تاریخ سیاسی - اجتماعی مصر و سوریه (شام)، جزیره در دوران اسلامی

تاریخ سیاسی - اجتماعی مصر و سوریه (شام)، جزیره در دوران اسلامی
پدیدآوران	شهیدی پاک، محمدرضا (نویسنده)
ناشر	سرای کتاب
مکان نشر	۱۴۰۲
سال نشر	قم
کد کنگره	‏

تاریخ سیاسی - اجتماعی مصر و سوریه (شام)، جزیره در دوران اسلامی تألیف محمدرضا شهیدی پاک؛ پژوهش حاضر مسائل سه جزء جغرافیایی مصر و شام و جزیره را به عنوان واحد پیوسته رویدادهای سیاسی اجتماعی بررسی کرده است.

ساختار

کتاب از یک پیشگفتار و مقدمه و پنج بخش تشکیل شده و در پایان کتاب مصادر و مآخذ و منابع کتاب آمده است.

فهرست بخشهای کتاب عبارت است از:

پیشگفتار: مونوگرافی حوادث سیاسی اجتماعی مصر، شام، جزیره، تاریخ محلی

مقدمه: زمینه‌های سیاسی اجتماعی مصر، شام، جزیره

بخش اول: تاریخ سیاسی اجتماعی مصر

بخش دوم: تاریخ سیاسی اجتماعی شامات

بخش سوم: تاریخ سیاسی اجتماعی امویان

بخش چهارم: تاریخ سیاسی اجتماعی جزیره

بخش پنجم: مصر و شام و جزیره در دوره عثمانی

معرفی کتاب

برای فهم و تاریخ‌نگاری درست مصر و شام و جزیره، باید به مونوگرافی و بررسـی پانورامـا و همه‌جانبه سیاسی اجتماعی از مصر و شام و جزیره اقدام کرد. حوادث دوره اسلامی در قـرون وسطی متاخر در این سه نقطه همواره سه شکل از یک مسئله است که نیازمند تحلیل و تبیـین دقیق است.

پژوهش حاضر مسائل سه جزء جغرافیایی مصر و شام و جزیـره را به عنوان واحد پیوسته رویدادهای سیاسی اجتماعی بررسی کرده اسـت.

پیوستگی رخدادهای این واحد برای منافع سیاسی اجتماعی جهان اسلام قابل طرح است. آثار ژئوپلیتیـک انتقـال پایتخت از حجاز به جزیره به وسیله حضرت علی (ع) نماد جاویدان این منافع است که معاویه و حزب او باغارات در جزیره درصدد خنثی کردن آن بودند.

خلافت عباسی همین سیاسـت تفرقه افکنی بین مصر شام جزیره را ادامه داد و تنها درعصر فاطمیان پیوسـتگی این منطقـه حفظ شد و قدرت بی نظیر دریـایی مسلمانان در مدیترانه بـرای حفاظـت بیت المقـدس و شهرهای ساحلی شامات شکل گرفت.

این وضعیت با توطئه‌هـای دائمـی خلافـت عباسی و نواب مزدور آن به پایان رسید و با سقوط خاکریز اندلس جنگ‌های جهانی صلیبی با تـصرف

رها ازجزیره آغاز شد. دول صلیب چند دولت پادشاهی صلیب در شـامات و جزیـره احـداث کردند و بارها برای تصرف مصر اقدام کردند. حادثه صلیبی رویداد سیاسـی اجتماعی سـه جانبه مصرشام جزیره به طور مفصل بررسی شده است.

این حادثه جهانی درستی دیدگاه هگل در مورد مدیترانه است و نشان پیوستگی حوادث مـصرشام جزیـره است و جـدا کـردن و نیاوردن نام جزیره کنار مصرو شام منجر به عدم درک حوادث این منطقه وکـج فهمـی وکـورماندن در رویداد پیوسته این واحد ژئوپلیتیک است.

این واحد ژئوپلیتکی اگر شکل بگیـرد کـه درعصر فاطمیان بود باعث تأمین حداکثری منافع جهان اسلام خواهد شد. این مطلب واضح در کتاب‌های درسی و در سرفصل درس مصروشام آموزش عالی نادیـده گرفتـه مـی‌شـود و واجب است برای اصلاح فاهمه تاریخی اضافه و اصلاح شود.

پیوستگی وارتباط ریشه دار حوادث این مکانها اجازه اقدام جامع مشترک تاکنون را نداده اسـت و گویا روابط در اینجا معادله چند مجهولی است که همواره چند پارامتر آن مجهول و ناشناخته و حل نشدنی است.

در طول دوره اسلامی بیش از بیست قـدرت کوچک وبـزرگ محلی منطقه‌ای بین المللـی و اروپایی در این سه مکان فعال بوده‌اند نیروهایی که برآیند سیاسی نظـامی اجتماعی آن‌ها ممکن نیست. ادیان و مذاهب بزرگ جهانی و فرق کوچک وبزرگ مجهول الهویه و ذراتی که در جنگ و مخالفت دائم بایکدیگر هستند و مواد لازم برای برخی دیدگاه‌ها ومکاتب سیاسـی – اجتماعی است. بررسی آن‌ها بنا به مقتضیات نظریه سیاسی هابز و هگل در مورد مدیترانـه و کاربست دیدگاه‌های ملل منتظرالظهور تا حدی قابل بررسـی اسـت.

پرونده مصر و شام و جزیره از خواص کارهای شرق شناسی است. آثار ژئوپلیتیک انتقال پایتخت به جزـره برای حفظ پیوستگی مصر و شام وغارات شجره ملعونه امویان برای ممانعت از این اقدام با ایجاد فتنه دائمی، جای بررسی تغییرات سیاسـی اجتمـاعی و ژئوپلیتیـک آن هنوز ضـرورت دارد. تحقیقات فاطمیان و ممالیک که این سه محدوده جغرافیایی را متحد ساختند، پیش از استقرار ایالات متحده در جزیره شدت گرفته است.

منابع مقاله

کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران