ت‍اج‌ال‍ح‍لاوی‌، ع‍ل‍ی ب‍ن‌ م‍ح‍م‍د

ت‍اج‌ال‍ح‍لاوی‌، ع‍ل‍ی‌ب‍ن‌ م‍ح‍م‍د
نام پدر	محمد
ولادت	تقریبا قرن هشتم
محل تولد	آسیای صغیر
پیشه	ادیب، نویسنده و از شعرای زمان
اطلاعات علمی
برخی آثار	دقایق الشعر؛ علم بدیع و صنایع شعری در زبان پارسی دری

علی بن محمد مشهور به تاج الحلاوی (تقریبا قرن هشتم)، شاعر و صاحب کتاب «دقایق الشعر».

شرح حال

ترجمه احوال این ادیب، در منابع موجود دیده نمی‌شود، ولی از تصفح کتاب «دقایق الشعر» او، معلوم می‌شود که وی ادیب، نویسنده و از شعرای زمان خود بوده است؛ چه قریب شصت بیت از دوبیتی، غزل، قطعه و قصیده از اشعار خود را در تضاعیف متن برای صنایع بدیعی به استشهاد، آورده است و از اشعار استادان متقدم، امثال: فردوسی طوسی، نظامی، خاقانی، عبید زاکانی و... ذکر کرده و نیز چند تن از شعرایی را نام برده که در تذکره‌ها، معروف نمی‌باشند و اشعاری از ایشان در فهلویات یا پارسی، روایت نموده است؛ مانند: قزوینی، قاضی بهاءالدین زنجانی، شمس رضی و....

توانمندی‌ها

تاج الحلاوی علاوه بر مقام ارجمند شاعری و نویسندگی، در هنرهای زیبای خطاطی، شیرازه‌بندی، نقاشی، مقواسازی، تجلیدکاری و صحافی نیز مهارتی داشته است؛ چنان‌که این قطعه را که مشتمل بر صنعت «تأكيد المدح بما يشبه الذم» است را به‌طور لطیفه، ذکر کرده است:

در مجلدگری مرا هنری است		که کتابی بده بدو سازم
جز مقوا و نقش و شیرازه		هرچه سازم به دست خود سازم
تا شود کار یک کتاب تمام		همه اوراق را نمد سازم
اوستادی ز کس نیاموزم		از سر دانش و خرد سازم
به همه زیرکی و استادی		دیر سازم ولیک بد سازم

زادگاه

شرف‌الدین رامی در کتاب خود، «حقایق الحدایق» اشعاری را ذکر کرده که در هر بیت، کلمه مو و مور التزام شده است. این اشعار را وی به شاعری «تاج رومی‌نام» نسبت داده است و گویا «حلاو» یا «حلاوه» که صاحب «دقایق الشعر» منسوب به آنجاست، جایی بوده در آسیای صغیر که در قرون وسطی، آنجا را روم می‌نامیده‌اند و احتمال می‌رود تاج رومی که شرف‌الدین رامی نوشته، همین تاج الحلاوی باشد.

عصر زندگی

تاج الحلاوی در عصر خود، از شعرا و نویسندگان ماهر بشمار می‌رفته و از اسامی شعرایی که ذکر کرده و اشعار ایشان را به استشهاد آورده، به‌طور قطع، زودتر از قرن هشتم نمی‌زیسته و شاید هم از شعرای قرن هفتم بوده و در شیروان واران می‌زیسته و به دربار آن دیار، انتساب داشته است.

منابع مقاله

امام، سید محمدکاظم، مقدمه کتاب «دقایق الشعر»، اثر علی بن محمد تاج الحلاوی، ایران، دانشگاه تهران.

وابسته‌ها

دقایق الشعر؛ علم بدیع و صنایع شعری در زبان پارسی دری