تحصيل نظائر القرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - '↵↵ ' به ' '
جز (جایگزینی متن - '}} '''' به '}} '''')
جز (جایگزینی متن - '↵↵ ' به ' ')
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
 
(۱۷ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد)
خط ۴: خط ۴:
| عنوان‌های دیگر =
| عنوان‌های دیگر =
| پدیدآوران =  
| پدیدآوران =  
[[حکیم ترمذی، محمد بن علی]] (نويسنده)
[[حکیم ترمذی، محمد بن علی]] (نویسنده)
   
   
[[زيدان،حسني نصر]] (محقق)
[[زيدان، حسنینصر]] (محقق)
| زبان =عربی
| زبان =عربی
| کد کنگره =
| کد کنگره =
خط ۱۸: خط ۱۸:
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE50562AUTOMATIONCODE
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE50562AUTOMATIONCODE
| چاپ =1
| چاپ =1
| تعداد جلد =1
| تعداد جلد =1
| کتابخانۀ دیجیتال نور =50562
| کتابخوان همراه نور =50562
| کد پدیدآور =
| کد پدیدآور =
| پس از =
| پس از =
| پیش از =
| پیش از =
}}
}}
 
'''تحصيل نظائر القرآن'''، تألیف [[حکیم ترمذی، محمد بن علی|ابوعبدالله محمد بن علی بن حسن بن بشر بن هارون]]، معروف به حکیم ترمذی می‌باشد که در قرن سوم هجری به زبان عربی در یک جلد به رشته تحریر درآورده است. این اثر توسط حسنی نصر زیدان مورد تحقیق و تصحیح قرار گرفته است. [[حکیم ترمذی، محمد بن علی|ترمذی]] این کتاب را با تمسک به مبادی باطنی و تجربه روحی در باب وجوه و نظایر قرآن نوشته و کوشیده است تا یک کلمه واحد قرآنی را با الفاظ متفاوتی که نماینده وجوه مختلف آن در قرآن است، توضیح دهد یا ترجمه کند<ref>مجتبایی، فتح‌الله، ج21، ص242</ref>.
'''تحصيل نظائر القرآن'''، تألیف [[حکیم ترمذی، محمد بن علی|ابوعبدالله محمد بن علی بن حسن بن بشر بن هارون]]، معروف به حکیم ترمذی است. [[حکیم ترمذی، محمد بن علی|ترمذی]] این کتاب را با تمسک به مبادی باطنی و تجربه روحی در باب وجوه و نظایر قرآن نوشته و کوشیده است تا یک کلمه واحد قرآنی را با الفاظ متفاوتی که نماینده وجوه مختلف آن در قرآن است، توضیح دهد یا ترجمه کند<ref>مجتبایی، فتح‌الله، ج21، ص242</ref>.
 
کتاب توسط حسنی نصر زیدان تحقیق و تصحیح شده است.
 
===زبان و زمان نگارش===
کتاب به زبان عربی و در قرن سوم هجری نوشته شده است.


==ساختار==
==ساختار==
خط ۳۵: خط ۳۱:


==گزارش محتوا==
==گزارش محتوا==
مصحح در مقدمه، ضمن ارائه شرح حال مختصری از نویسنده و توثیق وی و نیز توضیح اسلوب و روش کار نویسنده، به این نکته اشاره کرده است که علت تألیف [[حکیم ترمذی، محمد بن علی|ترمذی]]، این بود که می‌دید بعضی، کتاب‌های وجوه قرآن نوشته‌اند و می‌گویند: یک کلمه، وجوه متباین زیادی دارد؛ مثلا کلمه ذکر، یک جا به معنای نماز و در جاهای دیگر، به معنای موعظه، شرف و همچنین به معنای قرآن، به کار رفته است و [[حکیم ترمذی، محمد بن علی|ترمذی]] با تألیف این اثر، به مقابله با این نظریه رفته است. وی همه این معانی را به ریشه کلمه، ارتباط می‎دهد<ref>ر.ک: فائز، قاسم، ص43</ref>.
مصحح در مقدمه، ضمن ارائه شرح حال مختصری از نویسنده و توثیق وی و نیز توضیح اسلوب و روش کار نویسنده، به این نکته اشاره کرده است که علت تألیف [[حکیم ترمذی، محمد بن علی|ترمذی]]، این بود که می‌دید بعضی، کتاب‌های وجوه قرآن نوشته‌اند و می‌گویند: یک کلمه، وجوه متباین زیادی دارد؛ مثلاًکلمه ذکر، یک جا به معنای نماز و در جاهای دیگر، به معنای موعظه، شرف و همچنین به معنای قرآن، به کار رفته است و [[حکیم ترمذی، محمد بن علی|ترمذی]] با تألیف این اثر، به مقابله با این نظریه رفته است. وی همه این معانی را به ریشه کلمه، ارتباط می‌دهد<ref>ر.ک: فائز، قاسم، ص43</ref>.


علم «وجوه قرآن» در دامن علم تفسیر قرآن پرورش یافته است و بیانگر آن است که بعضی از کلمات قرآن در جاهای مختلف، معانی متفاوت دارند. این معانی، بعضی حقیقی‌اند و بعضی مجازی، برخی استعاری‌اند و برخی کنایی و گروهی ذکر مصداقند. این‌گونه الفاظ را «نظائر» یا «اشباه» و معانی آن را «وجوه» می‌خوانند<ref>همان، ص38</ref>.
علم «وجوه قرآن» در دامن علم تفسیر قرآن پرورش یافته است و بیانگر آن است که بعضی از کلمات قرآن در جاهای مختلف، معانی متفاوت دارند. این معانی، بعضی حقیقی‌اند و بعضی مجازی، برخی استعاری‌اند و برخی کنایی و گروهی ذکر مصداقند. این‌گونه الفاظ را «نظائر» یا «اشباه» و معانی آن را «وجوه» می‌خوانند<ref>همان، ص38</ref>.
خط ۴۵: خط ۴۱:
این کتاب، به تعبیر فراگیر در گرایش فکری بشارت می‌دهد؛ زیرا تعدد معانی را به‌خاطر وجود رابطه آشکار بین همه آنها نفی کرده است؛ اما در خصوص وجوه و نظایر، انقلابی نسبت به نوشته‌های پیشین شمرده می‌شود<ref>همان</ref>.
این کتاب، به تعبیر فراگیر در گرایش فکری بشارت می‌دهد؛ زیرا تعدد معانی را به‌خاطر وجود رابطه آشکار بین همه آنها نفی کرده است؛ اما در خصوص وجوه و نظایر، انقلابی نسبت به نوشته‌های پیشین شمرده می‌شود<ref>همان</ref>.


[[حکیم ترمذی، محمد بن علی|ترمذی]] تلاش کرده است تا نظریه‌اش را بر بسیاری از واژگان وجوه تطبیق دهد و تعدد آن واژگان در این کتاب به 81 واژه رسیده است؛ به عقیده برخی، این انقلاب به توقف روند تألیف به شیوه قدیم در این علم (شیوه مقاتل) نینجامیده و به نظر می‌رسد که میان مفسران چندان رواج نیافته است<ref>ر.ک: همان</ref>.
[[حکیم ترمذی، محمد بن علی|ترمذی]] تلاش کرده است تا نظریه‌اش را بر بسیاری از واژگان وجوه تطبیق دهد و تعدد آن واژگان در این کتاب به 81 واژه رسیده است؛ به عقیده برخی، این انقلاب به توقف روند تألیف به شیوه قدیم در این علم (شیوه مقاتل) نینجامیده و به نظر می‌رسد که میان مفسران چندان رواج نیافته است.<ref>ر.ک: همان</ref>.


برخی از واژگان بررسی‌شده در این کتاب عبارتند از: الهدی؛ الكفر؛ الشرك؛ سواء؛ المرض؛ الفساد؛ المشي؛ اللباس؛ السوء؛ الخزي و... مثلا در مورد واژه «الهدی» چنین آمده است:
برخی از واژگان بررسی‌شده در این کتاب عبارتند از: الهدی؛ الكفر؛ الشرك؛ سواء؛ المرض؛ الفساد؛ المشي؛ اللباس؛ السوء؛ الخزي و... مثلاًدر مورد واژه «الهدی» چنین آمده است:
این واژه به هجده صورت آمده و حاصل از آن تنها یک کلمه است؛ چون هدی در اصل به معنای میل است... هدیه را هم که به این اسم نامیده‌اند، بدان جهت است که دل را به هدیه‌کننده، مایل می‌نماید... این معنای اصلی کلمه یادشده است؛ اما تفسیر آن به معانی زیر آمده است: بیان، اسلام، توحید، دین، دعا، بصیرت، معرفت، قرآن، رسول، رشد، صواب، تقوا، توفیق، توبه و ممر<ref>ر.ک: متن کتاب، ص19-24</ref>.  
این واژه به هجده صورت آمده و حاصل از آن تنها یک کلمه است؛ چون هدی در اصل به معنای میل است... هدیه را هم که به این اسم نامیده‌اند، بدان جهت است که دل را به هدیه‌کننده، مایل می‌نماید... این معنای اصلی کلمه یادشده است؛ اما تفسیر آن به معانی زیر آمده است: بیان، اسلام، توحید، دین، دعا، بصیرت، معرفت، قرآن، رسول، رشد، صواب، تقوا، توفیق، توبه و ممر<ref>ر.ک: متن کتاب، ص19-24</ref>.  


خط ۵۳: خط ۴۹:
فهرست مطالب، به‌همراه فهرست اعلام و منابع مورد استفاده مصحح، در انتهای کتاب آمده است.
فهرست مطالب، به‌همراه فهرست اعلام و منابع مورد استفاده مصحح، در انتهای کتاب آمده است.


در پاورقی‌ها، علاوه بر ذکر منابع<ref>ر.ک: پاورقی، ص24</ref> و اشاره به اختلاف نسخ<ref>ر.ک: همان، ص25</ref>، به توضیح برخی از مطالب متن پرداخته شده است<ref>ر.ک: همان، ص30</ref>.
در پاورقی‌ها، علاوه بر ذکر منابع<ref>ر.ک: پاورقی، ص24</ref> و اشاره به اختلاف نسخ<ref>ر.ک: همان، ص25</ref>، به توضیح برخی از مطالب متن پرداخته شده است.<ref>ر.ک: همان، ص30</ref>.


==پانویس ==
==پانویس==
<references />
<references/>


==منابع مقاله==
==منابع مقاله==
خط ۶۴: خط ۶۰:
# [[:noormags:7708|سلطانی رنانی، مهدی، «سیر تاریخی نگارش «وجوه و نظایر»»، پایگاه مجلات تخصصی نور، مجله: پژوهش‌های قرآنی، شماره 35 و 36، پاییز و زمستان 1382 (16 صفحه، از 322 تا 337)]].
# [[:noormags:7708|سلطانی رنانی، مهدی، «سیر تاریخی نگارش «وجوه و نظایر»»، پایگاه مجلات تخصصی نور، مجله: پژوهش‌های قرآنی، شماره 35 و 36، پاییز و زمستان 1382 (16 صفحه، از 322 تا 337)]].


== وابسته‌ها ==
==وابسته‌ها==
{{وابسته‌ها}}


[[رده:کتاب‌شناسی]]
[[رده:کتاب‌شناسی]]
[[رده:جدید 25 تیرالی 24 مرداد]]