امیرحسینی هروی، حسین بن عالم

امیر حسینی هروی، حسین بن عالم

میرحسینی سادات هروی (641 تا 646- 717 تا 777ق) از علما و شعرای قرن هشتم هجری در هرات و «طرب المجالس» از جمله آثار اوست.

نام و تخلص

نام میرحسینی به قول اکثر تذکره‌نویسان، حسین بن عالم بن ابی‌الحسن است؛ اما برخی دیگر از تذکره‌نویسان مانند لطفعلی بیک آذر او را میرحسینی سادات و بعضی او را امیرحسینی هروی و پاره‌ای دیگر، او را سید حسینی نامیده‌اند. در اشعارش نیز حسینی تخلص می‌کرده است.

مولد و زمان تولد

همه مورخین، مولد و موطن اصلی میرحسینی را «گزیو» - که دهی است از نواحی غور- نوشته‌اند، گویا گزیو تا پیش از حادثه مغول، ولایتی آباد و یکی از حکومت‌نشین‌های غور بوده است.

سال تولد میرحسینی را 671ق دانسته و برخی آن را درست نمی‌دانند و معتقدند باید تولد او را بین سال‌های 641 تا 646ق بدانیم.

خلقیات

در باب کمالات و فضایل معنوی و اکتسابی وی، همه تذکره‌نویسان عقیده دارند که میرحسینی، دارای حسب و نسب و گهری عالی و منسوب به یکی از خاندان‌های اصیل و محترم غوری بوده است و ظاهراً چنان می‌نماید که در ابتدای جوانی به علوم و فنون معمول زمان و مکان خویش، یعنی غور که اقلیمی کوهستانی و اهالی آن همه مردمانی دلیر و سوارانی جنگجو و به فنون رزم و شکار واقف بوده‌اند، تعلیم یافته است.

بهترین و کاملترین معرف کمالات و فضایل معنوی میرحسینی، آثار و کتب نفیس او و خاصه اشارت‌های او در آن کتب به فنون و علوم مختلف زمان خود است که می‌رساند در ادبیات و فلسفه، کلام، حدیث، نجوم، تاریخ، جغرافیا و حتی نرد و شطرنج، مانند بزرگان زمان خود، اطلاع کافی داشته است.

وفات

تاریخ وفات او را به تفاوت، از سال 717 تا 777ق ثبت کرده‌اند. صاحب «حبیب السیر» وفات او را در 16 شوال 718ق نوشته و مدفنش را در مصرخ هرات، بیرون گنبد عبدالله بن معاویه بن عبدالله بن جعفر طیار دانسته است. جامی تاریخ وفات او را سال 718ق و مزار او را در بیرون گنبد مزار عبدالله بن جعفرطیار آورده است.

آثار

برخی از آثار وی عبارتند از:

1. زادالمسافرین؛
2. کنزالرموز؛
3. نزهة الأرواح؛
4. طرب المجالس؛
5. روح الارواح و
6. دیوان قصاید، غزلیات، ترجیعات، مقطعات و رباعیات....

منابع مقاله

مجتهدزاده، سید علیرضا، مقدمه «طرب المجالس»، تألیف میرحسین هروی، مشهد، کتابفروشی باستان، چاپخانه دانشگاه مشهد.

وابسته‌ها

مثنوی‎های عرفانی امیرحسینی هروی