مقدمة في النحو: تفاوت میان نسخه‌ها

    از ویکی‌نور
    بدون خلاصۀ ویرایش
    جز (جایگزینی متن - 'دائرة المعارف' به 'دائرةالمعارف')
    برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
     
    (یک نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط یک کاربر دیگر نشان داده نشد)
    خط ۲۵: خط ۲۵:
    | پیش از =  
    | پیش از =  
    }}
    }}
    '''مقدمة فی النحو''' تألیف [[احمر بصری، خلف بن حیان|خلف بن حیان احمر]] (متوفی 180ق)، لغت‌شناس و راوی معروف ایرانی‌تبار،<ref>ر.ک: فاتحی‌نژاد، عنایت الله، ص529</ref>کتابی کمیاب در عصر خود<ref>ر.ک: محمد الطاهر ابن عاشور، ص576</ref>‏ و از جمله اولین متون منثور نحوی به شمار می‌آید. این اثر با مقدمه و تحقیق [[تنوخی، عزالدین بن امین|عزالدین تنوخی]] منتشر شده است.  
    '''مقدمة في النحو'''، تألیف [[احمر بصری، خلف بن حیان|خلف بن حیان احمر]] (متوفی 180ق)، لغت‌شناس و راوی معروف ایرانی‌تبار<ref>ر.ک: فاتحی‌نژاد، عنایت‌الله، ج22، ص529</ref>‏، کتابی کمیاب در عصر خود<ref>ر.ک: محمد الطاهر ابن عاشور، ص576</ref>‏ و از جمله اولین متون منثور نحوی بشمار می‌آید. این اثر با مقدمه و تحقیق [[تنوخی، عزالدین بن امین|عزالدین تنوخی]] منتشر شده است.  


    این کتاب تنها اثری است که از [[احمر بصری، خلف بن حیان|خلف احمر]] به دست ما رسیده است؛<ref>ر.ک: فاتحی‌نژاد، عنایت الله، ص532</ref> البته او آثاری دیگری چون دیوان شعر و کتاب جیال العرب نیز داشته که چه‌بسا در گنجینه‌های کتابخانه‌ها مدفون هستند‏.<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص28</ref>‏   نویسنده، مفصل‌نویسی نحویون و غفلت آنها نسبت به مختصر نویسی و نیاز مبتدیان را سبب نگارش این مقدمه دانسته است. به نظر می‌رسد تعریض او در این کلامش به [[كتاب سيبويه و يليه تحصيل عين الذهب من معدن جوهر الأدب في علم مجازات العرب|الکتاب]] [[سیبویه، عمرو بن عثمان|سیبویه]] بوده است.<ref>ر.ک: محمد الطاهر ابن عاشور، ص583</ref>‏ 
    این کتاب تنها اثری است که از [[احمر بصری، خلف بن حیان|خلف احمر]] به دست ما رسیده است<ref>ر.ک: فاتحی‌نژاد، عنایت‌الله، ص532</ref>؛ البته او آثاری دیگر چون دیوان شعر و کتاب جيال العرب نیز داشته که چه‌بسا در گنجینه‌های کتابخانه‌ها مدفون هستند<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص28</ref>‏.


    تراجم‌نویسانی چون [[ابن انباری، عبدالرحمن بن محمد|ابوالبرکات انباری]] و [[ابن ندیم]] و [[یاقوت حموی، یاقوت بن عبدالله|یاقوت]] که شرح حال [[احمر بصری، خلف بن حیان|خلف احمر]] را نوشته‌اند، از این مقدمه نام نبرده‌اند. شاید به جهت کمی رواج آن به آن دست نیافته‌اند یا اینکه در آموزش با وجود آثار دیگری چون مقدمه مبرد، عوامل جرجانی و [[انموذج]] [[زمخشری، محمود بن عمر|زمخشری]]، مدرس‌ها از آن بی‌نیاز بوده‌اند.<ref>ر.ک: همان، ص577</ref>‏
    نویسنده، مفصل‌نویسی نحویون و غفلت آنها نسبت به مختصرنویسی و نیاز مبتدیان را سبب نگارش این مقدمه دانسته است. به نظر می‌رسد تعریض او در این کلامش به [[كتاب سيبويه و يليه تحصيل عين الذهب من معدن جوهر الأدب في علم مجازات العرب|الكتاب]] [[سیبویه، عمرو بن عثمان|سیبویه]] بوده است<ref>ر.ک: محمد الطاهر ابن عاشور، ص583</ref>‏.


    علاوه بر [[احمر بصری، خلف بن حیان|خلف احمر]]، شخصیت دیگری نیز با لقب احمر و نام علی بن مبارک در آن روزگار می‌زیسته که از شاگردان کسایی و از هواداران مکتب کوفه بوده است، و گاه منابع کهن میان آن دو خلط کرده‌اند و ابوطیب لغوی در مراتب النحویین به این موضوع اشاره دارد. [[تنوخی، عزالدین بن امین|عزالدین تنوخی]] نیز در مقدمه کتاب نمونه‌هایی از این خلط را از جمله در شرح ابن هشام بر الفیه ابن مالک ارائه کرده است<ref>ر.ک: فاتحی‌نژاد، عنایت الله، ص532؛ مقدمه محقق، ص 12</ref>‏  
    تراجم‌نویسانی چون [[ابن انباری، عبدالرحمن بن محمد|ابوالبرکات انباری]] و [[ابن ندیم]] و [[یاقوت حموی، یاقوت بن عبدالله|یاقوت]] که شرح حال [[احمر بصری، خلف بن حیان|خلف احمر]] را نوشته‌اند، از این مقدمه نام نبرده‌اند. شاید به جهت کمی رواج آن، به آن دست نیافته‌اند؛ یا اینکه در آموزش با وجود آثار دیگری چون مقدمه مبرد، عوامل جرجانی و [[انموذج]] [[زمخشری، محمود بن عمر|زمخشری]]، مدرس‌ها از آن بی‌نیاز بوده‌اند<ref>ر.ک: همان، ص577</ref>‏.


    ==پانویس ==
    علاوه بر [[احمر بصری، خلف بن حیان|خلف احمر]]، شخصیت دیگری نیز با لقب احمر و نام علی بن مبارک در آن روزگار می‌زیسته که از شاگردان کسایی و از هواداران مکتب کوفه بوده است و گاه منابع کهن میان آن دو خلط کرده‌اند و ابوطیب لغوی در «مراتب النحويين» به این موضوع اشاره دارد. [[تنوخی، عزالدین بن امین|عزالدین تنوخی]] نیز در مقدمه کتاب نمونه‌هایی از این خلط را از جمله در شرح ابن هشام بر الفیه ابن مالک ارائه کرده است<ref>ر.ک: فاتحی‌نژاد، عنایت‌الله، ص532؛ مقدمه محقق، ص‌12</ref>‏.
     
    ==پانویس==
    <references/>
    <references/>
    ==منابع مقاله==
    ==منابع مقاله==
    #مقدمه محقق.  
    # مقدمه محقق.  
    #[[:noormags:447529|محمد الطاهر ابن عاشور؛ «نظرة فی الکتاب المعنون بعنوان مقدمة فی النحو: المنسوب إلی الإمام خلف الأحمر»، المجمع اللغة العربیة بدمشق، المجلد الثامن و الثلاثون، 13 جمادی الأولی 1383، الجزء 4، ص 576 تا 590]].
    # [[:noormags:447529|محمد الطاهر ابن عاشور؛ «نظرة في الكتاب المعنون بعنوان مقدمة في النحو: المنسوب إلی الإمام خلف الأحمر»، المجمع اللغة العربية بدمشق، المجلد الثامن و الثلاثون، 13 جمادی الأولی 1383، الجزء 4، ص‌576 تا 590]].
    #فاتحی‌نژاد، عنایت الله، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج 22، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، چاپ اول، 1394.
    #فاتحی‌نژاد، عنایت‌الله، «دائرةالمعارف بزرگ اسلامی»، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، چاپ اول، 1394.


    ==وابسته‌ها==
    ==وابسته‌ها==
    خط ۴۵: خط ۴۷:
    [[رده:کتاب‌شناسی]]
    [[رده:کتاب‌شناسی]]
    [[رده:مقالات مهر 01 موسوی]]
    [[رده:مقالات مهر 01 موسوی]]
    [[رده:مقالات رد شده1]]
    [[رده:مقالات بازبینی شده اسفند 01]]
    [[رده:مقالات بازبینی نشده1]]
    [[رده:مقالات بازبینی شده2 دی 1401]]
    [[رده:مقالات بازبینی شده2 دی 1401]]

    نسخهٔ کنونی تا ‏۸ آوریل ۲۰۲۴، ساعت ۱۳:۵۸

    مقدمة في النحو
    مقدمة في النحو
    پدیدآوراناحمر بصری، خلف بن حیان (نويسنده) تنوخی، عزالدین بن امین (محقق)
    سال نشر1381ق - 1961م
    چاپ1
    زبانعربی
    تعداد جلد1
    نورلایبمطالعه و دانلود pdf

    مقدمة في النحو، تألیف خلف بن حیان احمر (متوفی 180ق)، لغت‌شناس و راوی معروف ایرانی‌تبار[۱]‏، کتابی کمیاب در عصر خود[۲]‏ و از جمله اولین متون منثور نحوی بشمار می‌آید. این اثر با مقدمه و تحقیق عزالدین تنوخی منتشر شده است.

    این کتاب تنها اثری است که از خلف احمر به دست ما رسیده است[۳]؛ البته او آثاری دیگر چون دیوان شعر و کتاب جيال العرب نیز داشته که چه‌بسا در گنجینه‌های کتابخانه‌ها مدفون هستند[۴]‏.

    نویسنده، مفصل‌نویسی نحویون و غفلت آنها نسبت به مختصرنویسی و نیاز مبتدیان را سبب نگارش این مقدمه دانسته است. به نظر می‌رسد تعریض او در این کلامش به الكتاب سیبویه بوده است[۵]‏.

    تراجم‌نویسانی چون ابوالبرکات انباری و ابن ندیم و یاقوت که شرح حال خلف احمر را نوشته‌اند، از این مقدمه نام نبرده‌اند. شاید به جهت کمی رواج آن، به آن دست نیافته‌اند؛ یا اینکه در آموزش با وجود آثار دیگری چون مقدمه مبرد، عوامل جرجانی و انموذج زمخشری، مدرس‌ها از آن بی‌نیاز بوده‌اند[۶]‏.

    علاوه بر خلف احمر، شخصیت دیگری نیز با لقب احمر و نام علی بن مبارک در آن روزگار می‌زیسته که از شاگردان کسایی و از هواداران مکتب کوفه بوده است و گاه منابع کهن میان آن دو خلط کرده‌اند و ابوطیب لغوی در «مراتب النحويين» به این موضوع اشاره دارد. عزالدین تنوخی نیز در مقدمه کتاب نمونه‌هایی از این خلط را از جمله در شرح ابن هشام بر الفیه ابن مالک ارائه کرده است[۷]‏.

    پانویس

    1. ر.ک: فاتحی‌نژاد، عنایت‌الله، ج22، ص529
    2. ر.ک: محمد الطاهر ابن عاشور، ص576
    3. ر.ک: فاتحی‌نژاد، عنایت‌الله، ص532
    4. ر.ک: مقدمه محقق، ص28
    5. ر.ک: محمد الطاهر ابن عاشور، ص583
    6. ر.ک: همان، ص577
    7. ر.ک: فاتحی‌نژاد، عنایت‌الله، ص532؛ مقدمه محقق، ص‌12

    منابع مقاله

    1. مقدمه محقق.
    2. محمد الطاهر ابن عاشور؛ «نظرة في الكتاب المعنون بعنوان مقدمة في النحو: المنسوب إلی الإمام خلف الأحمر»، المجمع اللغة العربية بدمشق، المجلد الثامن و الثلاثون، 13 جمادی الأولی 1383، الجزء 4، ص‌576 تا 590.
    3. فاتحی‌نژاد، عنایت‌الله، «دائرةالمعارف بزرگ اسلامی»، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، چاپ اول، 1394.

    وابسته‌ها