکته نیز توجه داشت که آن کسی که آدمی را میکاود خود نیز انسانی است تابع همان عواملی که موضوع پژوهش (انسان) در قید آنهاست<ref>ر.ک: همان، ص19</ref>. | ||
| خط ۹۹: | خط ۱۰۱: | ||
==پانویس == | ==پانویس == | ||
<references /> | <references/> | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||
| خط ۱۰۵: | خط ۱۰۷: | ||
#[[:noormags:47118|ثقفی، سید محمد، علم و اندیشه در تمدن اسلامی (8)/ ضرورت «منطق» برای تمدن، درسهایی از مکتب اسلام، آذر 1380، سال 41، شماره 9، درج در پایگاه مجلات تخصصی نور (نورمگز)]]. | #[[:noormags:47118|ثقفی، سید محمد، علم و اندیشه در تمدن اسلامی (8)/ ضرورت «منطق» برای تمدن، درسهایی از مکتب اسلام، آذر 1380، سال 41، شماره 9، درج در پایگاه مجلات تخصصی نور (نورمگز)]]. | ||
# روحانی محمدحسین، منطق اسلامی، ترجمه المنطق الإسلامي، محبان الحسين(ع)، تهران، دوم، 1380؛ | # روحانی محمدحسین، منطق اسلامی، ترجمه المنطق الإسلامي، محبان الحسين(ع)، تهران، دوم، 1380؛ | ||
# [http://rim.miu.ac.ir/islamic-comparative-studies-and-religions/item/73-2017-12-25-11-46-38.html اکبری، رضا، «عینیت و ارزشگرایی در اندیشه علامه محمدتقی مدرسی با مروری بر کتاب منطق اسلامی»، به نقل از مجله مطالعات اسلامی و آیندهپژوهی (24)، درج در پایگاه مرکز پژوهشی جامعة المصطفی مشهد]، | # [http://rim.miu.ac.ir/islamic-comparative-studies-and-religions/item/73-2017-12-25-11-46-38.html اکبری، رضا، «عینیت و ارزشگرایی در اندیشه علامه محمدتقی مدرسی با مروری بر کتاب منطق اسلامی»، به نقل از مجله مطالعات اسلامی و آیندهپژوهی (24)، درج در پایگاه مرکز پژوهشی جامعة المصطفی مشهد]، | ||
{{منطق}} | |||
== وابستهها == | ==وابستهها== | ||
{{وابستهها}} | |||
[[رده:کتابشناسی]] | [[رده:کتابشناسی]] | ||
[[رده:منطق]] | [[رده:منطق]] | ||