تاريخ داريا

تاريخ داريّا
پدیدآوران	خولانی، عبد الجبار (نويسنده)
ناشر	المجمع العلمي العربي
مکان نشر	سوریه - دمشق
سال نشر	1369ق - 1950م
چاپ	1
زبان	عربی
تعداد جلد	1
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

تاريخ داريا، تألیف قاضی عبدالجبار بن عبدالله خولانی، معروف به ابن مهنّا خولانی (حدود 370ق)، کتابی مختصر، مشتمل بر شرح حال تعدادی از محدثین داریاست. کتاب به همت سعید افغانی و با تعلیقات و توضیحات وی منتشر شده است.

داریا در اکثر قرون، مرکز علم و ادب در غوطه دمشق بوده است و کتب ویژه و ارزشمندی در آنجا تألیف شده است؛ از آن جمله است: «الروضة الريا في من دفن بداريا» نوشته عبدالرحمن عمادی (م 1051ق). کتابی که اکنون در دست شماست (تاريخ داريا) نوشته قاضی عبدالجبار خولانی، مشتمل بر شرح حال 47 تن از محدثین داریاست. این اثر در مقایسه با کتاب ابن عساکر - که از رجال قرن ششم است و در رابطه با محدثین ساکن داریا کتابی در شش جزء تألیف کرده است - جزء کوچکی است‏.

مباحث کتاب در ضمن چند عنوان ذکر شده است. ابتدا از اصحاب رسول‌الله(ص) که به داریا سفر یا رحلت کرده، سخن رفته است. اولین شخصیت «بلال حبشی» است که اگرچه نقل شده که قبر بلال در دمشق است، اما قول دیگری مرگ بلال را در داریا دانسته، اما بعد از مرگ حمل شده و در باب الصغیر دمشق دفن شده است‏.

پس از آن بخشی به ذکر اصحاب ابوسلیمان دارانی که از اهل داریاست اختصاص یافته است. حمید بن هشام عنسی، سلیمان بن ابی‌سلیمان و عبدالرحیم بن صالح، شخصیت‌هایی هستند که از ابوسلیمان حدیث شنیده و روایت کرده‌اند‏.

«الزيادة علی تاريخ داريا»، عنوان بخشی از کتاب است که بر نسخه‌ای از «تاريخ داريا» به خط ابوجعفر احمد بن فریانی افزوده شده است. در این زیادت، به اسامی محدثین دیگری از داریا که ظاهراً بعد از مؤلف کتاب در داریا رحلت کرده‌اند اشاره شده است؛ از جمله این افراد عبدالوهاب بن عبدالله بن حریش دارانی است که در سال 413ق، محمد بن ابراهیم بن حذلم اسدی از او روایت کرده است.‏ خلف بن محمد بن قاسم عنسی، از دیگر محدثینی است که در سال 414ق، در داریا وفات یافته است‏.

منابع مقاله

مقدمه ناشر و متن کتاب.