الأمكنة و المياه و الجبال و الآثار و نحوها المذكورة في الأخبار و الآثار: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - 'معجم البلدان' به 'معجم البلدان') |
جز (جایگزینی متن - 'ياقوت حموى' به 'ياقوت حموى ') |
||
| خط ۶۶: | خط ۶۶: | ||
از آنجا كه «حازمى» كتابى به نام «اماكن» بعد از ابوالفتح اسكندرى تأليف نموده است كه اقتباسى از همين اثر ابوالفتح اسكندرى مى‌باشد، اين در اثر،نوشته‌هاى دو كتاب با يكديگر تطبيق داده شده و هر جا اضافات يا نواقصى در دو كتاب ملاحظه شده، در پاورقى آمده است. | از آنجا كه «حازمى» كتابى به نام «اماكن» بعد از ابوالفتح اسكندرى تأليف نموده است كه اقتباسى از همين اثر ابوالفتح اسكندرى مى‌باشد، اين در اثر،نوشته‌هاى دو كتاب با يكديگر تطبيق داده شده و هر جا اضافات يا نواقصى در دو كتاب ملاحظه شده، در پاورقى آمده است. | ||
ويژگى ديگر اين است كه اثر با كتاب [[معجم البلدان]] ياقوت حموى تطبيق داده شده و هر جا نام مكانى آمده و اطلاعات بيشترى در [[معجم البلدان]] آمده، در پاورقى نوشته شده است. همچنين اگر شعرى ذكر شده و در [[معجم البلدان]] شرح آن آمده است در پاورقى گنجانده شده است. و اگر اماكنى نياز به توضيح بيشترى داشته، اين توضيح از [[معجم البلدان]] اخذ و در پاورقى آمده است. | ويژگى ديگر اين است كه اثر با كتاب [[معجم البلدان]] [[یاقوت حموی، یاقوت بن عبد الله|ياقوت حموى]] تطبيق داده شده و هر جا نام مكانى آمده و اطلاعات بيشترى در [[معجم البلدان]] آمده، در پاورقى نوشته شده است. همچنين اگر شعرى ذكر شده و در [[معجم البلدان]] شرح آن آمده است در پاورقى گنجانده شده است. و اگر اماكنى نياز به توضيح بيشترى داشته، اين توضيح از [[معجم البلدان]] اخذ و در پاورقى آمده است. | ||
اقدام مهمّى ديگرى كه ناشر انجام داده.است، اين كه اگر اماكنى نزديك شهر يا منطقه‌اى معروف قرار داشته يا نياز به تعيين موقعيّت از نظر طول و عرض جغرافيايى داشته است، اين اطلاعات از كتاب معجم الاسماء الجغرافيه المستوبة على خرائط المملكة العربية، اثر اسعد سليمان براى توضيح در پاورقى آمده است. | اقدام مهمّى ديگرى كه ناشر انجام داده.است، اين كه اگر اماكنى نزديك شهر يا منطقه‌اى معروف قرار داشته يا نياز به تعيين موقعيّت از نظر طول و عرض جغرافيايى داشته است، اين اطلاعات از كتاب معجم الاسماء الجغرافيه المستوبة على خرائط المملكة العربية، اثر اسعد سليمان براى توضيح در پاورقى آمده است. | ||
نسخهٔ ۷ نوامبر ۲۰۱۶، ساعت ۱۲:۵۲
| نام کتاب | الأمکنة و المیاه و الجبال و الآثار و نحوها المذکورة فی الأخبار و الآثار |
|---|---|
| نام های دیگر کتاب | کتاب الامکنه و المیاه و الجبال و الآثار و نحوها المذکوره فی الاخبار و الاشعار |
| پدیدآورندگان | اسکندری، نصر بن عبد الرحمن (نويسنده)
جاسر، حمد (محقق) |
| زبان | عربی |
| کد کنگره | G 93 /الف5الف8 |
| موضوع | جغرافیا - واژه نامهها - متون قدیمی تا قرن 14
فرهنگ جغرافیایی - متون قدیمی تا قرن ۱۴ کشورهای اسلامی - جغرافیا - متون قدیمی تا قرن 14 |
| ناشر | مرکز الملک فيصل للبحوث و الدراسات الإسلامية |
| مکان نشر | ریاض - عربستان |
| سال نشر | 1425 هـ.ق |
| کد اتوماسیون | AUTOMATIONCODE10123AUTOMATIONCODE |
معرفى اجمالى
كتاب الامكنة و الحياد و الجبال و الاثار و نحوها المذكورة فى الاخبار و الاشعار، اثر ابوالفتح نصر بن - عبدالرحمن اسكندرى(نصر اسكندرى متوفاى 561 هجرى) مى‌باشد.
اين اثر فرهنگى است جغرافيايى و بزرگ كه به ترتيب حروف الفباء، درباره نام‌هاى گوناگون يك شهر و شهرهاى هم نام مرتب شده است. در اين كتاب استان‌ها،شهرها، محله‌ها، كاخ‌ها، مساجد، بيابان‌ها، كوه‌ها و هر نقطه كه در كتب نامى از آنها برده شده است، در كنار يكديگر نهاده شده و شناسانده مى‌شوند.
مؤلف براى تحرير اين اثر به كتب تاريخى، لغت، شعرا و علماء حديث و...مراجعه كه بعضى از آنها در نوع خود بى‌نظير است و به خط خود مؤلفين آنها مى‌باشد. در مورد برخى از جايگاه‌ها؛ از جمله به خط ابن اعرابى، ابن كوفى،ابن مقلة مراجعه و از كتبى كه نقل نموده؛ از جمله ابيات المعانى ابن سكيت، تفسير الابينة ثعلب، العين، الجمل و از بعضى از كتب نقل نموده، در حالى كه نام مؤلفان آنها را نمى‌برد؛ از جمله كتاب عبدالقيس، كتاب فهم و عدوان، كتاب مخارب بن حصفة است. و آنچه از مشاهير لغت مى‌آورد؛ از جمله ابومحمد اسود، اصمعى ابن اعرابى، العليل، ابوعبيد، ابوعبيده، النضر بن شميل و ابن‌دريد و از علماء حديث؛ من جمله ابوداود، ابن‌حزم و عبدالرزاق است.
روش اسكندرى اين گونه است كه شواهد و متن كتب فوق را آورده، ولى اسم شعراء و مؤلفين و كتب را ذكر نمى‌كند؛ مگر آنكه نام آن جايگاه نامعروف و غريب باشد و اگر جايگاهى معروف و مشهور و در كتب قديمى تكرار شده باشد، براى آن شاهدى ذكر نمى‌كند و مواردى زيادى را در اثر او مى‌توان ديد كه از كتابى نقل نموده ولى نام آن اثر را نمى‌برد؛ از جمله از رساله عرام نقل مى‌كند؛ ولى اسم آن را نمى‌آورد.
بنابراين، مى‌توان گفت كتاب الامكنه و الحياه دايراه المعراف جغرافيايى، به ترتيب حروف است كه يافتن مطلب مورد نظر، مانند لغت‌نامه‌ها به آسان‌ترين راه دست مى‌دهد.
ساختار و گزارش محتوا
اثر از يك مقدمه كه متعلق به ناشر است و متن اصلى تشكيل شده است.
مقدّمه ناشر كه به قلم حمدالجاسر مى‌باشد، نوشته‌اى بس گرانمايه به شمار مى‌آيد.در اين مقدمه از موضوع كتاب، شرح حال و زندگانى نصر اسكندرى(بررسى نام و تاريخ ولادت، اساتيد، مولفات او و تعريف جامع و مفصل اين كتاب) نسخ خطى اين اثر و اقدامات و چگونگى نشر اين كتاب محض به ميان آورده است.
روش كار ناشر در آماده كردن اين كتاب آن گونه كه در مقدّمه تشريح مى‌كند، بدين ترتيب است كه اوّل سعى نموده نسخه‌اى كه در دست داشته، مطابقت كامل با نسخه اصلى دانش باشد و نسخ‌هايى كه در آنها تحريف صورت گرفته، تصحيح شده و آنچه در اختيار خواننده قرار مى‌گيرد، از هر گونه عيب و نقص مبرا باشد. كار ديگرى كه صورت گرفته، مؤلف در مواردى در معرّفى پايگاه‌ها دچار خطاء شده است، در پاورقى به تصحيح آن اقدام شده است.
از آنجا كه «حازمى» كتابى به نام «اماكن» بعد از ابوالفتح اسكندرى تأليف نموده است كه اقتباسى از همين اثر ابوالفتح اسكندرى مى‌باشد، اين در اثر،نوشته‌هاى دو كتاب با يكديگر تطبيق داده شده و هر جا اضافات يا نواقصى در دو كتاب ملاحظه شده، در پاورقى آمده است.
ويژگى ديگر اين است كه اثر با كتاب معجم البلدان ياقوت حموى تطبيق داده شده و هر جا نام مكانى آمده و اطلاعات بيشترى در معجم البلدان آمده، در پاورقى نوشته شده است. همچنين اگر شعرى ذكر شده و در معجم البلدان شرح آن آمده است در پاورقى گنجانده شده است. و اگر اماكنى نياز به توضيح بيشترى داشته، اين توضيح از معجم البلدان اخذ و در پاورقى آمده است.
اقدام مهمّى ديگرى كه ناشر انجام داده.است، اين كه اگر اماكنى نزديك شهر يا منطقه‌اى معروف قرار داشته يا نياز به تعيين موقعيّت از نظر طول و عرض جغرافيايى داشته است، اين اطلاعات از كتاب معجم الاسماء الجغرافيه المستوبة على خرائط المملكة العربية، اثر اسعد سليمان براى توضيح در پاورقى آمده است.
در آخر مى‌توان گفت روش كار در اثر اين گونه است كه پس از آوردن نام مكان ويژگى محلى، فاصله آن تا مكان بزرگ‌تر، آثار باستانى كه در سده‌هاى پيشين ساخته شده و براى مردم آن جا باقى مانده است، مردانى بزرگ كه از آن جا برخاسته‌اند، پيشامدهاى بزرگ كه در آن جا رخ داده، شاعران، خطيبان راويان حديث و اطلاعات ديگر را تا آن جا كه بدست آورده ياد مى‌كند.
ناشر در مقدمه كه به معرفى اثر مؤلف پرداخته است، شمارى كامل از منابع جغرافيايى و تاريخى و مراجع همگانى كه براى نگارش مؤلف از آنها سود برده و تا اندازه‌ى ارزش معنوى هر يك را كه كدام از ديگرى اقتباس شده و طبقه‌بندى آنها را تا آنجا كه مى‌دانسته ياد مى‌كند. افزون بر اين، مرجع و شيوه برخى از جايگاه‌ها كه براى شهرى گماشته شده را در همان جايگاه آورده است.
در هر دو جلد در اوّل، فهرست اماكن به ترتيب حروف الفبا آمده است.
منابع
مقدمه و متن كتاب.