کلیات دیوان معزی: تفاوت میان نسخه‌ها

[[اميرمعزي، محمد بن عبدالملک]] (نويسنده)

| کتابخانۀ دیجیتال نور =

'''کلیات دیوان معزی'''، مشتمل بر قصاید، غزلیات و مقطعات [[محمد بن عبدالملک نیشابوری]] (متوفی 520ق) متخلص به معزی، امیرالشعرا دربار سلجوقی است. اشعار معزی گویای معرفی حوادث ناشناخته و تاریخی پنجاه‌وپنج سال از ایام حکومت سلاجقه است. این دیوان که با مقدمه و تصحیح [[هيري، ناصر|ناصر هیری]] منتشر شده بسیار‎ مغلوط و نابسامان است.

[[محمد بن عبدالملک نیشابوری]] معروف به امیر معزی نیشابوری، معروف‎ترین شاعر عصر سلاجقه که در دستگاه سلطان ملکشاه و سنجر بن ملکشاه سلجوقی به امیرالشعرایی معروف بوده است و بنا به نوشته استاد همایی «الحق لقبی به مورد و اسمی با مسما داشته؛ چه در عهد سلاجقه کمتر شاعری از حیث فصاحت و جزالت اسلوب و شیرینی سخن، خاصه در تغزل که فن مخصوص اوست به پایه معزی رسید». استاد [[اقبال آشتیانی، عباس|اقبال آشتیانی]] در مقدمه دیوان معزی می‌نویسد: «دیوان این شاعر مشتمل‎ بر‎ یک سلسله وقایع‎ بسیار مهم است که یا ضبط آن‌ها از قلم مورخین‎ سلاجقه‎ فوت‎ شده و یا به‌وسیله آن‌ها می‌شود نوشته‌های آن مورخین را تکمیل و تصحیح کرد. تا‎ آنجا‎ که می‌توان دیوان امیر معزی را مکمل‎ تاریخ سلاجقه و معاصرین ایشان دانست»<ref>ر.ک: یلمه‌ها، احمدرضا، ص238</ref>.

{{ب|''همچنین باش و پشیمان مشو از کرده خویش''|2='' کانچه امروز بکاری ببر آید فردا''}}.

{{ب|''ربع از دلم پرخون کنم، خاک دمن گلگون کنم''|2='' اطلال را جیحون کنم، از آب چشم خویشتن''<ref>ر.ک: همان، ص15</ref>}}.

بسیاری از تصحیف‎ها تحریف‎های دیوان چاپی امیر معزی (و به‌تبع آن‎ چاپ‎ ناصر‎ هیّری که عیناً از روی نسخه چاپی‎ استاد [[اقبال آشتیانی، عباس|اقبال]] صورت گرفته) به خاطر وجود‎ حروف‎ متشابه الشکل در نسخه‌های متقدم دیوان که‎ تمیز آن‌ها از یکدیگر فقط به‎ گذاردن‎ نقطه‎ و علائمی مانند سرکش است و کاتبان نسخ متأخر به‎ خاطر تساهل و تسامح و عدم تأمل، این تشابهات‎ را‎ ملحوظ نداشته و یا حروف یک کلمه که در نسخ متقدم از نظر‎ سطح‎ خط‎ کوتاه و از جهت دور خط فشرده کتابت می‌شده، مغلوط خوانده و مصحف کتابت کرده‌اند. تصحیف چنبروار‎/به‎ چنبردار‎، زره‌وار/به زره‌دار، ضم/به‌صورت‎ خم، سعد فشان/به سعد میان‎، خصما/به حصنا، خوی/به خون و نمونه‌های‎ فراوان‎ دیگر که در متن دیوان چاپی امیر معزی‎ مشهود است، ناشی از‎ همین‎ تساهل و تسامح‎های کاتبان نسخ متأخر دیوان این‎ شاعر‎ است‎ و بدیهی است تنها راه حل تنقیح و تصحیح‎ دیوان‎ این شاعر رجوع به نسخ متقدم و اصیل و مقابله و مقایسه با نسخ چاپی این‎ دیوان‎ می‌باشد<ref>ر.ک: یلمه‌ها، احمدرضا، ص257-256</ref>.