شرح العالم و المتعلم: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - 'ابو حنيفه، نعمان بن ثابت' به 'ابوحنیفه، نعمان بن ثابت') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) |
||
| (۲۸ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۶: | خط ۶: | ||
[[ابن فورک، محمد بن حسن]] (شارح) | [[ابن فورک، محمد بن حسن]] (شارح) | ||
[[ابوحنیفه، نعمان بن ثابت]] ( | [[ابوحنیفه، نعمان بن ثابت]] (نویسنده) | ||
[[سايح، احمد عبدالرحيم]] (محقق) | [[سايح، احمد عبدالرحيم]] (محقق) | ||
| خط ۱۵: | خط ۱۵: | ||
| موضوع =ابوحنیفه، نعمان بن ثابت، 80 - 150ق. العالم و المتعلم - نقد و تفسير | | موضوع =ابوحنیفه، نعمان بن ثابت، 80 - 150ق. العالم و المتعلم - نقد و تفسير | ||
فلسفه | فلسفه اسلامى - متون قدیمی تا قرن 14 | ||
کلام اشعري - قرن 2ق. | کلام اشعري - قرن 2ق. | ||
| خط ۲۱: | خط ۲۱: | ||
کلام اهل سنت - قرن 2ق. | کلام اهل سنت - قرن 2ق. | ||
| ناشر =مکتبة | | ناشر =مکتبة الثقافةالدينية | ||
| مکان نشر =مصر - قاهره | | مکان نشر =مصر - قاهره | ||
| خط ۳۰: | خط ۳۰: | ||
| شابک =977-341-402-7 | | شابک =977-341-402-7 | ||
| تعداد جلد =1 | | تعداد جلد =1 | ||
| کتابخانۀ دیجیتال نور = | | کتابخانۀ دیجیتال نور =14695 | ||
| کتابخوان همراه نور =14695 | |||
| کد پدیدآور =7387 | | کد پدیدآور =7387 | ||
| پس از = | | پس از = | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''شرح العالم و المتعلم'''، اثر ابوبکر محمد بن حسن بن فورک (متوفی 406ق)، شرحی بر کتاب «العالم و المتعلم» منسوب به ابوحنیفه نعمان بن ثابت (80-150ق) در موضوع کلام است که توسط احمد عبدالرحیم سایح و توفیق علی وهبه مورد تحقیق قرار گرفته و منتشر شده است. | |||
'''شرح العالم و المتعلم'''، اثر [[ابن فورک، محمد بن حسن|ابوبکر محمد بن حسن بن فورک]] (متوفی 406ق)، شرحی بر کتاب «العالم و المتعلم» منسوب به [[ابوحنیفه، نعمان بن ثابت|ابوحنیفه نعمان بن ثابت]] (80-150ق) در موضوع کلام است که توسط [[سايح، احمد عبدالرحيم|احمد عبدالرحیم سایح]] و [[وهبه، توفيق علي|توفیق علی وهبه]] مورد تحقیق قرار گرفته و منتشر شده است. | |||
در مقدمه به اهمیت کتاب «العالم و المتعلم» اشاره شده؛ سپس | در مقدمه به اهمیت کتاب «العالم و المتعلم» اشاره شده؛ سپس به‌صورت مختصر درباره انتساب این اثر به ابوحنیفه و نیز این شرح مطالبی بیان شده و در ادامه به زندگی شارح، یعنی [[ابن فورک، محمد بن حسن|ابن فورک]] پرداخته شده است. | ||
محققان در مقدمه از انتساب این اثر به ابوحنیفه سخن به میان آورده و در آن شک نموده؛ به دلیل اینکه در این کتاب اموری وجود دارد که با آنچه از ابوحنیفه رسیده ناسازگار است؛ از جمله اینکه در این کتاب علم کلام تعظیم شده؛ | محققان در مقدمه از انتساب این اثر به [[ابوحنیفه، نعمان بن ثابت|ابوحنیفه]] سخن به میان آورده و در آن شک نموده؛ به دلیل اینکه در این کتاب اموری وجود دارد که با آنچه از [[ابوحنیفه، نعمان بن ثابت|ابوحنیفه]] رسیده ناسازگار است؛ از جمله اینکه در این کتاب علم کلام تعظیم شده؛ درصورتی‌که [[ابوحنیفه، نعمان بن ثابت|ابوحنیفه]] با این علم مخالف بوده و از فراگرفتن آن نهی می‌کرده است و..<ref>ر.ک: مقدمه محققان، ص16</ref>. | ||
شارح، انگیزه خود را چنین بیان | شارح، انگیزه خود را چنین بیان می‌کند که من با دقت نظری که در این اثر داشتم به این مطلب دست یافتم که این اثر کتابی جامع در اصول دین است که دربردارنده استدلال و به‌دوراز تقلید است و ما را به مطالبی راهنمایی می‌کند که به آن نیازمند هستیم و باید با حقیقت آن آشنا شویم تا از خطا و تقلید پرهیز کنیم. علاوه بر آن در ابتدای آن خطبه جامعی وجود دارد که بسیاری از معانی صفات خداوند در آن نهفته است و در آن الفاظی وجود دارد که نیازمند به شرح و توضیح است؛ پس با شرح این مقدمه و توضیح و تفسیر آن از علم خداشناسی نویسنده پرده برداشته و به اختلاف دیدگاه او با سایر علما اشاره نمودم<ref>ر.ک: مقدمه شارح، ص34</ref>. | ||
ابن فورک ابتدا جمله یا پاراگرافی از کتاب «العالم و المتعلم» را ذکر | [[ابن فورک، محمد بن حسن|ابن فورک]] ابتدا جمله یا پاراگرافی از کتاب «العالم و المتعلم» را ذکر می‌کند و به دنبال آن شرح خود را ارائه می‌دهد. او در خطبه کتاب و در بیشتر موارد دیگر، متن را از شرح تفکیک نموده است؛ بدین صورت که در ابتدای متن از «أما قوله» و در شرح آن از «شرح ذلك»، بهره برده است. گاه فقط عبارت «أما قوله» را در آغاز پاره‌ای از متن آورده و بلافاصله بدون آوردن جمله «شرح ذلك»، به توضیح آن پرداخته است<ref>ر.ک: متن کتاب، ص48-50</ref>. | ||
در مواضع متعددی از کتاب، در شرح متن، از جملات و عناوینی همچون «فصل آخر في شرح ذلك» استفاده کرده است<ref>ر.ک: همان، ص141، 145، 151</ref>. | در مواضع متعددی از کتاب، در شرح متن، از جملات و عناوینی همچون «فصل آخر في شرح ذلك» استفاده کرده است<ref>ر.ک: همان، ص141، 145، 151</ref>. | ||
در بخشی از کتاب، درباره مرتکب گناه آمده است: مؤمن دشمن خدا | در بخشی از کتاب، درباره مرتکب گناه آمده است: مؤمن دشمن خدا نمی‌گردد گرچه تمام معاصی را انجام دهد..<ref>ر.ک: همان، ص159</ref>. [[ابن فورک، محمد بن حسن|ابن فورک]] در شرح آن نوشته است: جایز نیست که به مؤمن فاسق، دشمن خداوند اطلاق شود؛ چه، مؤمن هرچند مرتکب بسیاری از گناهان می‌شود، لکن محب خداوند و معتقد به بزرگی و عظمت اوست و این معاصی که از او سر زده، به‌خاطر غلبه هوا و شهوت بر اوست و چنین نیست که گناه را از روی انکار و گردن‌کشی و بزرگی‌فروشی بر خداوند مرتکب شده باشد..<ref>ر.ک: همان، ص160</ref>. | ||
پاورقی‌ها به آدرس آیات (به‌جز پاورقی‌های مقدمه که علاوه بر ارجاعات، مطالب دیگر هم در آنها آمده است) اختصاص یافته است. در ابتدای کتاب تصاویر برخی از صفحات از چند نسخه خطی درج شده و در انتهای آن فهرست محتویات ذکر گردیده است. | |||
==پانویس == | ==پانویس== | ||
<references /> | <references/> | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||
| خط ۵۸: | خط ۶۰: | ||
== وابسته‌ها == | ==وابسته‌ها== | ||
{{وابسته‌ها}} | |||
[[ | [[العالم و المتعلم؛ روایة أبي‌مقاتل عن أبي‌حنیفة]] | ||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
[[رده: | [[رده:اسلام، عرفان، غیره]] | ||
[[رده: | [[رده:کلام و عقاید]] | ||
[[رده: | [[رده:آثار کلی (مناظرات کلامی، مذاهب کلامی)]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱۴ فوریهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۷:۵۰
| شرح العالم و المتعلم | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ابن فورک، محمد بن حسن (شارح)
ابوحنیفه، نعمان بن ثابت (نویسنده) سايح، احمد عبدالرحيم (محقق) وهبه، توفيق علي (محقق) |
| عنوان‌های دیگر | العالم و المتعلم. شرح |
| ناشر | مکتبة الثقافةالدينية |
| مکان نشر | مصر - قاهره |
| سال نشر | مجلد1: 2009م , 1430ق, |
| شابک | 977-341-402-7 |
| موضوع | ابوحنیفه، نعمان بن ثابت، 80 - 150ق. العالم و المتعلم - نقد و تفسير
فلسفه اسلامى - متون قدیمی تا قرن 14 کلام اشعري - قرن 2ق. کلام اهل سنت - قرن 2ق. |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 204 /الف2 ع2022 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
شرح العالم و المتعلم، اثر ابوبکر محمد بن حسن بن فورک (متوفی 406ق)، شرحی بر کتاب «العالم و المتعلم» منسوب به ابوحنیفه نعمان بن ثابت (80-150ق) در موضوع کلام است که توسط احمد عبدالرحیم سایح و توفیق علی وهبه مورد تحقیق قرار گرفته و منتشر شده است.
در مقدمه به اهمیت کتاب «العالم و المتعلم» اشاره شده؛ سپس به‌صورت مختصر درباره انتساب این اثر به ابوحنیفه و نیز این شرح مطالبی بیان شده و در ادامه به زندگی شارح، یعنی ابن فورک پرداخته شده است.
محققان در مقدمه از انتساب این اثر به ابوحنیفه سخن به میان آورده و در آن شک نموده؛ به دلیل اینکه در این کتاب اموری وجود دارد که با آنچه از ابوحنیفه رسیده ناسازگار است؛ از جمله اینکه در این کتاب علم کلام تعظیم شده؛ درصورتی‌که ابوحنیفه با این علم مخالف بوده و از فراگرفتن آن نهی می‌کرده است و..[۱].
شارح، انگیزه خود را چنین بیان می‌کند که من با دقت نظری که در این اثر داشتم به این مطلب دست یافتم که این اثر کتابی جامع در اصول دین است که دربردارنده استدلال و به‌دوراز تقلید است و ما را به مطالبی راهنمایی می‌کند که به آن نیازمند هستیم و باید با حقیقت آن آشنا شویم تا از خطا و تقلید پرهیز کنیم. علاوه بر آن در ابتدای آن خطبه جامعی وجود دارد که بسیاری از معانی صفات خداوند در آن نهفته است و در آن الفاظی وجود دارد که نیازمند به شرح و توضیح است؛ پس با شرح این مقدمه و توضیح و تفسیر آن از علم خداشناسی نویسنده پرده برداشته و به اختلاف دیدگاه او با سایر علما اشاره نمودم[۲].
ابن فورک ابتدا جمله یا پاراگرافی از کتاب «العالم و المتعلم» را ذکر می‌کند و به دنبال آن شرح خود را ارائه می‌دهد. او در خطبه کتاب و در بیشتر موارد دیگر، متن را از شرح تفکیک نموده است؛ بدین صورت که در ابتدای متن از «أما قوله» و در شرح آن از «شرح ذلك»، بهره برده است. گاه فقط عبارت «أما قوله» را در آغاز پاره‌ای از متن آورده و بلافاصله بدون آوردن جمله «شرح ذلك»، به توضیح آن پرداخته است[۳].
در مواضع متعددی از کتاب، در شرح متن، از جملات و عناوینی همچون «فصل آخر في شرح ذلك» استفاده کرده است[۴].
در بخشی از کتاب، درباره مرتکب گناه آمده است: مؤمن دشمن خدا نمی‌گردد گرچه تمام معاصی را انجام دهد..[۵]. ابن فورک در شرح آن نوشته است: جایز نیست که به مؤمن فاسق، دشمن خداوند اطلاق شود؛ چه، مؤمن هرچند مرتکب بسیاری از گناهان می‌شود، لکن محب خداوند و معتقد به بزرگی و عظمت اوست و این معاصی که از او سر زده، به‌خاطر غلبه هوا و شهوت بر اوست و چنین نیست که گناه را از روی انکار و گردن‌کشی و بزرگی‌فروشی بر خداوند مرتکب شده باشد..[۶].
پاورقی‌ها به آدرس آیات (به‌جز پاورقی‌های مقدمه که علاوه بر ارجاعات، مطالب دیگر هم در آنها آمده است) اختصاص یافته است. در ابتدای کتاب تصاویر برخی از صفحات از چند نسخه خطی درج شده و در انتهای آن فهرست محتویات ذکر گردیده است.
پانویس
منابع مقاله
مقدمات و متن کتاب.