تاریخ دانشگاه تهران: جلد نخست (دانشگاه در دوره اول 1322-1313): تفاوت میان نسخهها
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'ه ی ' به 'هی ') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'ه ای ' به 'های ') |
||
خط ۹۹: | خط ۹۹: | ||
اندیشهی ایجاد مرکزی برای آموزش عالی در ایران و به تعبیری دیگر دانشگاه، نخستین بار با تأسیس دارالفنون در سال 1230 خورشیدی به همت میرزا تقی خان امیر کبیر تحقق یافت. دارالفنون گرچه توسع یافت، اما تجربهی مغتنمی پیش روی کسانی که آرزوی آشنایی ایرانیان با دانش های جدید و پیشرفتهای اروپائیان در صنعت، اقتصاد، سیاست، بهداشت و کشاورزی قرار داد. با عطف به این تجربه لایحهی تأسیس دانشگاه تهران تهیه و به مجلس شورای ملی تقدیم شد. این لایحه در هشتم خرداد 1313 از تصویب مجلس شورا گذشت و در 25 اسفند همان سال دانشگاه تهران رسما افتتاح گردید. تأسیس دانشگاه تهران که با آغاز آشنایی جدی ایرانیان با مغرب زمین مقارن شده بود این دانشگاه را به بستر اصلی ارتباط با تمدن جدید، مبدل کرده است. در میان نهادهای علمی - فرهنگی - آموزشی متعدد کشور، دانشگاه تهران بی تردید از جایگاهی یگانه و ممتاز و اعتباری والا برخوردار است. این اعتبار و منزلت به علت ویژگی های دانشگاه و نیز تعامل گسترده و پیوستهی آن با جامعه و ارکان اثر گذار بر آن رو به افزایش دارد. | اندیشهی ایجاد مرکزی برای آموزش عالی در ایران و به تعبیری دیگر دانشگاه، نخستین بار با تأسیس دارالفنون در سال 1230 خورشیدی به همت میرزا تقی خان امیر کبیر تحقق یافت. دارالفنون گرچه توسع یافت، اما تجربهی مغتنمی پیش روی کسانی که آرزوی آشنایی ایرانیان با دانش های جدید و پیشرفتهای اروپائیان در صنعت، اقتصاد، سیاست، بهداشت و کشاورزی قرار داد. با عطف به این تجربه لایحهی تأسیس دانشگاه تهران تهیه و به مجلس شورای ملی تقدیم شد. این لایحه در هشتم خرداد 1313 از تصویب مجلس شورا گذشت و در 25 اسفند همان سال دانشگاه تهران رسما افتتاح گردید. تأسیس دانشگاه تهران که با آغاز آشنایی جدی ایرانیان با مغرب زمین مقارن شده بود این دانشگاه را به بستر اصلی ارتباط با تمدن جدید، مبدل کرده است. در میان نهادهای علمی - فرهنگی - آموزشی متعدد کشور، دانشگاه تهران بی تردید از جایگاهی یگانه و ممتاز و اعتباری والا برخوردار است. این اعتبار و منزلت به علت ویژگی های دانشگاه و نیز تعامل گسترده و پیوستهی آن با جامعه و ارکان اثر گذار بر آن رو به افزایش دارد. | ||
از تأسیس دانشگاه تهران بیش از هفتاد یا هشتاد سال می گذرد، مروری بر کارنامه این کهن ترین نهاد نوین آموزشی در ایران، نشان می دهد که این مرکز سترگ علمی در طول تاریخ پرافتخار خود نقش و سهم بزرگی در توسعهی همه جانبهی کشور ایفا نموده است. نگاهی به آمار صدها هزار نفری دانش آموختگاه دانشگاه که از استعدادهای درخشان کشور بوده و پس از فراغت از تحصیل نیز هرکدام مصدر کاری و مبدا تحولی در تاریخ معاصر ایران بوده اند، گواه این مدعاست. تاکنون نخبه ترین استعدادهای کشور توانسته اند در رقابتی سراسری به دانشگاه راه یابند. اینان در پی آشنایی با دستاوردهای دانش نوین بشری و با تکیه بر هوشمندی و خلاقیت خویش در کار گشودن راه های تازه و چشم اندازهای امیدآفرین برای هم میهنان خود بوده اند و همچنان در راه پیشرفت روز افزون کشور در عرصه های فنی، تجربی، اقتصادی، اجتماعی و ... می کوشند. دانشگاه با تکیه بر این سرمایه های عظیم فکری، در طول حیات پی ثمر خود با تربیت افراد متخصص و با انجام طرح های پژوهشی و پروژه های مختلف علمی و با تقویت مبانی و بنیه های علمی سازمانهای اداری و اجرای کشور، گام های بلندی در راه سربلندی و توسعهی علمی و پژوهشی ایران برداشته است. نام دانشگاه تهران برای همهی ما چیزی بیش از یک دانشگاه است. این نام برای اقشار مختلف ملت ما یادآور خاطره های عمیق و برجان نشسته است. این دانشگاه از سبقهی علمی کشور و تلاش هزاران استاد و دانشجویان نشان دارد که به شوق ساختن | از تأسیس دانشگاه تهران بیش از هفتاد یا هشتاد سال می گذرد، مروری بر کارنامه این کهن ترین نهاد نوین آموزشی در ایران، نشان می دهد که این مرکز سترگ علمی در طول تاریخ پرافتخار خود نقش و سهم بزرگی در توسعهی همه جانبهی کشور ایفا نموده است. نگاهی به آمار صدها هزار نفری دانش آموختگاه دانشگاه که از استعدادهای درخشان کشور بوده و پس از فراغت از تحصیل نیز هرکدام مصدر کاری و مبدا تحولی در تاریخ معاصر ایران بوده اند، گواه این مدعاست. تاکنون نخبه ترین استعدادهای کشور توانسته اند در رقابتی سراسری به دانشگاه راه یابند. اینان در پی آشنایی با دستاوردهای دانش نوین بشری و با تکیه بر هوشمندی و خلاقیت خویش در کار گشودن راه های تازه و چشم اندازهای امیدآفرین برای هم میهنان خود بوده اند و همچنان در راه پیشرفت روز افزون کشور در عرصه های فنی، تجربی، اقتصادی، اجتماعی و ... می کوشند. دانشگاه با تکیه بر این سرمایه های عظیم فکری، در طول حیات پی ثمر خود با تربیت افراد متخصص و با انجام طرح های پژوهشی و پروژه های مختلف علمی و با تقویت مبانی و بنیه های علمی سازمانهای اداری و اجرای کشور، گام های بلندی در راه سربلندی و توسعهی علمی و پژوهشی ایران برداشته است. نام دانشگاه تهران برای همهی ما چیزی بیش از یک دانشگاه است. این نام برای اقشار مختلف ملت ما یادآور خاطره های عمیق و برجان نشسته است. این دانشگاه از سبقهی علمی کشور و تلاش هزاران استاد و دانشجویان نشان دارد که به شوق ساختن آیندهای بهتر برای کشور، دانشگاه را از لطف وجود خود بهره مند کرده و به محیط آن جلوهای خاص بخشیده اند. تأثیر دانشگاه تهران در جریانهای علمی کشور، تولید علم، تربیت نسل آگاه و تحصیل کردهی جامعه و کمک به توسعه و پیشرفت کشور، انکار ناپذیر است. در این دانشگاه، نام استادان پرآوازهای می درخشد که در تاریخ ایران، در شمار افتخارات کشور باقی خواهد ماند. استادانی که آوازهی آنان حتی از مرزهای کشور فراتر رفته و عرصهی بین المللی علم و تحقیق را به تحسین آنان واداشته است. از سویی دیگر دانشگاه تهران نامی آشنا در عرصه های مختلف اجتماعی، سیاسی و فرهنگی است. دانشگاهیان آگاه، سرشار از شور جوانی و شوق بیدارگری و اصلاح طلبی، با درک مسئولیت تاریخی خود هم در آگاه کردن آحاد مردم سعی بلیغ کرده و هم در مسیر حرکتهای اجتماعی و سیاسی جامه پیشتازانه گام برداشته اند، لذا بسیاری از تحولات دهه های اخیر کشور مستقیم یا غیر مستقیم با نام این دانشگاه پیوند خورده است. پیشتازی دانشگاهیان دانشگاه تهران در مبارزات انقلاب اسلامی، پرچمداری در دوران هشت سال دفاع مقدس، عرصه های سازندگی و حضور فهیمانهی استادان و دانشجویان در صحنه های فرهنگی، سیاسی و اجتماعی کشور، از جمله ارزش هایی است که بر قدر، مرتبه و جایگاه این دانشگاه به عنوان یک کانون جامع علم و فرهنگ و سیاست می افزاید. | ||
پدیده ها از تاریخ و گذشتهی خویش متأثرند. کاستی و نارسایی، توانایی و نیرومندی، تلخ و شیرین و خوب و بد هر پدیده در هر لحظه برآیند سرنوشت آن در پویش تاریخی خود است. آموزش عالی نیز از این قاعده بیرون نیست. اکنون آموزش عالی کشور در نقطهی فعلی قرار گرفته و از سطح توسعهی آن تعبیرهای مختلف می شود. بخش مهمی از وضعیت آن را تاریخ دانشگاه تهران رقم زده است. متاسفانه دربارهی تاریخ تحولات دانشگاه اطلاعات و منابع اندک است و تحلیل روندهای آن نیز عموما با دیدگاه های خاص انجام شده است. کتاب حاضر که به مناسبت سالگرد هفتادمین سال تأسیس دانشگاه در قالب یک طرح پژوهشی جامع، تحت عنوان تاریخ دانشگاه تهراه به انجام رسیده است، در پی ارائهی کارنامهی مستند این دانشگاه بدانگونه که بوده است، سعی در به تصویر کشیدن زحمات و تلاش هایی دارد که هزاران استاد و دانشجو و مدیران و کارکنان آن در طول 70 سال گذشته در آن سهمی داشته اند. اطلاعات مستند این کتاب می تواند پایه و مبنای محکمی در تحلیل های مربوط به سیر تحولات دانشگاه تهران و نقش آن در توسعهی آموزش عالی و ایجاد سایر دانشگاه های کشور و عملکرد های مختلف اجتماعی، فرهنگی و سیاسی کشور باشد.<ref> [https://www.historylib.com/books/2408 ر.ک: کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران] </ref> | پدیده ها از تاریخ و گذشتهی خویش متأثرند. کاستی و نارسایی، توانایی و نیرومندی، تلخ و شیرین و خوب و بد هر پدیده در هر لحظه برآیند سرنوشت آن در پویش تاریخی خود است. آموزش عالی نیز از این قاعده بیرون نیست. اکنون آموزش عالی کشور در نقطهی فعلی قرار گرفته و از سطح توسعهی آن تعبیرهای مختلف می شود. بخش مهمی از وضعیت آن را تاریخ دانشگاه تهران رقم زده است. متاسفانه دربارهی تاریخ تحولات دانشگاه اطلاعات و منابع اندک است و تحلیل روندهای آن نیز عموما با دیدگاه های خاص انجام شده است. کتاب حاضر که به مناسبت سالگرد هفتادمین سال تأسیس دانشگاه در قالب یک طرح پژوهشی جامع، تحت عنوان تاریخ دانشگاه تهراه به انجام رسیده است، در پی ارائهی کارنامهی مستند این دانشگاه بدانگونه که بوده است، سعی در به تصویر کشیدن زحمات و تلاش هایی دارد که هزاران استاد و دانشجو و مدیران و کارکنان آن در طول 70 سال گذشته در آن سهمی داشته اند. اطلاعات مستند این کتاب می تواند پایه و مبنای محکمی در تحلیل های مربوط به سیر تحولات دانشگاه تهران و نقش آن در توسعهی آموزش عالی و ایجاد سایر دانشگاه های کشور و عملکرد های مختلف اجتماعی، فرهنگی و سیاسی کشور باشد.<ref> [https://www.historylib.com/books/2408 ر.ک: کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران] </ref> |
نسخهٔ ۸ آوریل ۲۰۲۴، ساعت ۱۱:۳۷
تاریخ دانشگاه تهران: جلد نخست (دانشگاه در دوره اول 1322-1313) | |
---|---|
پدیدآوران | زرگری نژاد، غلامحسین (نویسنده)
صفت گل، منصور (نویسنده) وثوقی، محمدباقر (نویسنده) |
ناشر | دانشگاه تهران |
مکان نشر | تهران |
سال نشر | ۱۳۹۷ش |
شابک | 8-9403-03-964-978 |
کد کنگره | |
تاریخ دانشگاه تهران: جلد نخست (دانشگاه در دوره اول 1322-1313) تألیف غلامحسین زرگری نژاد، منصور صفت گل، محمدباقر وثوقی؛ کتاب حاضر که به مناسبت سالگرد هفتادمین سال تأسیس دانشگاه در قالب یک طرح پژوهشی جامع، تحت عنوان دانشگاه تهران به انجام رسیده است، در پی ارائهی کارنامهی مستند این دانشگاه بدانگونه که بوده است، سعی در به تصویر کشیدن زحمات و تلاش هایی دارد که هزاران استاد و دانشجو و مدیران و کارکنان آن در طول 70 سال گذشته در آن سهمی داشته اند. اطلاعات مستند این کتاب می تواند پایه و مبنای محکمی در تحلیل های مربوط به سیر تحولات دانشگاه تهران و نقش آن در توسعهی آموزش عالی و ایجاد سایر دانشگاه های کشور و عملکرد مختلف اجتماعی، فرهنگی و سیاسی کشور باشد.
ساختار
کتاب در ده جلد منتشر گردیده، جلد اول از هفده فصل تشکیل شده است. عناوین بخشهای کتاب به شکل زیر است.
بخش نخست: زمینه ها و ریشه های تاریخی تأسیس دانشگاه تهران
- دارالفنون شالودهی مدارس عالی ایران معاصر
بخش دوم: پیش زمینه های تأسیس دانشگاه تهران در عصر مظفری و دورهی مشروطه
فصل اول: از انجمن معارف تا قانون اساسی معارف
فصل دوم: مدارس عالی زیرساخت دانشکده های اولیهی دانشگاه تهران در عصر مشروطه
بخش سوم: از قانون تأسیس تا افتتاح شورای دانشگاه
فصل اول: نخستین برنامه ریزی ها برای تأسیس دانشگاه تهران
فصل دوم: افتتاح دانشگاه و تأسیس دانشکده های ششگانه
بخش چهارم: نخستین گام ها برای برنامه ریزی و ایجاد سازمان اداری و آموزشی دانشگاه
فصل اول: تشکیل شورای دانشگاه و نخستین اقدامات و برنامه ها
فصل دوم: شورای دانشگاه و تلاش برای تدوین مقررات تأمین اساتید دانشگاه
فصل سوم: عناوین مهمترین آیین نامه ها، مصوبات و دستور العمل های شورای دانشگاه
فصل چهارم: ضوابط پذیرش دانشجو، شرایط دریافت دانشنامه و اعطای مدال
بخش پنجم: بودجه، اموال و اولین منابع مالی و حقوق اساتید دانشگاه در دورهی اول
فصل اول: بودجه، اموال و اولین منابع مالی دانشگه در دورهی اول
فصل دوم: نگاهی به حقوق نخستین اساتید دانشگاه
بخش ششم: ساختمان ها، املاک و موقوفات دانشگاه تهران
فصل اول: نخستین ساختمانهای دانشگاه در دورهی اول
فصل دوم: موقوفات دانشگاه
بخش هفتم: کتابخانه ها و انتشارات دانشگاه تهران
فصل اول: کتابخانه های دانشگه در دورهی اول فعالیت دانشگاه تهران
فصل دوم: پیش زمینه های تاریخی ایجاد چاپخانهی دانشگاه و شکل گیری دایرهی انتشارات
بخش هشتم: دانشگاه تهران و روابط بین المللی
بخش نهم: تاریخ تفصیلی دانشسرای عالی و ادبیات در دورهی اول تاریخ دانشگاه
بخش دهم: تاریخ تفصیلی دانشکدهی علوم معقول و منقول در دورهی اول تاریخ دانشگاه
بخش یازدهم: تاریخ تفصیلی دانشکدهی طب در دورهی اول تاریخ دانشگاه
بخش دوازدهم: تاریخ تفصیلی دانشکدهی حقوق علوم سیاسی و اقتصادی در دورهی اول تاریخی دانشگاه
بخش سیزدهم: تاریخ تفصیلی دانشکدهی علوم در دروهی اول تاریخ دانشگاه
بخش چهاردهم: تاریخ تفصیلی دانشکدهی فنی در دورهی اول تاریخ دانشگاه
بخش پانزدهم: تاریخ تفصیلی دانشکدهی کشاورزی
بخش شانزدهم: تاریخ دانشکدهی دامپزشکی
بخش هفدهم: تاریخچهی تفصیلی دانشکدهی هنرهای زیبا
گزارش کتاب
اندیشهی ایجاد مرکزی برای آموزش عالی در ایران و به تعبیری دیگر دانشگاه، نخستین بار با تأسیس دارالفنون در سال 1230 خورشیدی به همت میرزا تقی خان امیر کبیر تحقق یافت. دارالفنون گرچه توسع یافت، اما تجربهی مغتنمی پیش روی کسانی که آرزوی آشنایی ایرانیان با دانش های جدید و پیشرفتهای اروپائیان در صنعت، اقتصاد، سیاست، بهداشت و کشاورزی قرار داد. با عطف به این تجربه لایحهی تأسیس دانشگاه تهران تهیه و به مجلس شورای ملی تقدیم شد. این لایحه در هشتم خرداد 1313 از تصویب مجلس شورا گذشت و در 25 اسفند همان سال دانشگاه تهران رسما افتتاح گردید. تأسیس دانشگاه تهران که با آغاز آشنایی جدی ایرانیان با مغرب زمین مقارن شده بود این دانشگاه را به بستر اصلی ارتباط با تمدن جدید، مبدل کرده است. در میان نهادهای علمی - فرهنگی - آموزشی متعدد کشور، دانشگاه تهران بی تردید از جایگاهی یگانه و ممتاز و اعتباری والا برخوردار است. این اعتبار و منزلت به علت ویژگی های دانشگاه و نیز تعامل گسترده و پیوستهی آن با جامعه و ارکان اثر گذار بر آن رو به افزایش دارد.
از تأسیس دانشگاه تهران بیش از هفتاد یا هشتاد سال می گذرد، مروری بر کارنامه این کهن ترین نهاد نوین آموزشی در ایران، نشان می دهد که این مرکز سترگ علمی در طول تاریخ پرافتخار خود نقش و سهم بزرگی در توسعهی همه جانبهی کشور ایفا نموده است. نگاهی به آمار صدها هزار نفری دانش آموختگاه دانشگاه که از استعدادهای درخشان کشور بوده و پس از فراغت از تحصیل نیز هرکدام مصدر کاری و مبدا تحولی در تاریخ معاصر ایران بوده اند، گواه این مدعاست. تاکنون نخبه ترین استعدادهای کشور توانسته اند در رقابتی سراسری به دانشگاه راه یابند. اینان در پی آشنایی با دستاوردهای دانش نوین بشری و با تکیه بر هوشمندی و خلاقیت خویش در کار گشودن راه های تازه و چشم اندازهای امیدآفرین برای هم میهنان خود بوده اند و همچنان در راه پیشرفت روز افزون کشور در عرصه های فنی، تجربی، اقتصادی، اجتماعی و ... می کوشند. دانشگاه با تکیه بر این سرمایه های عظیم فکری، در طول حیات پی ثمر خود با تربیت افراد متخصص و با انجام طرح های پژوهشی و پروژه های مختلف علمی و با تقویت مبانی و بنیه های علمی سازمانهای اداری و اجرای کشور، گام های بلندی در راه سربلندی و توسعهی علمی و پژوهشی ایران برداشته است. نام دانشگاه تهران برای همهی ما چیزی بیش از یک دانشگاه است. این نام برای اقشار مختلف ملت ما یادآور خاطره های عمیق و برجان نشسته است. این دانشگاه از سبقهی علمی کشور و تلاش هزاران استاد و دانشجویان نشان دارد که به شوق ساختن آیندهای بهتر برای کشور، دانشگاه را از لطف وجود خود بهره مند کرده و به محیط آن جلوهای خاص بخشیده اند. تأثیر دانشگاه تهران در جریانهای علمی کشور، تولید علم، تربیت نسل آگاه و تحصیل کردهی جامعه و کمک به توسعه و پیشرفت کشور، انکار ناپذیر است. در این دانشگاه، نام استادان پرآوازهای می درخشد که در تاریخ ایران، در شمار افتخارات کشور باقی خواهد ماند. استادانی که آوازهی آنان حتی از مرزهای کشور فراتر رفته و عرصهی بین المللی علم و تحقیق را به تحسین آنان واداشته است. از سویی دیگر دانشگاه تهران نامی آشنا در عرصه های مختلف اجتماعی، سیاسی و فرهنگی است. دانشگاهیان آگاه، سرشار از شور جوانی و شوق بیدارگری و اصلاح طلبی، با درک مسئولیت تاریخی خود هم در آگاه کردن آحاد مردم سعی بلیغ کرده و هم در مسیر حرکتهای اجتماعی و سیاسی جامه پیشتازانه گام برداشته اند، لذا بسیاری از تحولات دهه های اخیر کشور مستقیم یا غیر مستقیم با نام این دانشگاه پیوند خورده است. پیشتازی دانشگاهیان دانشگاه تهران در مبارزات انقلاب اسلامی، پرچمداری در دوران هشت سال دفاع مقدس، عرصه های سازندگی و حضور فهیمانهی استادان و دانشجویان در صحنه های فرهنگی، سیاسی و اجتماعی کشور، از جمله ارزش هایی است که بر قدر، مرتبه و جایگاه این دانشگاه به عنوان یک کانون جامع علم و فرهنگ و سیاست می افزاید.
پدیده ها از تاریخ و گذشتهی خویش متأثرند. کاستی و نارسایی، توانایی و نیرومندی، تلخ و شیرین و خوب و بد هر پدیده در هر لحظه برآیند سرنوشت آن در پویش تاریخی خود است. آموزش عالی نیز از این قاعده بیرون نیست. اکنون آموزش عالی کشور در نقطهی فعلی قرار گرفته و از سطح توسعهی آن تعبیرهای مختلف می شود. بخش مهمی از وضعیت آن را تاریخ دانشگاه تهران رقم زده است. متاسفانه دربارهی تاریخ تحولات دانشگاه اطلاعات و منابع اندک است و تحلیل روندهای آن نیز عموما با دیدگاه های خاص انجام شده است. کتاب حاضر که به مناسبت سالگرد هفتادمین سال تأسیس دانشگاه در قالب یک طرح پژوهشی جامع، تحت عنوان تاریخ دانشگاه تهراه به انجام رسیده است، در پی ارائهی کارنامهی مستند این دانشگاه بدانگونه که بوده است، سعی در به تصویر کشیدن زحمات و تلاش هایی دارد که هزاران استاد و دانشجو و مدیران و کارکنان آن در طول 70 سال گذشته در آن سهمی داشته اند. اطلاعات مستند این کتاب می تواند پایه و مبنای محکمی در تحلیل های مربوط به سیر تحولات دانشگاه تهران و نقش آن در توسعهی آموزش عالی و ایجاد سایر دانشگاه های کشور و عملکرد های مختلف اجتماعی، فرهنگی و سیاسی کشور باشد.[۱]
پانويس
منابع مقاله
کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران