الأدب و المروءة (ابن جناح، مروان بن جناح): تفاوت میان نسخهها
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (Hbaghizadeh صفحهٔ الأدب و المروءة(ابن جناح، مروان بن جناح) را بدون برجایگذاشتن تغییرمسیر به الأدب و المروءة (ابن جناح، مروان بن جناح) منتقل کرد) |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۲۶: | خط ۲۶: | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''«الأدب و المروءة» و «تحقیق در فرازوفرود فتوت و جوانمردی»'''، دو کتاب جدا از هماند که میتوان «تحقیق در فراز و فرود فتوت و جوانمردی» نوشتۀ سید محمد دامادی را درآمدی بر «الأدب و المروءة» نوشتۀ صالح بن جناح | '''«الأدب و المروءة» و «تحقیق در فرازوفرود فتوت و جوانمردی»'''، دو کتاب جدا از هماند که میتوان «تحقیق در فراز و فرود فتوت و جوانمردی» نوشتۀ [[دامادی، محمد|سید محمد دامادی]] را درآمدی بر «الأدب و المروءة» نوشتۀ [[ابن جناح، مروان بن جناح|صالح بن جناح لخمی]]، شاعر و حکیم قرن دوم یا سوم هجری قمری برشمرد. | ||
==تحقیق در فرازوفرود فتوت و جوانمردی== | ==تحقیق در فرازوفرود فتوت و جوانمردی== | ||
'''تحقیق در فرازوفرود فتوت و جوانمردی'''، نوشته سید محمد دامادی است. او در مقدمه کتاب خود میگوید که «بر آن سراست که بخصوص، اصول عقاید قدمای صوفیه را در بارۀ این دسته [جوانمردان] -که نقش آنان در تاریخ سیاسی، اجتماعی و اعتقادی ایرانیان از اهمیت ویژهای برخوردار است- باز نماید.»<ref>ر.ک: مقدمه نویسنده، ص16</ref>جوانمردان (فِتیان، اهل اخوت، اهل فتوت) طبقهای خاص از عامه در ایران و سایر بلاد اسلامی بودهاند که بخشندگی، کارسازی و دستگیری از مردم را شعار خویش کرده و با آدابورسوم خاصی این آیین فتوت و جوانمردی را به کار میبستهاند.<ref>ر.ک: متن کتاب، ص 27</ref> | '''تحقیق در فرازوفرود فتوت و جوانمردی'''، نوشته [[دامادی، محمد|سید محمد دامادی]] است. او در مقدمه کتاب خود میگوید که «بر آن سراست که بخصوص، اصول عقاید قدمای صوفیه را در بارۀ این دسته [جوانمردان] -که نقش آنان در تاریخ سیاسی، اجتماعی و اعتقادی ایرانیان از اهمیت ویژهای برخوردار است- باز نماید.»<ref>ر.ک: مقدمه نویسنده، ص16</ref>جوانمردان (فِتیان، اهل اخوت، اهل فتوت) طبقهای خاص از عامه در ایران و سایر بلاد اسلامی بودهاند که بخشندگی، کارسازی و دستگیری از مردم را شعار خویش کرده و با آدابورسوم خاصی این آیین فتوت و جوانمردی را به کار میبستهاند.<ref>ر.ک: متن کتاب، ص 27</ref> | ||
اساس کار دامادی، بیشتر بر شیوۀ «جستجو در تعاریف» -که به سقراط منسوب است- نهاده شده است؛<ref>ر.ک: مقدمه نویسنده، ص 24</ref>دامادی مفهوم جوانمردی را در گسترۀ تاریخی فرهنگ دینی از صدر اسلام تا کنون بررسی کرده است؛ او به سخنان پیشوایان دینی همچون پیامبر اسلام(ص) و امیرمؤمنان(ع) و سپس، به آثار اندیشمندان اسلامی همچون امام محمد غزالی در | اساس کار [[دامادی، محمد|دامادی]]، بیشتر بر شیوۀ «جستجو در تعاریف» -که به سقراط منسوب است- نهاده شده است؛<ref>ر.ک: مقدمه نویسنده، ص 24</ref>دامادی مفهوم جوانمردی را در گسترۀ تاریخی فرهنگ دینی از صدر اسلام تا کنون بررسی کرده است؛ او به سخنان پیشوایان دینی همچون پیامبر اسلام(ص) و [[امام علی علیهالسلام|امیرمؤمنان(ع)]] و سپس، به آثار اندیشمندان اسلامی همچون [[غزالی، محمد بن محمد|امام محمد غزالی]] در [[إحياء علوم الدين|احیاءالعلوم]]، [[ابن عربی، محمد بن علی|ابن عربی]] در [[الفتوحات المكية|فتوحات مکیه]]، [[ابوسعید ابوالخیر]] در [[أسرار التوحيد في مقامات الشيخ أبيسعيد|اسرار التوحید]] و برخی دیگر از صاحبنظران نگاهی افکنده است.<ref>ر.ک: متن کتاب، ص 36و38و52و54و95</ref>البته او از بزرگمهر(وزیر ساسانی) و [[ابن مقفع، عبدالله بن دادویه|ابن مقفع]] نیز سخن نقل کرده است.<ref>ر.ک: همان، ص 42-38</ref>او جلوههای جوانمردی را در حکایتهای اسلامی آورده.<ref>ر.ک: همان، ص118-108</ref>و موضوع جوانمردی را در آثار سفرنامهنویسان مسلمان به نامهای [[ابن جبیر، محمد بن احمد|ابن جبیر]] و [[ابن بطوطه، محمد بن عبدالله|ابن بطوطه]] و غیرمسلمانان به نامهای پولاک، اورسل و بلوشر دنبال کرده است.<ref>ر.ک: همان، ص226-200</ref> | ||
کار دیگر دامادی بررسی واژههای بهکاررفته در باب جوانمردی در متون ادب فارسی است<ref>ر.ک: همان، ص 183</ref>او همچنین، جایگاه و ارزش جوانمردی را نزد حاکمان و صاحبان قدرت و در قلمرو سیروسلوک عرفانی بررسی نموده است.<ref>ر.ک: همان، ص242-222</ref>دامادی نشانی صفحههای کتابهایی را که از آنها نقلقول کرده است، در خود متن آورده است.<ref>ر.ک: همان، ص62،61</ref> | کار دیگر [[دامادی، محمد|دامادی]] بررسی واژههای بهکاررفته در باب جوانمردی در متون ادب فارسی است<ref>ر.ک: همان، ص 183</ref>او همچنین، جایگاه و ارزش جوانمردی را نزد حاکمان و صاحبان قدرت و در قلمرو سیروسلوک عرفانی بررسی نموده است.<ref>ر.ک: همان، ص242-222</ref>[[دامادی، محمد|دامادی]] نشانی صفحههای کتابهایی را که از آنها نقلقول کرده است، در خود متن آورده است.<ref>ر.ک: همان، ص62،61</ref> | ||
==الأدب و المروءة== | ==الأدب و المروءة== | ||
'''الأدب و المروءة'''، نوشتۀ صالح بن جناح لخمی از شاعران و حکیمان قرن دوم یا سوم هجری قمری است.<ref>ر.ک: ابنعساکر، علی بن حسن، ص ۳۲۵</ref>ابن جناح در این اثر، مبانی اخلاقی فتوت را برجسته میکند و راهکارهایی را در چارچوب پند و اندرز ارائه میدهد. الأدب و المروءه، از روی نسخهای که در سال 1086 هجری قمری نوشته شده، فراهم آمده است و سید محمد دامادی آن را پژوهش و تصحیح نموده و به فارسی ترجمه کرده و بر آن پاورقی زده است.<ref>ر.ک: متن کتاب، ص 322</ref> | '''الأدب و المروءة'''، نوشتۀ [[ابن جناح، مروان بن جناح|صالح بن جناح لخمی]] از شاعران و حکیمان قرن دوم یا سوم هجری قمری است.<ref>ر.ک: ابنعساکر، علی بن حسن، ص ۳۲۵</ref>ابن جناح در این اثر، مبانی اخلاقی فتوت را برجسته میکند و راهکارهایی را در چارچوب پند و اندرز ارائه میدهد. الأدب و المروءه، از روی نسخهای که در سال 1086 هجری قمری نوشته شده، فراهم آمده است و [[دامادی، محمد|سید محمد دامادی]] آن را پژوهش و تصحیح نموده و به فارسی ترجمه کرده و بر آن پاورقی زده است.<ref>ر.ک: متن کتاب، ص 322</ref> | ||
[[ابن جناح، مروان بن جناح|ابن جناح]] در «الأدب و المروءة» گفتههای خود را با واژه «قال» آغاز کرده<ref>ر.ک: همان، ص 262</ref>و راهکارها و اندرزهایش را در 45 بند ارائه داده است<ref>ر.ک: همان، ص 321</ref>دامادی این بندها را فهرست نکرده است و میتوان آنها را اینگونه نمایه زد: «نیکو نامبردن دیگران، کشتزار بودن دل برای بذرهای زبان، دورویی، آدم بیخبر، داوری نمودن درباره ثروت دیگران، عشق، حالات مردم در تنگدستی و بینیازی، سنجش توانایی در مواجهه با مشکلات، دخالت بیجای نادان در کارها، سرزنشکردن مردمان، شناختن یاران، اهانت به رادمردان، مدارا، تدبیر کار با کمترین هزینه، آمادهسازی طعام، وصف دوست و دشمن، خرد و ادب، ستیزهجویی، حکمت، آداب سخن، خوشرویی و نیکخویی، دروغ، سنجش یاران، نادانی، داوری در باره مردم، پرهیز از ظاهربینی، بازداشتن از زشتی، وصف برادری، دگرگونیهای دنیا، مدارا، پرهیز از درآویختن با قویتر، رویارویی با سختی و آسانی روزگار، مهرورزی، مکانت آدمیان، تفاوتهای مردمان، توجه به سیرۀ پرهیزگاران و عاقبتاندیشی در کار دنیا، خرسندی و بینیازی، نظرخواهی و رایزنی، دوری گزیدن از هواپرستان، سخنچینی، فرازوفرود سخن، تأدیب نفس و رشکبردن» او در بسیاری از اندرزها، نثر کتاب را با شعر خود تزیین کرده است. <ref>ر.ک: همان، ص304-301</ref> | |||
[[دامادی، محمد|دامادی]] در مقدمهای که بر الأدب و المروءة نوشته، [[ابن جناح، مروان بن جناح|ابن لخمی]] را از نگاه عالمان و عارفان شناسانده و نمونهای از ترجمه اشعار او را آورده است. او گفتاری را در باره نیکویی حُسن خُلق، سداد سیرت و خصلتهای نیکوی دیگر آورده و ابن لخمی شاعر را از کسانی برمیشمرد که در باب این خصلتها نوشتهای دارند. دامادی او را از زبان جاحظ، مرزبانی و ذکر برخی نصایح او میستاید. سپس، ادب درس یا «ادب اکتسابی» و ادب نفس یا «ادب طبعی» را از زبان برخی از نامداران تصوف و عرفان معنا میکند.<ref>ر.ک: پیشگفتار محقق، ص260-247</ref> | |||
دامادی در | [[دامادی، محمد|دامادی]] در پژوهش خود، نخست متنِ پیراسته از حرکات و علامات را اعرابگذاری نموده، سپس، آن را با تحفّظی که بر متن داشته و با رجوع به فرهنگ لغات، ترجمه کرده است. او برای آشکارشدن منظور نویسنده، از مضامین مشترک و مشابه در زبان فارسی و عربی بهره گرفته است.<ref>ر.ک: همان، ص261-260</ref>همچنین، برای روانی متن، برخی واژهها و عبارتها را به آن افزوده و آنها را در [کروشه] نهاده است. <ref>ر.ک: متن کتاب، ص 292</ref> | ||
دامادی | [[دامادی، محمد|دامادی]] برای فهم بهتر متن، استدراکهایی را به کتاب افزوده است.<ref>ر.ک: همان، ص 367-345</ref>همچنین، او از کتاب قاموس برای معانی واژهها بهره برده است.<ref>ر.ک: همان، ص 331-323</ref> | ||
فهرست منبعها و مرجعهای مهم آیههای قرآن، حدیثها و سخنان موجز و برگزیده، ضربالمثلها، اصطلاحها، اشعار عربی و فارسی (به ترتیب آغاز و انجام ابیات)، نامهای کسان، قومها، جمعیتها، نامهای کتابهای مرجع و جایها در پایان کتاب آمده است.<ref>ر.ک: همان، ص407-333</ref> | فهرست منبعها و مرجعهای مهم آیههای قرآن، حدیثها و سخنان موجز و برگزیده، ضربالمثلها، اصطلاحها، اشعار عربی و فارسی (به ترتیب آغاز و انجام ابیات)، نامهای کسان، قومها، جمعیتها، نامهای کتابهای مرجع و جایها در پایان کتاب آمده است.<ref>ر.ک: همان، ص407-333</ref> |
نسخهٔ ۱۴ مهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۲۲:۰۷
الأدب و المروءة(ابن جناح، مروان بن جناح) | |
---|---|
پدیدآوران | ابن جناح، مروان بن جناح (نويسنده)
دامادی، محمد (مصحح) دامادی، محمد ( مترجم) |
عنوانهای دیگر | با تحقیق در فراز و فرود فتوت و جوانمردی |
ناشر | پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگى |
مکان نشر | ایران - تهران |
سال نشر | 1373ش |
چاپ | 1 |
موضوع | اسلام -- جوانمردی - فتوت - ادبیات پهلوانی - تاریخ و نقد |
زبان | فارسی |
تعداد جلد | 1 |
نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
«الأدب و المروءة» و «تحقیق در فرازوفرود فتوت و جوانمردی»، دو کتاب جدا از هماند که میتوان «تحقیق در فراز و فرود فتوت و جوانمردی» نوشتۀ سید محمد دامادی را درآمدی بر «الأدب و المروءة» نوشتۀ صالح بن جناح لخمی، شاعر و حکیم قرن دوم یا سوم هجری قمری برشمرد.
تحقیق در فرازوفرود فتوت و جوانمردی
تحقیق در فرازوفرود فتوت و جوانمردی، نوشته سید محمد دامادی است. او در مقدمه کتاب خود میگوید که «بر آن سراست که بخصوص، اصول عقاید قدمای صوفیه را در بارۀ این دسته [جوانمردان] -که نقش آنان در تاریخ سیاسی، اجتماعی و اعتقادی ایرانیان از اهمیت ویژهای برخوردار است- باز نماید.»[۱]جوانمردان (فِتیان، اهل اخوت، اهل فتوت) طبقهای خاص از عامه در ایران و سایر بلاد اسلامی بودهاند که بخشندگی، کارسازی و دستگیری از مردم را شعار خویش کرده و با آدابورسوم خاصی این آیین فتوت و جوانمردی را به کار میبستهاند.[۲]
اساس کار دامادی، بیشتر بر شیوۀ «جستجو در تعاریف» -که به سقراط منسوب است- نهاده شده است؛[۳]دامادی مفهوم جوانمردی را در گسترۀ تاریخی فرهنگ دینی از صدر اسلام تا کنون بررسی کرده است؛ او به سخنان پیشوایان دینی همچون پیامبر اسلام(ص) و امیرمؤمنان(ع) و سپس، به آثار اندیشمندان اسلامی همچون امام محمد غزالی در احیاءالعلوم، ابن عربی در فتوحات مکیه، ابوسعید ابوالخیر در اسرار التوحید و برخی دیگر از صاحبنظران نگاهی افکنده است.[۴]البته او از بزرگمهر(وزیر ساسانی) و ابن مقفع نیز سخن نقل کرده است.[۵]او جلوههای جوانمردی را در حکایتهای اسلامی آورده.[۶]و موضوع جوانمردی را در آثار سفرنامهنویسان مسلمان به نامهای ابن جبیر و ابن بطوطه و غیرمسلمانان به نامهای پولاک، اورسل و بلوشر دنبال کرده است.[۷]
کار دیگر دامادی بررسی واژههای بهکاررفته در باب جوانمردی در متون ادب فارسی است[۸]او همچنین، جایگاه و ارزش جوانمردی را نزد حاکمان و صاحبان قدرت و در قلمرو سیروسلوک عرفانی بررسی نموده است.[۹]دامادی نشانی صفحههای کتابهایی را که از آنها نقلقول کرده است، در خود متن آورده است.[۱۰]
الأدب و المروءة
الأدب و المروءة، نوشتۀ صالح بن جناح لخمی از شاعران و حکیمان قرن دوم یا سوم هجری قمری است.[۱۱]ابن جناح در این اثر، مبانی اخلاقی فتوت را برجسته میکند و راهکارهایی را در چارچوب پند و اندرز ارائه میدهد. الأدب و المروءه، از روی نسخهای که در سال 1086 هجری قمری نوشته شده، فراهم آمده است و سید محمد دامادی آن را پژوهش و تصحیح نموده و به فارسی ترجمه کرده و بر آن پاورقی زده است.[۱۲]
ابن جناح در «الأدب و المروءة» گفتههای خود را با واژه «قال» آغاز کرده[۱۳]و راهکارها و اندرزهایش را در 45 بند ارائه داده است[۱۴]دامادی این بندها را فهرست نکرده است و میتوان آنها را اینگونه نمایه زد: «نیکو نامبردن دیگران، کشتزار بودن دل برای بذرهای زبان، دورویی، آدم بیخبر، داوری نمودن درباره ثروت دیگران، عشق، حالات مردم در تنگدستی و بینیازی، سنجش توانایی در مواجهه با مشکلات، دخالت بیجای نادان در کارها، سرزنشکردن مردمان، شناختن یاران، اهانت به رادمردان، مدارا، تدبیر کار با کمترین هزینه، آمادهسازی طعام، وصف دوست و دشمن، خرد و ادب، ستیزهجویی، حکمت، آداب سخن، خوشرویی و نیکخویی، دروغ، سنجش یاران، نادانی، داوری در باره مردم، پرهیز از ظاهربینی، بازداشتن از زشتی، وصف برادری، دگرگونیهای دنیا، مدارا، پرهیز از درآویختن با قویتر، رویارویی با سختی و آسانی روزگار، مهرورزی، مکانت آدمیان، تفاوتهای مردمان، توجه به سیرۀ پرهیزگاران و عاقبتاندیشی در کار دنیا، خرسندی و بینیازی، نظرخواهی و رایزنی، دوری گزیدن از هواپرستان، سخنچینی، فرازوفرود سخن، تأدیب نفس و رشکبردن» او در بسیاری از اندرزها، نثر کتاب را با شعر خود تزیین کرده است. [۱۵]
دامادی در مقدمهای که بر الأدب و المروءة نوشته، ابن لخمی را از نگاه عالمان و عارفان شناسانده و نمونهای از ترجمه اشعار او را آورده است. او گفتاری را در باره نیکویی حُسن خُلق، سداد سیرت و خصلتهای نیکوی دیگر آورده و ابن لخمی شاعر را از کسانی برمیشمرد که در باب این خصلتها نوشتهای دارند. دامادی او را از زبان جاحظ، مرزبانی و ذکر برخی نصایح او میستاید. سپس، ادب درس یا «ادب اکتسابی» و ادب نفس یا «ادب طبعی» را از زبان برخی از نامداران تصوف و عرفان معنا میکند.[۱۶]
دامادی در پژوهش خود، نخست متنِ پیراسته از حرکات و علامات را اعرابگذاری نموده، سپس، آن را با تحفّظی که بر متن داشته و با رجوع به فرهنگ لغات، ترجمه کرده است. او برای آشکارشدن منظور نویسنده، از مضامین مشترک و مشابه در زبان فارسی و عربی بهره گرفته است.[۱۷]همچنین، برای روانی متن، برخی واژهها و عبارتها را به آن افزوده و آنها را در [کروشه] نهاده است. [۱۸]
دامادی برای فهم بهتر متن، استدراکهایی را به کتاب افزوده است.[۱۹]همچنین، او از کتاب قاموس برای معانی واژهها بهره برده است.[۲۰]
فهرست منبعها و مرجعهای مهم آیههای قرآن، حدیثها و سخنان موجز و برگزیده، ضربالمثلها، اصطلاحها، اشعار عربی و فارسی (به ترتیب آغاز و انجام ابیات)، نامهای کسان، قومها، جمعیتها، نامهای کتابهای مرجع و جایها در پایان کتاب آمده است.[۲۱]
پانویس
- ↑ ر.ک: مقدمه نویسنده، ص16
- ↑ ر.ک: متن کتاب، ص 27
- ↑ ر.ک: مقدمه نویسنده، ص 24
- ↑ ر.ک: متن کتاب، ص 36و38و52و54و95
- ↑ ر.ک: همان، ص 42-38
- ↑ ر.ک: همان، ص118-108
- ↑ ر.ک: همان، ص226-200
- ↑ ر.ک: همان، ص 183
- ↑ ر.ک: همان، ص242-222
- ↑ ر.ک: همان، ص62،61
- ↑ ر.ک: ابنعساکر، علی بن حسن، ص ۳۲۵
- ↑ ر.ک: متن کتاب، ص 322
- ↑ ر.ک: همان، ص 262
- ↑ ر.ک: همان، ص 321
- ↑ ر.ک: همان، ص304-301
- ↑ ر.ک: پیشگفتار محقق، ص260-247
- ↑ ر.ک: همان، ص261-260
- ↑ ر.ک: متن کتاب، ص 292
- ↑ ر.ک: همان، ص 367-345
- ↑ ر.ک: همان، ص 331-323
- ↑ ر.ک: همان، ص407-333
منابع مقاله
- مقدمه نویسنده
- پیشگفتار محقق
- متن کتاب.
- ابنعساکر، علی بن حسن، «تاریخ مدینة دمشق»، ج۲۳، بیروت، دارالفکر، 1415ق.