میر، محمدتقی

میر، محمدتقی
نام کامل	میرزا محمدتقی میر
تخلص	میر
نام پدر	میر ابوطالب تاجر
ولادت	1294ش
محل تولد	کازرون، ایران
رحلت	1375ش
مدفن	باغچهٔ شاه داعی‌الله در شیراز
طول عمر	81 سال
پیشه	نویسنده و پزشک معاصر
اطلاعات علمی
درجه علمی	دکترا- فوق تخصص جراحی
دانشگاه	دانشگاه کلرادوی آمریکا

محمدتقی میر (1294-1375ش)، نویسنده، شاعر و پزشک معاصر، استاد دانشگاه که در زمینه طب سنتی و معرفی اطبای قدیم و شرح آثار ایشان همت گمارده است. «فرهنگ و مصطلحات طب سنتی ایران» در هفت جلد از جمله آثار اوست.

ولادت

در سال 1294ش در کازرون به دنیا آمد.

تحصیلات

تحصیلات ابتدایی را در کازرون و شیراز گذراند. ایشان در زندگی‌نامه خودنوشت می نویسد: از عنفوان جوانی هنگامی‌که در دبیرستان به تحصیل مشغول بودم، ساعت فراغت را با خواندن شرح‌ حال بزرگان پیشین ایران و آثار گران‌بهایشان صرف می‌کردم؛ البته در آن زمان به علت شوقی که به ادبیات داشتم، بیشتر شعرا مورد نظر بودند. این علاقه و میل با رفتن به دانشگاه و تحصیل در دانشکده پزشکی فزونی گرفت و اشتیاق به دانستن شرح‌ حال و آثار پزشکان نیز اضافه گشت. در این دوره بود که هرجا کتابی در این‌باره می‌یافتم، با تهیه و خواندن مطالب آن آتش این اشتیاق را خاموش می‌کردم... هم‌زمان با تحصیلات دانشگاه، با بعضی از دوستان شیرازی که در دانشکده منقول و معقول آن ‌زمان مدرسه سپهسالار به تحصیل مشغول بودند، رفت‌وآمد داشتم و از محضر آنان نیز استفاده‌ها می‌بردم.

موضوع پایان‌نامه خود را با دوست بزرگوار زنده‌یاد حاج شیخ ضیاء‌الدین بن یوسف در میان گذاشته، برای کسب اطلاع از عقاید پزشکان ایران درباره سرطان استمداد کردم. آن بزرگ‌مرد با گشاده‌رویی که خاص ایشان بود، تقاضای مرا پذیرفته، وسیله آشنایی‌ام را با شادروان میرزا طاهر تنکابنی که علاوه بر استادی در علوم منقول و معقول و فلسفه اسلامی، از طب سنتی هم اطلاعات کافی داشتند، فراهم فرمود... بااینکه مرحوم تنکابنی در آن‌ زمان سنوات آخر زندگانی را می‌گذراندند، مع‌ذلک تقاضای دانش‌طلب جوانی که از ایشان استمداد می‌کرد را پذیرفته، محل ملاقات بعدی را در خانه خود تعیین کردند. متأسفانه در این فاصله سکته ناگهانی، حال استاد را دگرگون کرد و وعده ملاقات به تأخیر افتاد.

پس از بهبودی نسبی، برای ایفای وعده به منزل ایشان رفتم. آن رادمرد آزاده به وعده خود وفا فرموده، رساله کوچکی در چند صفحه درباره عقاید پزشکان قدیم ایران مثل علی بن عباس مجوسی اهوازی و شیخ‌الرئیس ابوعلی سینا و سید اسماعیل جرجانی و علامه قطب‌الدین شیرازی که قبلاً تهیه شده بود، به این‌جانب مرحمت فرمودند. از این رساله بود که نویسنده با عقاید ابن سینا درباره سرطان آشنا شدم... این رساله مختصر که نویسنده افتخار نگاهداری آن را نداشت در نقل و انتقال از تهران به شیراز که با عنوان رئیس بیمارستان سعدی و ریاست بخش زنان در سال 1325ش، منصوب شده بودم، مفقود شد، اما خوشبختانه مطالب آن چون نقش بر سنگ در حافظه ذهنی من باقی ماند و موجب مزید اشتیاق نویسنده به خواندن کتب سنتی طب قدیم ایران گردید. از آن زمان به جمع‌آوری کتب قدیمی پرداختم...

در سال ۱۳۲۴ موفق به اخذ درجه دکترای پزشکی از دانشگاه علوم پزشکی تهران شد. سپس برای ادامه تحصیلات راهی آمریکا شد و موفق به اخذ درجهٔ فوق‌تخصص جراحی از دانشگاه کلرادوی آمریکا شد. وی سپس به ایران بازگشت و استاد دانشگاه علوم پزشکی شیراز شد.

وفات

او سرانجام در سال ۱۳۷۵ در 81 سالگی در شیراز درگذشت و در باغچهٔ شاه داعی‌الله در شیراز به خاک سپرده شد.

آثار

1. فرهنگ و مصطلحات طب سنتی ایران، 7 جلد؛
2. پزشکان نامی پارس؛
3. بزرگان نامی پارس؛
4. شرح حال و آثار علامه قطب‌الدین شیرازی، دانشمند نامی قرن هفتم؛
5. ترجمه و تحشیه قانونچه چغمینی؛
6. اصلاح و تحشیه اختیارات بدیعی‏.

منابع مقاله

میر، محمدتقی، «فرهنگ و مصطلحات طب سنتی ایران»، تهران، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی ایران، چاپ اول، 1376.

وابسته‌ها

اختیارات بدیعی

شرح‌ حا‌ل‌ و آثا‌ر علامه‌ قطب‌ الدین‌ محمود بن‌ مسعود شیرازی دانشمند عا‌لی‌ قدر قرن‌ هفتم‌ (634 - 710 ق‌.)

فرهنگ و مصطلحات طب سنتی ایران

قانونچه در طب