۱۴۶٬۵۳۱
ویرایش
جز
جایگزینی متن - 'مقدمه نویس ' به 'مقدمهنویس '
جز (جایگزینی متن - ' | تعداد جلد =' به '| تعداد جلد =') برچسبها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'مقدمه نویس ' به 'مقدمهنویس ') |
||
| (۱۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۶: | خط ۶: | ||
[[میانجی، ابراهیم]] (مصحح) | [[میانجی، ابراهیم]] (مصحح) | ||
[[شمسالدین آملی، محمد بن محمود]] ( | [[شمسالدین آملی، محمد بن محمود]] (نویسنده) | ||
[[شعرانی، ابوالحسن]] (مصحح) | [[شعرانی، ابوالحسن]] (مصحح) | ||
[[مسترحمی، هدایتالله]] ( | [[مسترحمی، هدایتالله]] (مقدمهنویس و مصحح) | ||
| زبان =فارسی | | زبان =فارسی | ||
| کد کنگره =AE 36 /ش8ن7 | | کد کنگره =AE 36 /ش8ن7 | ||
| موضوع = | | موضوع = | ||
اطلاعات عمومی - دایرةالمعارفها و | اطلاعات عمومی - دایرةالمعارفها و واژهنامهها | ||
دایرةالمعارفها - متون قدیمی تا قرن 14 | دایرةالمعارفها - متون قدیمی تا قرن 14 | ||
| خط ۲۰: | خط ۲۰: | ||
علوم - مجموعهها - متون قدیمی تا قرن 14 | علوم - مجموعهها - متون قدیمی تا قرن 14 | ||
| ناشر = | | ناشر = | ||
اسلامىه | |||
| مکان نشر =تهران - ایران | | مکان نشر =تهران - ایران | ||
| سال نشر = 1381 ش | | سال نشر = 1381 ش | ||
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE10202AUTOMATIONCODE | | کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE10202AUTOMATIONCODE | ||
| خط ۲۸: | خط ۲۸: | ||
| شابک =964-481-197-6 | | شابک =964-481-197-6 | ||
| تعداد جلد =3 | | تعداد جلد =3 | ||
| کتابخانۀ دیجیتال نور =10202 | |||
| کتابخوان همراه نور =10202 | |||
| کد پدیدآور = | | کد پدیدآور = | ||
| پس از = | | پس از = | ||
| خط ۴۱: | خط ۴۲: | ||
== ساختار == | == ساختار == | ||
كتاب، در سه جلد تنظيم گرديده و مشتمل بر مقدمه و شرح حال مؤلف به قلم سيد [[مسترحمی، هدایتالله|هدآيتالله مسترحمى]]، مقدمهاى به قلم مصحح كتاب، مرحوم علامه ابوالحسن [[شعرانی، ابوالحسن|شعرانى]]، مقدمهاى به قلم مؤلف(مشتمل بر سه فايده) و دو بخش اصلى است(بخش علوم اوايل و بخش علوم اواخر). | كتاب، در سه جلد تنظيم گرديده و مشتمل بر مقدمه و شرح حال مؤلف به قلم سيد [[مسترحمی، هدایتالله|هدآيتالله مسترحمى]]، مقدمهاى به قلم مصحح كتاب، مرحوم علامه ابوالحسن [[شعرانی، ابوالحسن|شعرانى]]، مقدمهاى به قلم مؤلف(مشتمل بر سه فايده) و دو بخش اصلى است(بخش علوم اوايل و بخش علوم اواخر). | ||
| خط ۵۴: | خط ۵۳: | ||
== گزارش محتوا == | == گزارش محتوا == | ||
اين كتاب، يكى از دايرةالمعارفهاى نفيس فارسى است كه تا حدى از نظرها دور مانده است. نفائس الفنون، گنجينهاى گرانبها از ادب و فرهنگ گذشته اين آب و خاک مىباشد. | اين كتاب، يكى از دايرةالمعارفهاى نفيس فارسى است كه تا حدى از نظرها دور مانده است. نفائس الفنون، گنجينهاى گرانبها از ادب و فرهنگ گذشته اين آب و خاک مىباشد. | ||
اين كتاب، تمامى علوم و فنونى را كه در قرن هشتم هجرى شناخته شده بود، در بر دارد. | اين كتاب، تمامى علوم و فنونى را كه در قرن هشتم هجرى شناخته شده بود، در بر دارد. نویسنده با شكيبايى فراوان و آگاهى عميق به علوم و مسائل آن پرداخته است. وى، ابتدا، از علم، تعريفى جامع به دست مىدهد و سپس به تقسيمبندى و طبقهبندى علوم مىپردازد و آنگاه هر علم را با اجزا و فروع آن مورد تدقيق قرار مىدهد و هيچ علم و فنى را از قلم نمىاندازد؛ از علم اكتاف گرفته تا هندسه و جبر و مقابله و از قيافهشناسى تا مكانيك(علم حيل)، همه را آورده است. | ||
در نفائس الفنون، در تقسيم علوم چنين آمده است: «بدان كه علم، به قسمت اولى، منقسم شود با حكمى و غير حكمى... حكمت، عبارت است از علم حقايق اشياء چنانكه باشد و قيام نمودن به كارها چنانكه بايد به قدر استطاعت تا نفس انسانى به كمالى كه متوجه است بدان برسد، پس منقسم شود به دو قسم: علمى و عملى. | در نفائس الفنون، در تقسيم علوم چنين آمده است: «بدان كه علم، به قسمت اولى، منقسم شود با حكمى و غير حكمى... حكمت، عبارت است از علم حقايق اشياء چنانكه باشد و قيام نمودن به كارها چنانكه بايد به قدر استطاعت تا نفس انسانى به كمالى كه متوجه است بدان برسد، پس منقسم شود به دو قسم: علمى و عملى. | ||
| خط ۹۶: | خط ۹۳: | ||
شمسالدين آملى با حوصله تمام اين بخشها را تعريف مىكند و مورد بررسى قرار مىدهد و از آنجا كه طبع شاعرانهاى داشته، در جاى جاى كتاب اشعار فراوانى را مىآورد. | شمسالدين آملى با حوصله تمام اين بخشها را تعريف مىكند و مورد بررسى قرار مىدهد و از آنجا كه طبع شاعرانهاى داشته، در جاى جاى كتاب اشعار فراوانى را مىآورد. | ||
نفائس الفنون، اطلاعات سودمندى درباره آنچه كه در روزگار | نفائس الفنون، اطلاعات سودمندى درباره آنچه كه در روزگار نویسنده در امور جارى و ادارى مملكت، حاكم بوده به ما مىدهد، از جمله پارهاى از اصطلاحات ديوانى را اينطور توضيح مىدهد: | ||
ديوان: عبارت است از جمع متفرقات مردم جهت ترتيب امور مملكت. | ديوان: عبارت است از جمع متفرقات مردم جهت ترتيب امور مملكت. | ||
| خط ۱۱۲: | خط ۱۰۹: | ||
در قسمت تواريخ و سير كه در بخش علوم محاورى از علوم اواخر آمده، تاريخ را از آفرينش جهان و آدم آغاز مىكند و پس از شرح حال پيامبران، به بيان ملوك پارسى مىپردازد؛ از كيومرث شروع مىكند و پيشداديان، اشكانيان، ساسانيان و همچنين ملوك بعد از اسلام را تا سلطنت الجايتو، سلطان محمد خدابنده كه معاصر مؤلف است، شرح مىدهد، سپس به مقالات اهل عالم مىپردازد و اديان يهود و مسيحيت را بيان مىكند و پس از آن، فرق مختلف اسلامى را كه اهل اصول اسلامى مىداند، معرفى مىكند(معتزله، جبريه، صفاتيه، خوارج، مرجئه، وعيديه و شيعه). | در قسمت تواريخ و سير كه در بخش علوم محاورى از علوم اواخر آمده، تاريخ را از آفرينش جهان و آدم آغاز مىكند و پس از شرح حال پيامبران، به بيان ملوك پارسى مىپردازد؛ از كيومرث شروع مىكند و پيشداديان، اشكانيان، ساسانيان و همچنين ملوك بعد از اسلام را تا سلطنت الجايتو، سلطان محمد خدابنده كه معاصر مؤلف است، شرح مىدهد، سپس به مقالات اهل عالم مىپردازد و اديان يهود و مسيحيت را بيان مىكند و پس از آن، فرق مختلف اسلامى را كه اهل اصول اسلامى مىداند، معرفى مىكند(معتزله، جبريه، صفاتيه، خوارج، مرجئه، وعيديه و شيعه). | ||
در بخش علم مسالك و ممالك، اطلاعات جغرافيايى سودمندى را ارائه مىدهد، از جمله درباره كشورهاى مهم اروپايى كه در آن روزگار به بلاد افرنج معروف بودند، مطالبى را بيان مىكند، مثل: «... يكى ايرينا (ايرلند)، آن زمين را، | در بخش علم مسالك و ممالك، اطلاعات جغرافيايى سودمندى را ارائه مىدهد، از جمله درباره كشورهاى مهم اروپايى كه در آن روزگار به بلاد افرنج معروف بودند، مطالبى را بيان مىكند، مثل: «... يكى ايرينا (ايرلند)، آن زمين را، خاصیت آن است كه در آن حشرات زهردار متولد نشوند و مردم آنجا دراز عمر باشند و سرخ روى و بلند بالا و قوى هيكل...» | ||
== مآخذ نفائس الفنون == | == مآخذ نفائس الفنون == | ||
| خط ۱۲۱: | خط ۱۱۸: | ||
كتاب، به خاطر اينكه علوم مختلف را از منابع معتبر جمعآورى كرده و به جهت دقتى كه مؤلف در بيان صحيح و دقيق مطالب داشته، بسيار ارزشمند است. | كتاب، به خاطر اينكه علوم مختلف را از منابع معتبر جمعآورى كرده و به جهت دقتى كه مؤلف در بيان صحيح و دقيق مطالب داشته، بسيار ارزشمند است. | ||
پارهاى از علوم و مطالب كتاب، گر چه امروزه در رديف خرافات قرار مىگيرند، ولى مطالعه آنها براى شناخت فرهنگ و اعتقادات و وضع اجتماعى پيشينيان ما مفيد است؛ براى مثال در فصل حيوانات، در بيان خصوصيات گاو آمده است كه: «و اگر از آن گاوان، گاوى سه ساله كه فربه و تندرست باشد بگيرند و در خانهاى برند كه ارتفاع آن به مقدار ده گز باشد و دست و پاى او را ببندند و سر او را بكوبند تا بميرد، چنانكه هيچ خون از او نرود، پس او را آنجا بگذارند و درِ آن خانه را با منافذى كه باشد استوار بگيرند، چنانكه هواى مخالف در او نرود و بيست روز بگذارند، بعد از آن از سطح خانه سوراخى خُرد بگشايند، آن خانه پرنحل باشد و گفتهاند آنچه از دل او متولد شود، | پارهاى از علوم و مطالب كتاب، گر چه امروزه در رديف خرافات قرار مىگيرند، ولى مطالعه آنها براى شناخت فرهنگ و اعتقادات و وضع اجتماعى پيشينيان ما مفيد است؛ براى مثال در فصل حيوانات، در بيان خصوصيات گاو آمده است كه: «و اگر از آن گاوان، گاوى سه ساله كه فربه و تندرست باشد بگيرند و در خانهاى برند كه ارتفاع آن به مقدار ده گز باشد و دست و پاى او را ببندند و سر او را بكوبند تا بميرد، چنانكه هيچ خون از او نرود، پس او را آنجا بگذارند و درِ آن خانه را با منافذى كه باشد استوار بگيرند، چنانكه هواى مخالف در او نرود و بيست روز بگذارند، بعد از آن از سطح خانه سوراخى خُرد بگشايند، آن خانه پرنحل باشد و گفتهاند آنچه از دل او متولد شود، پاکيزه و نيكو عسل باشد و همچنين هر چه از عضوى متولد شود، بر حسب مزاج آن عضو باشد». | ||
اين مطلب با تفصيل بيشترى در «نزهتنامه» علائى آمده است و آملى بدون هيچگونه اظهار نظرى، به نقل آن پرداخته است. | اين مطلب با تفصيل بيشترى در «نزهتنامه» علائى آمده است و آملى بدون هيچگونه اظهار نظرى، به نقل آن پرداخته است. | ||
| خط ۱۴۰: | خط ۱۳۷: | ||
#[[آذرنوش، آذرتاش]]، دائرةالمعارف بزرگ اسلامى، ج 2، ص 216. | #[[آذرنوش، آذرتاش]]، دائرةالمعارف بزرگ اسلامى، ج 2، ص 216. | ||
==وابستهها== | |||
{{وابستهها}} | |||
[[الفراسة: دليلك إلی معرفة أخلاق الناس و طبائعهم و كأنهم كتاب مفتوح]] | |||
[[مجموعه فراستنامه]] | |||
[[رسالة في الفراسة]] | |||
[[البهجة الأنسية في الفراسة الإنسانية]] | |||
[[رده:کتابشناسی]] | [[رده:کتابشناسی]] | ||
[[رده:کلیات، آثار عمومی]] | |||
[[رده:دایرةالمعارفها (عمومی)]] | |||