علی‌نامه: تفاوت میان نسخه‌ها
A-esmaeili (بحث | مشارکتها) (صفحه‌ای تازه حاوی «{{جعبه اطلاعات کتاب | تصویر =NUR18868J1.jpg | عنوان = علی نامه (منظومه‌ای کهن) | عنوان‌های دیگر = | پدیدآورندگان | پدیدآوران = ربیع (نويسنده) بیات، رضا (مصحح) غلامی، ابوالفضل ( مصحح) |زبان | زبان = فارسی | کد کنگره = /ع8 4641/5 PIR | موضوع = |ناشر | ن...» ایجاد کرد) |
جز (added Category:امام علی(ع) using HotCat) |
||
| (۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط یک کاربر دیگر نشان داده نشد) | |||
| خط ۶: | خط ۶: | ||
| پدیدآوران = | | پدیدآوران = | ||
[[ربیع]] (نويسنده) | [[ربیع]] (نويسنده) | ||
[[بیات، رضا ]] (مصحح) | [[بیات، رضا]] (مصحح) | ||
[[غلامی، ابوالفضل]] ( مصحح) | [[غلامی، ابوالفضل]] (مصحح) | ||
|زبان | |زبان | ||
| زبان = فارسی | | زبان = فارسی | ||
| خط ۲۶: | خط ۲۶: | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''علی‌نامه'''، منظومه‌ای است کهن، از سراینده‌ای ناشناس، متخلص به ربیع (متولد 420ق)، سروده‌شده به سال 482ق، که با تصحیح رضا بیات و ابوالفضل | '''علی‌نامه'''، منظومه‌ای است کهن، از سراینده‌ای ناشناس، متخلص به ربیع (متولد 420ق)، سروده‌شده به سال 482ق، که با تصحیح [[بیات، رضا|رضا بیات]] و [[غلامی، ابوالفضل|ابوالفضل غلامی]]، منتشر شده است. | ||
از نام و نشان سراینده این منظومه، اطلاع چندانی در دست نیست؛ جز آنکه در چند موضع، گوینده نام و تخلص خود را «ربیع» و نام منظومه‌اش را «علی‌نامه» گفته است<ref>ر.ک: مؤمنی هزاوه، امیر، ص125</ref>. | از نام و نشان سراینده این منظومه، اطلاع چندانی در دست نیست؛ جز آنکه در چند موضع، گوینده نام و تخلص خود را «ربیع» و نام منظومه‌اش را «علی‌نامه» گفته است<ref>ر.ک: مؤمنی هزاوه، امیر، ص125</ref>. | ||
موضوع کتاب، بیان مناقب و مغازی امام علی(ع) و ذکر عقاید شیعی است و در آن، وقایع جنگ جمل و به‌گونه‌ای مفصل‌تر، جنگ صفین، با بیانی حماسی، به نظم کشیده شده است<ref>ر.ک: همان</ref>. | موضوع کتاب، بیان مناقب و مغازی [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] و ذکر عقاید شیعی است و در آن، وقایع جنگ جمل و به‌گونه‌ای مفصل‌تر، جنگ صفین، با بیانی حماسی، به نظم کشیده شده است<ref>ر.ک: همان</ref>. | ||
شاعر در آغاز هر بخش، به شیوه فردوسی، خرد و خردمند را می‌ستاید و در خلال موضوع اصلی، داستان‌هایی پراکنده نیز از کرامات و معجزات ایشان، بیان می‌کند<ref>ر.ک: همان</ref>. | شاعر در آغاز هر بخش، به شیوه [[فردوسی، ابوالقاسم|فردوسی]]، خرد و خردمند را می‌ستاید و در خلال موضوع اصلی، داستان‌هایی پراکنده نیز از کرامات و معجزات ایشان، بیان می‌کند<ref>ر.ک: همان</ref>. | ||
این منظومه، چنان‌که سراینده خود تصریح کرده است، نخستین منظومه به زبان فارسی در نوع خود است؛ چنان‌که | این منظومه، چنان‌که سراینده خود تصریح کرده است، نخستین منظومه به زبان فارسی در نوع خود است؛ چنان‌که «[[خاوران‌نامه]]» [[ابن حسام خوسفی]] که بنا بر مشهور، نخستین حماسه شناخته‌شده شیعی محسوب می‌شود، حدود چهار قرن بعد از «علی‌نامه»، در روزگار تیموری، تدوین شده است. به همین دلیل، «علی‌نامه» از نظر تاریخ شعر و حماسه‌های شیعی، اهمیتی فراوان دارد و همان گونه که «[[شاهنامه دقیقی]]»، نخستین حماسه ملی است، این کتاب نیز نخستین حماسه شیعی اثناعشری در زبان فارسی است<ref>ر.ک: همان</ref>. | ||
این منظومه، در حدود دوازده هزار بیت دارد و در بحر متقارب سروده شده است و در آن نوادری از لغات و ترکیبات فارسی در اسلوبی کهن، به‌کاررفته است. لغات و ترکیباتی که گاه در فرهنگ‌ها، شواهد آن را به‌سختی می‌توان یافت<ref>ر.ک: همان، ص126</ref>. | این منظومه، در حدود دوازده هزار بیت دارد و در بحر متقارب سروده شده است و در آن نوادری از لغات و ترکیبات فارسی در اسلوبی کهن، به‌کاررفته است. لغات و ترکیباتی که گاه در فرهنگ‌ها، شواهد آن را به‌سختی می‌توان یافت<ref>ر.ک: همان، ص126</ref>. | ||
| خط ۴۰: | خط ۴۰: | ||
از مطاوری گفتار گوینده و اشاراتی که به شاهنامه فردوسی کرده است، می‌توان دریافت شاهنامه را پیش چشم داشته است، اما آن را به این دلیل که «مغ‌نامه» و «دروغ» است، چندان نمی‌پسندد<ref>ر.ک: همان</ref>. | از مطاوری گفتار گوینده و اشاراتی که به شاهنامه فردوسی کرده است، می‌توان دریافت شاهنامه را پیش چشم داشته است، اما آن را به این دلیل که «مغ‌نامه» و «دروغ» است، چندان نمی‌پسندد<ref>ر.ک: همان</ref>. | ||
در متن این منظومه که در میان حماسه‌های منظوم فارسی، از لحاظ تاریخی، در کنار | در متن این منظومه که در میان حماسه‌های منظوم فارسی، از لحاظ تاریخی، در کنار «[[گرشاسپ‌نامه]]» [[اسدی طوسی، علی بن احمد|اسدی]] قرار می‌گیرد، ابیات استوار کم نیست، اما درعین‌حال، غلط‌های فاحش عروضی و فنی نیز در آن فراوان است. اینکه چه مقدار از این خطاها، مربوط به گوینده و چه مقدار، مربوط به کاتبان و نسخه‌نویسان است، جز با پیدا شدن نسخه‌های دیگر و مخصوصا کهن‌تر، قابل تشخیص نیست<ref>ر.ک: همان</ref>. | ||
==پانویس == | ==پانویس == | ||
| خط ۴۶: | خط ۴۶: | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||
مؤمنی هزاوه، امیر، «معرفی اجمالی علی‌نامه»، پایگاه مجلات تخصصی نور، آینه پژوهش، مهر و آبان 1390- شماره | [[:noormags:889233|مؤمنی هزاوه، امیر، «معرفی اجمالی علی‌نامه»، پایگاه مجلات تخصصی نور، آینه پژوهش، مهر و آبان 1390- شماره 130]]. | ||
==وابسته‌ها== | ==وابسته‌ها== | ||
{{وابسته‌ها}} | {{وابسته‌ها}} | ||
[[علی‌نامه (منظومه‌ای کهن)]] | |||
[[به‌گزین علی‌نامه]] | |||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
[[رده:زبان‌شناسی، زبان و ادبیات]] | |||
[[رده:مقالات بازبینی | [[رده:زبان و ادبیات شرقی (آسیایی)]] | ||
[[رده:زبان و ادبیات فارسی]] | |||
[[رده:مقالات بازبینی شده2 دی 1402]] | |||
[[رده:مقاله نوشته شده در تاریخ دی 1402 توسط عباس مکرمی]] | [[رده:مقاله نوشته شده در تاریخ دی 1402 توسط عباس مکرمی]] | ||
[[رده:مقاله بازبینی شده در تاریخ دی 1402 توسط محسن عزیزی]] | [[رده:مقاله بازبینی شده در تاریخ دی 1402 توسط محسن عزیزی]] | ||
[[رده:امام علی(ع)]] | |||
نسخهٔ کنونی تا ۱۸ مارس ۲۰۲۴، ساعت ۰۵:۴۴
| علی نامه (منظومه‌ای کهن) | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ربیع (نويسنده)
بیات، رضا (مصحح) غلامی، ابوالفضل (مصحح) |
| ناشر | مرکز پژوهشی ميراث مکتوب |
| مکان نشر | ایران - تهران |
| سال نشر | 1389ش |
| چاپ | 1 |
| شابک | 978-600-203-001-6 |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | /ع8 4641/5 PIR |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
علی‌نامه، منظومه‌ای است کهن، از سراینده‌ای ناشناس، متخلص به ربیع (متولد 420ق)، سروده‌شده به سال 482ق، که با تصحیح رضا بیات و ابوالفضل غلامی، منتشر شده است.
از نام و نشان سراینده این منظومه، اطلاع چندانی در دست نیست؛ جز آنکه در چند موضع، گوینده نام و تخلص خود را «ربیع» و نام منظومه‌اش را «علی‌نامه» گفته است[۱].
موضوع کتاب، بیان مناقب و مغازی امام علی(ع) و ذکر عقاید شیعی است و در آن، وقایع جنگ جمل و به‌گونه‌ای مفصل‌تر، جنگ صفین، با بیانی حماسی، به نظم کشیده شده است[۲].
شاعر در آغاز هر بخش، به شیوه فردوسی، خرد و خردمند را می‌ستاید و در خلال موضوع اصلی، داستان‌هایی پراکنده نیز از کرامات و معجزات ایشان، بیان می‌کند[۳].
این منظومه، چنان‌که سراینده خود تصریح کرده است، نخستین منظومه به زبان فارسی در نوع خود است؛ چنان‌که «خاوران‌نامه» ابن حسام خوسفی که بنا بر مشهور، نخستین حماسه شناخته‌شده شیعی محسوب می‌شود، حدود چهار قرن بعد از «علی‌نامه»، در روزگار تیموری، تدوین شده است. به همین دلیل، «علی‌نامه» از نظر تاریخ شعر و حماسه‌های شیعی، اهمیتی فراوان دارد و همان گونه که «شاهنامه دقیقی»، نخستین حماسه ملی است، این کتاب نیز نخستین حماسه شیعی اثناعشری در زبان فارسی است[۴].
این منظومه، در حدود دوازده هزار بیت دارد و در بحر متقارب سروده شده است و در آن نوادری از لغات و ترکیبات فارسی در اسلوبی کهن، به‌کاررفته است. لغات و ترکیباتی که گاه در فرهنگ‌ها، شواهد آن را به‌سختی می‌توان یافت[۵].
از مطاوری گفتار گوینده و اشاراتی که به شاهنامه فردوسی کرده است، می‌توان دریافت شاهنامه را پیش چشم داشته است، اما آن را به این دلیل که «مغ‌نامه» و «دروغ» است، چندان نمی‌پسندد[۶].
در متن این منظومه که در میان حماسه‌های منظوم فارسی، از لحاظ تاریخی، در کنار «گرشاسپ‌نامه» اسدی قرار می‌گیرد، ابیات استوار کم نیست، اما درعین‌حال، غلط‌های فاحش عروضی و فنی نیز در آن فراوان است. اینکه چه مقدار از این خطاها، مربوط به گوینده و چه مقدار، مربوط به کاتبان و نسخه‌نویسان است، جز با پیدا شدن نسخه‌های دیگر و مخصوصا کهن‌تر، قابل تشخیص نیست[۷].
پانویس
منابع مقاله