النوادر (اب‍وم‍س‍ح‍ل‌ اع‍راب‍ی): تفاوت میان نسخه‌ها

النوادر(اب‍وم‍س‍ح‍ل‌ اع‍راب‍ی‌، ع‍ب‍دال‍وه‍اب‌ ب‍ن‌ ح‍ری‍ش‌)
النوادر(اب‍وم‍س‍ح‍ل‌ اع‍راب‍ی‌، ع‍ب‍دال‍وه‍اب‌ ب‍ن‌ ح‍ری‍ش‌)
پدیدآوران	اب‍وم‍س‍ح‍ل‌ اع‍راب‍ی‌، ع‍ب‍دال‍وه‍اب‌ ب‍ن‌ ح‍ری‍ش‌ (نويسنده) حسن، عزة (محقق)
عنوان‌های دیگر	کتاب النوادر
ناشر	مجمع اللغة العربیة
مکان نشر	سوریه - دمشق
سال نشر	1380ق - 1961م
چاپ	1
زبان	عربی
تعداد جلد	2
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf
	v; t; e;

نسخهٔ ‏۲۲ مارس ۲۰۲۴، ساعت ۱۷:۳۳

كتاب النوادر، تألیف ابومسحل عبدالوهاب بن حریش اعرابی (170-230ق)، عالم لغوی و نحوی قرن سوم هجری، از منابع دست اول در موضوع لغت عرب و نوادر آن است. عزه حسن تحقیق کتاب را به انجام رسانیده است.

ابن ندیم در کتاب الفهرست دو کتاب برای ابو‌مسحل ذکر کرده است: «كتاب النوادر» و «كتاب الغريب». از بین این دو کتاب نیز تنها «النوادر» به دست ما رسیده است.

«النوادر»، کتابی در موضوع لغت است و ماده لغوی ذکرشده در آن، تصور خوبی از زبان بادیه در جاهلیت و صدر اسلام در الفاظ و عبارات و امثال و اسالیبش به دست می‌دهد. کتاب در مجموع محکم‌ترین و وسیع‌ترین نص لغوی است که از مرحله اول جمع لغت و تدوین آن در آغاز شکوفایی تمدن اسلامی در اواخر قرن دوم و اوایل قرن سوم هجری به ما رسیده است. همچنین این کتاب نمونه خوبی شمرده می‌شود برای طرح اولیه‌ای که روات و علما در ابتدای کار در جمع لغت و تدوین آن، مورد پیروی قرار دادند.

این کتاب در تمام این موارد همتا با «كتاب النوادر» ابوزید انصاری است؛ جز اینکه آن به‌لحاظ حجم وسیع‌تر و به‌لحاظ محتوا غنی‌تر است.

این کتاب پس از نگارش، از طریق علمای بزرگی چون احمد بن یحیی ثعلب، از مؤلف آن روایت گردید و علمای بزرگی همچون ابوعمر زاهد غلام ثعلب و ابی‌عبدالله بن خالویه، با آن مأنوس گردیده و به قرائت و تصحیح آن پرداختند^[۱]‏.

منظور از الفاظ نادر در این کتاب الفاظی است که استعمالش در زبان عرب اندک است. هرچه لفظ بیشتر استعمال شود و تعداد بیشتری از عرب آن را بشناسند و در زبان عرب رایج باشد، اجود و افصح است و برعکس هرچقدر لفظی استعمالش کم باشد و تعداد اندکی آن را بشناسند، نادر و مجهول است؛ بنابراین کثرت استعمال و قلت آن معیار صحیحی است که می‌توان بر اساس آن حکم کرد که این لفظ فصحیح معروف یا نادر مجهول است؛ به‌عنوان مثال در «النوادر» ابومسحل آمده است: «گفته می‌شود: إن فلاناً لذوشرفة و ما أعظم شرفته»، لفظ «شرفة» به معنای شرف، کم‌استعمال است و استعمالش به حد استعمال لفظ «الشرف» مشهور نیست؛ چراکه در زبان جمهور رایج نیست؛ لذا واگذارده شده و از نوادر بشمار می‌آید^[۲]‏.

پانویس

↑ ر.ک: مقدمه، ص12
↑ ر.ک: حسن، عزة، ص126

منابع مقاله

مقدمه کتاب.
حسن، عزه، «كتاب النوادر لأبي‌مسحل الأعرابي»، المجمع اللغة العربية بدمشق، المجلد السادس و الثلاثون، ص119 تا 126:

https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/447274

وابسته‌ها

[1] ر.ک: مقدمه، ص12

[2] ر.ک: حسن، عزة، ص126

[۱]

[۲]

@@ خط ۲۵: / خط ۲۵: @@
 | پیش از =
 }}
-'''كتاب النوادر'''، تألیف ابومسحل عبدالوهاب بن حریش اعرابی (170-230ق)، عالم لغوی و نحوی قرن سوم هجری، از منابع دست اول در موضوع لغت عرب و نوادر آن است. عزه حسن تحقیق کتاب را به انجام رسانیده است.
+'''كتاب النوادر'''، تألیف [[اب‍وم‍س‍ح‍ل‌ اع‍راب‍ی‌، ع‍ب‍دال‍وه‍اب‌ ب‍ن‌ ح‍ری‍ش‌|ابومسحل عبدالوهاب بن حریش اعرابی]] (170-230ق)، عالم لغوی و نحوی قرن سوم هجری، از منابع دست اول در موضوع لغت عرب و نوادر آن است. [[حسن، عزة|عزه حسن]] تحقیق کتاب را به انجام رسانیده است.
-ابن ندیم در کتاب الفهرست دو کتاب برای ابو‌مسحل ذکر کرده است: «كتاب النوادر» و «كتاب الغريب». از بین این دو کتاب نیز تنها «النوادر» به دست ما رسیده است.
+[[ابن ندیم، محمد بن اسحاق|ابن ندیم]] در کتاب [[الفهرست (ابن نديم)|الفهرست]] دو کتاب برای [[اب‍وم‍س‍ح‍ل‌ اع‍راب‍ی‌، ع‍ب‍دال‍وه‍اب‌ ب‍ن‌ ح‍ری‍ش‌|ابو‌مسحل]] ذکر کرده است: «كتاب النوادر» و «كتاب الغريب». از بین این دو کتاب نیز تنها «النوادر» به دست ما رسیده است.
 «النوادر»، کتابی در موضوع لغت است و ماده لغوی ذکرشده در آن، تصور خوبی از زبان بادیه در جاهلیت و صدر اسلام در الفاظ و عبارات و امثال و اسالیبش به دست می‌دهد. کتاب در مجموع محکم‌ترین و وسیع‌ترین نص لغوی است که از مرحله اول جمع لغت و تدوین آن در آغاز شکوفایی تمدن اسلامی در اواخر قرن دوم و اوایل قرن سوم هجری به ما رسیده است. همچنین این کتاب نمونه خوبی شمرده می‌شود برای طرح اولیه‌ای که روات و علما در ابتدای کار در جمع لغت و تدوین آن، مورد پیروی قرار دادند.
@@ خط ۳۳: / خط ۳۳: @@
 این کتاب در تمام این موارد همتا با «كتاب النوادر» ابوزید انصاری است؛ جز اینکه آن به‌لحاظ حجم وسیع‌تر و به‌لحاظ محتوا غنی‌تر است.
-این کتاب پس از نگارش، از طریق علمای بزرگی چون احمد بن یحیی ثعلب، از مؤلف آن روایت گردید و علمای بزرگی همچون ابوعمر زاهد غلام ثعلب و ابی‌عبدالله بن خالویه، با آن مأنوس گردیده و به قرائت و تصحیح آن پرداختند<ref>ر.ک: مقدمه، ص12</ref>‏.
+این کتاب پس از نگارش، از طریق علمای بزرگی چون [[ثعلب، احمد بن یحیی|احمد بن یحیی ثعلب]]، از مؤلف آن روایت گردید و علمای بزرگی همچون ابوعمر زاهد غلام ثعلب و [[ابن خالویه، حسین بن احمد|ابی‌عبدالله بن خالویه]]، با آن مأنوس گردیده و به قرائت و تصحیح آن پرداختند<ref>ر.ک: مقدمه، ص12</ref>‏.
-منظور از الفاظ نادر در این کتاب الفاظی است که استعمالش در زبان عرب اندک است. هرچه لفظ بیشتر استعمال شود و تعداد بیشتری از عرب آن را بشناسند و در زبان عرب رایج باشد، اجود و افصح است و برعکس هرچقدر لفظی استعمالش کم باشد و تعداد اندکی آن را بشناسند، نادر و مجهول است؛ بنابراین کثرت استعمال و قلت آن معیار صحیحی است که می‌توان بر اساس آن حکم کرد که این لفظ فصحیح معروف یا نادر مجهول است؛ به‌عنوان مثال در «النوادر» ابومسحل آمده است: «گفته می‌شود: إن فلاناً لذوشرفة و ما أعظم شرفته»، لفظ «شرفة» به معنای شرف، کم‌استعمال است و استعمالش به حد استعمال لفظ «الشرف» مشهور نیست؛ چراکه در زبان جمهور رایج نیست؛ لذا واگذارده شده و از نوادر بشمار می‌آید<ref>ر.ک: حسن، عزة، ص126</ref>‏.
+منظور از الفاظ نادر در این کتاب الفاظی است که استعمالش در زبان عرب اندک است. هرچه لفظ بیشتر استعمال شود و تعداد بیشتری از عرب آن را بشناسند و در زبان عرب رایج باشد، اجود و افصح است و برعکس هرچقدر لفظی استعمالش کم باشد و تعداد اندکی آن را بشناسند، نادر و مجهول است؛ بنابراین کثرت استعمال و قلت آن معیار صحیحی است که می‌توان بر اساس آن حکم کرد که این لفظ فصحیح معروف یا نادر مجهول است؛ به‌عنوان مثال در «النوادر» [[اب‍وم‍س‍ح‍ل‌ اع‍راب‍ی‌، ع‍ب‍دال‍وه‍اب‌ ب‍ن‌ ح‍ری‍ش‌|ابومسحل]] آمده است: «گفته می‌شود: إن فلاناً لذوشرفة و ما أعظم شرفته»، لفظ «شرفة» به معنای شرف، کم‌استعمال است و استعمالش به حد استعمال لفظ «الشرف» مشهور نیست؛ چراکه در زبان جمهور رایج نیست؛ لذا واگذارده شده و از نوادر بشمار می‌آید<ref>ر.ک: حسن، عزة، ص126</ref>‏.
 ==پانویس ==