الأضداد (اصمعی)

الأضداد(اصمعی، عبدالملک بن قریب)
پدیدآوران	اصمعی، عبدالملک بن قریب (نويسنده) ابو حاتم سجستانی، سهل بن محمد (نويسنده) ابن سکیت، یعقوب بن اسحاق ( نويسنده) صغا‌نی‌، حسن‌ بن‌ محمد ( نويسنده)
عنوان‌های دیگر	ثلاثة کتب
ناشر	المطبعة الکاثوليکية ** معهد تراث الأنبیاء علیهم السلام للدراسات الحوزویة الإلکترونیة
مکان نشر	لبنان - بیروت
سال نشر	1912م
چاپ	1
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	/الف6الف6 6190 PJ
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

الأضداد، مجموعه‌ای یک جلدی شامل چهار کتاب جداگانه ولی همنام و در یک موضوع از آثار چهار اندیشور گوناگون است که معانی واژگان اضداد را توضیح می‌دهد؛ یعنی هر واژه‌ای که دارای دو معنای مخالف و متقابل است. کتاب چهارم به عنوان «ذیل کتاب الاضداد» آمده است. نویسندگان عبارتند از:

1. ادیب، قاری و واژه‌شناس ممتاز قرن دوم قمری، عبدالملک بن قریب اصمعی (حدود 123- ‌216ق)؛
2. ادیب و مقری قرن سوم قمری، ابوحاتم سهل بن محمد بن عثمان سجستانی (165- 255ق)؛
3. ادیب، لغت‌شناس، شاعر و قرآن‌پژوه شیعه قرن سوم قمری، یعقوب بن اسحاق بن سکیت (186-244ق)؛
4. ادیب و واژه‌شناس حنفی؛ حسن بن محمد بن حسن صغانی (577- 650ق).

• کشیش یسوعی؛ آگوست هفنر، مجموعه حاضر را تصحیح و منابعش را استخراج و ثبت کرده و توضیحاتی در پاورقی بر آن افزوده و شرح‌حال و فهرست آثار اندیشوران چهارگانه را نیز مطرح کرده است. هفنر، همه واژگان ضدّ را شماره‌گذاری پیاپی کرده است و بر اساس آمار او، اگر به تکراری بودن یا نبودن واژگان توجه نشود، اندیشمندان مذکور در این اثر در مجموع 706 کلمه آورده‌اند که هر یک، دو معنای مخالف دارد. کشیش یسوعی؛ آنتوان صالحانی، این اثر را در 1912م منتشر کرده است.

الأضداد (اصمعی)

تعداد 105 کلمه ضدّ آورده است؛ از جمله نوشته: «یقال: المسجور المملوّ و المسجور الفارغ» کلمه «مَسجُور» دو معنای مخالف دارد: پُر و خالی.

الأضداد (سجستانی)

تعداد 170 کلمه ضدّ آورده است؛ مثلاً «جَعد» به سخی و بخیل، هر دو گفته می‌شود. الاضداد سجستانی در مقاله‌ای با نام الأضداد معرفی شده است.

الأضداد (ابن سکیت)

تعداد 94 کلمه ضدّ آورده است؛ مثلاً «البَیِّع» به خریدار و مشتری، هر دو گفته می‌شود. و «المُعَبَّد» به «خوار و ذلیل» و نیز به «محترم و عزیز»، هر دو گویند.

الأضداد (صغانی)

تعداد 337 کلمه ضدّ آورده است؛ مانند «أرض هِرشَمَّة» به زمین سخت و نرم، هر دو گفته می‌شود. صغانی یادآور شده است که برخی از این کلمات در نظر من از اضداد نیست؛ ولی برای جامعیت اثرم آورده‌ام تا نگویند فلانی از اضداد مشهور و ثابت غفلت ورزیده است.

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.