تاریخ سیاسی - اجتماعی مصر و سوریه (شام)، جزیره در دوران اسلامی

تاریخ سیاسی - اجتماعی مصر و سوریه (شام)، جزیره در دوران اسلامی
پدیدآوران	شهیدی پاک، محمدرضا (نویسنده)
ناشر	سرای کتاب
مکان نشر	۱۴۰۲
سال نشر	قم
کد کنگره	‏

تاریخ سیاسی - اجتماعی مصر و سوریه (شام)، جزیره در دوران اسلامی تألیف محمدرضا شهیدی پاک؛ پژوهش حاضر مسائل سه جزء جغرافیایی مصر و شام و جزیره را به عنوان واحد پیوسته رویدادهای سیاسی اجتماعی بررسی کرده است.

ساختار

کتاب از یک پیشگفتار و مقدمه و پنج بخش تشکیل شده و در پایان کتاب مصادر و مآخذ و منابع کتاب آمده است.

فهرست بخشهای کتاب عبارت است از:

پیشگفتار: مونوگرافی حوادث سیاسی اجتماعی مصر، شام، جزیره، تاریخ محلی

مقدمه: زمینه‌های سیاسی اجتماعی مصر، شام، جزیره

بخش اول: تاریخ سیاسی اجتماعی مصر

بخش دوم: تاریخ سیاسی اجتماعی شامات

بخش سوم: تاریخ سیاسی اجتماعی امویان

بخش چهارم: تاریخ سیاسی اجتماعی جزیره

بخش پنجم: مصر و شام و جزیره در دوره عثمانی

گزارش محتوا

برای فهم و تاریخ‌نگاری درست مصر و شام و جزیره، باید به مونوگرافی و بررسی پانوراما و همه‌جانبه سیاسی اجتماعی از مصر و شام و جزیره اقدام کرد. حوادث دوره اسلامی در قرون وسطی متاخر در این سه نقطه همواره سه شکل از یک مسئله است که نیازمند تحلیل و تبیین دقیق است.

پژوهش حاضر مسائل سه جزء جغرافیایی مصر و شام و جزیره را به عنوان واحد پیوسته رویدادهای سیاسی اجتماعی بررسی کرده است.

پیوستگی رخدادهای این واحد برای منافع سیاسی اجتماعی جهان اسلام قابل طرح است. آثار ژئوپلیتیک انتقال پایتخت از حجاز به جزیره به وسیله حضرت علی(ع) نماد جاویدان این منافع است که معاویه و حزب او باغارات در جزیره درصدد خنثی کردن آن بودند.

خلافت عباسی همین سیاست تفرقه افکنی بین مصر شام جزیره را ادامه داد و تنها درعصر فاطمیان پیوستگی این منطقه حفظ شد و قدرت بی نظیر دریایی مسلمانان در مدیترانه برای حفاظت بیت المقدس و شهرهای ساحلی شامات شکل گرفت.

این وضعیت با توطئه‌های دائمی خلافت عباسی و نواب مزدور آن به پایان رسید و با سقوط خاکریز اندلس جنگ‌های جهانی صلیبی با تصرف

رها ازجزیره آغاز شد. دول صلیب چند دولت پادشاهی صلیب در شامات و جزیره احداث کردند و بارها برای تصرف مصر اقدام کردند. حادثه صلیبی رویداد سیاسی اجتماعی سه جانبه مصرشام جزیره به طور مفصل بررسی شده است.

این حادثه جهانی درستی دیدگاه هگل در مورد مدیترانه است و نشان پیوستگی حوادث مصرشام جزیره است و جدا کردن و نیاوردن نام جزیره کنار مصرو شام منجر به عدم درک حوادث این منطقه وکج فهمی وکورماندن در رویداد پیوسته این واحد ژئوپلیتیک است.

این واحد ژئوپلیتکی اگر شکل بگیرد که درعصر فاطمیان بود باعث تأمین حداکثری منافع جهان اسلام خواهد شد. این مطلب واضح در کتاب‌های درسی و در سرفصل درس مصروشام آموزش عالی نادیده گرفته می‌شود و واجب است برای اصلاح فاهمه تاریخی اضافه و اصلاح شود.

پیوستگی وارتباط ریشه دار حوادث این مکانها اجازه اقدام جامع مشترک تاکنون را نداده است و گویا روابط در اینجا معادله چند مجهولی است که همواره چند پارامتر آن مجهول و ناشناخته و حل نشدنی است.

در طول دوره اسلامی بیش از بیست قدرت کوچک وبزرگ محلی منطقه‌ای بین‌المللی و اروپایی در این سه مکان فعال بوده‌اند نیروهایی که برآیند سیاسی نظامی اجتماعی آن‌ها ممکن نیست. ادیان و مذاهب بزرگ جهانی و فرق کوچک وبزرگ مجهول الهویه و ذراتی که در جنگ و مخالفت دائم بایکدیگر هستند و مواد لازم برای برخی دیدگاه‌ها ومکاتب سیاسی – اجتماعی است. بررسی آن‌ها بنا به مقتضیات نظریه سیاسی هابز و هگل در مورد مدیترانه و کاربست دیدگاه‌های ملل منتظرالظهور تا حدی قابل بررسی است.

پرونده مصر و شام و جزیره از خواص کارهای شرق شناسی است. آثار ژئوپلیتیک انتقال پایتخت به جزـره برای حفظ پیوستگی مصر و شام وغارات شجره ملعونه امویان برای ممانعت از این اقدام با ایجاد فتنه دائمی، جای بررسی تغییرات سیاسی اجتماعی و ژئوپلیتیک آن هنوز ضـرورت دارد. تحقیقات فاطمیان و ممالیک که این سه محدوده جغرافیایی را متحد ساختند، پیش از استقرار ایالات متحده در جزیره شدت گرفته است.

منابع مقاله

کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران