۸۵٬۲۳۸
ویرایش
التربیة العربیة الإسلامیة: المؤسسات و الممارسات (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۲۸ آوریل ۲۰۲۳، ساعت ۰۶:۰۸
، ۲۸ آوریل ۲۰۲۳جایگزینی متن - 'حالدین' به 'حالدین'
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - ' الدین' به 'الدین') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'حالدین' به 'حالدین') برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
||
| خط ۱۰۹: | خط ۱۰۹: | ||
محمود قمبر و مقاله هفتم آن، با کتاب «المدارس الاسلامیة فی الیمن»1 اثر اسماعیل بن علی اکوع مطالعه شود. این نوشتار مشتمل بر نه مقاله به ترتیب زیر است: | محمود قمبر و مقاله هفتم آن، با کتاب «المدارس الاسلامیة فی الیمن»1 اثر اسماعیل بن علی اکوع مطالعه شود. این نوشتار مشتمل بر نه مقاله به ترتیب زیر است: | ||
1) آموزش در مصر در زمان ممالیک: در این جستار، هدف بازشکافت چند و چون مراکز آموزشی و دینی در عصر ممالیک در مصر است. نگارنده برای این کار، در آغاز از اهتمام ممالیک به دین و آموزش و ترغیب مردم به فراگیری یاد می‌کند؛ آنگاه، نخست به شرح جوامع و مساجد بعنوان برجسته‌ترین مظاهر دینی و آموزشی آن دوران می‌نشیند؛ سپس، از مدارس یاد می‌کند، به فراوانی آنها و فلسفه این گسترش می‌پردازد، از بانیان مدارس و محل تأمین هزینۀ آنها می‌گوید، از مدارس اختصاصی مذاهب گوناگون اسلامی یاد می‌کند، به کتابخانۀ مدارس و مدرسه ایتام و برخی از تأسیسات جانبی مدارس اشاره می‌کند، سپس، به خانقاه می‌رسد و از اولین خانقاه در مصر که به دستور | 1) آموزش در مصر در زمان ممالیک: در این جستار، هدف بازشکافت چند و چون مراکز آموزشی و دینی در عصر ممالیک در مصر است. نگارنده برای این کار، در آغاز از اهتمام ممالیک به دین و آموزش و ترغیب مردم به فراگیری یاد می‌کند؛ آنگاه، نخست به شرح جوامع و مساجد بعنوان برجسته‌ترین مظاهر دینی و آموزشی آن دوران می‌نشیند؛ سپس، از مدارس یاد می‌کند، به فراوانی آنها و فلسفه این گسترش می‌پردازد، از بانیان مدارس و محل تأمین هزینۀ آنها می‌گوید، از مدارس اختصاصی مذاهب گوناگون اسلامی یاد می‌کند، به کتابخانۀ مدارس و مدرسه ایتام و برخی از تأسیسات جانبی مدارس اشاره می‌کند، سپس، به خانقاه می‌رسد و از اولین خانقاه در مصر که به دستور صلاحالدین ایوبی ساخته شد می‌گوید و اشاره می‌کند که خانقاه در عصر مملوکی به بالاترین درجه در سازمان و روش‌های آموزشی و گزینش علما برای حلقه‌‌های درس و وعظ و تفسیر رسید. مرکز آموزشی بعدی زاویه‌هاست که بکوتاهی از آن یاد می‌شود. نگارنده، در ادامه به مواد درسی و نظام آموزشی عصر ممالیک می‌پردازد، از روش تعیین مدرس و معید می‌گوید، از طلاب یاد می‌کند، ویژگی‌های طالب علم را برمی‌شمارد، از هزینه ماهانه هر طلبه می‌گوید، از اجازات علمی یاد می‌کند، از مکتب‌خانه‌‌های یتیمان و چگونگی ادارۀ آنها می‌گوید، به کتابخانه‌‌های جوامع عصر مملوکی و نیز سازمان و خدمات مدارس اشاره می‌کند. | ||
2) آموزش در مغرب در زمان سعدیان و علویان: در پنج قرن اخیر، آموزش در مغرب تحولاتی برجسته داشته است که خود تابع دگرگونی‌های سیاسی و اقتصادی و اجتماعی در این دوران در مغرب به شمار است. نگارنده این تحولات را در کمال اختصار در پنج مرحلۀ تاریخی از عصر سعدی اول 915-1012 ه/ 1509-1603) تا عهد حمایه (1330-375 ه/ 197-1956 م) بررسی می‌کند؛ سپس، به امور آموزشی در عصر سعدیان و علویان می‌پردازد و از ویژگی‌های آموزشی در این دوران می‌گوید، (آموزش به اجبار به کتابشناسی تحلیلی توصیفی تعلیم و تربیت در اسلام (گزیده منابع عربی) جلد 1(صفحه 32) | 2) آموزش در مغرب در زمان سعدیان و علویان: در پنج قرن اخیر، آموزش در مغرب تحولاتی برجسته داشته است که خود تابع دگرگونی‌های سیاسی و اقتصادی و اجتماعی در این دوران در مغرب به شمار است. نگارنده این تحولات را در کمال اختصار در پنج مرحلۀ تاریخی از عصر سعدی اول 915-1012 ه/ 1509-1603) تا عهد حمایه (1330-375 ه/ 197-1956 م) بررسی می‌کند؛ سپس، به امور آموزشی در عصر سعدیان و علویان می‌پردازد و از ویژگی‌های آموزشی در این دوران می‌گوید، (آموزش به اجبار به کتابشناسی تحلیلی توصیفی تعلیم و تربیت در اسلام (گزیده منابع عربی) جلد 1(صفحه 32) | ||
| خط ۱۱۹: | خط ۱۱۹: | ||
نگارنده، پس از این به مواد درسی و روش‌های آموزشی می‌پردازد و از تلاش‌های اصلاح‌گرانه در حوزه آموزش یاد می‌کند و به آموزش در عهد حمایه اشاره می‌کند و از مراکز و شهر‌های بزرگ آموزشی مغرب می‌گوید (فاس، مراکش، محمدیه (ترودانت)، مکناس، تطوان، سلاو رباط). | نگارنده، پس از این به مواد درسی و روش‌های آموزشی می‌پردازد و از تلاش‌های اصلاح‌گرانه در حوزه آموزش یاد می‌کند و به آموزش در عهد حمایه اشاره می‌کند و از مراکز و شهر‌های بزرگ آموزشی مغرب می‌گوید (فاس، مراکش، محمدیه (ترودانت)، مکناس، تطوان، سلاو رباط). | ||
3) اوقاف و آموزش در مصر در زمان ایوبیان: این گفتار با شرحی بر وقف در اسلام و اهتمام | 3) اوقاف و آموزش در مصر در زمان ایوبیان: این گفتار با شرحی بر وقف در اسلام و اهتمام صلاحالدین ایوبی و دیگر ایوبیان به وقف آغاز می‌شود؛ سپس، مطالب زیر در مقاله بازشکافی می‌شود: اوقاف و مکتب‌خانه‌‌های یتیمان، اوقاف و استفاده از آن برای ایجاد مساجد و جوامع، اوقاف و زاویه‌‌های علم در مساجد، اوقاف و خانقاهها، اوقاف در خدمت رباطها و زاویه‌ها، نقش اوقاف در ایجاد و گسترش مدارس، اوقاف و بیمارستانها، اوقاف و کتابخانه در مدارس. نگارنده در ادامه به اوقاف، قاریان، مدرسان، معیدان و مؤدبان می‌پردازد؛ سپس، از اوقاف و کودکان مکتب‌خانه و طلاب مدارس می‌گوید. نکته بعدی اشاره به ارتباط مواد آموزشی و اوقاف و نیز اوقاف و نگارش منابع درسی است و همچنین از اوقاف و روش‌های تدریس، اوقاف و نظام آموزشی و اوقاف و سکونت طلاب، اندکی یاد می‌شود. | ||
4) اوقاف و آموزش در بیت المقدس از اواخر قرن ششم تا اوایل قرن دوازدهم هجری: پنج قرن مورد بحث این جستار، دوران شکوفایی وقف در جهان اسلام از جمله قدس و شامات است (ص 869). اوقاف در این برهه از زمان، نقش دستگاه‌های دولتی امروزه را داشته و ستون فقرات امور مالی مدارس و دیگر مراکز آموزشی به شمار می‌رفته است. شکوفایی اوقاف در قدس علل گوناگونی داشته که برخی دینی و برخی شخصی بوده است. اوقاف در قدس تقریبا تنها منبع تأمین هزینه‌‌های آموزشی بوده است. نگارنده برای روشن شدن نقش آموزشی اوقاف در قدس و فلسطین، به نکات زیر اشاره می‌کند: | 4) اوقاف و آموزش در بیت المقدس از اواخر قرن ششم تا اوایل قرن دوازدهم هجری: پنج قرن مورد بحث این جستار، دوران شکوفایی وقف در جهان اسلام از جمله قدس و شامات است (ص 869). اوقاف در این برهه از زمان، نقش دستگاه‌های دولتی امروزه را داشته و ستون فقرات امور مالی مدارس و دیگر مراکز آموزشی به شمار می‌رفته است. شکوفایی اوقاف در قدس علل گوناگونی داشته که برخی دینی و برخی شخصی بوده است. اوقاف در قدس تقریبا تنها منبع تأمین هزینه‌‌های آموزشی بوده است. نگارنده برای روشن شدن نقش آموزشی اوقاف در قدس و فلسطین، به نکات زیر اشاره می‌کند: | ||
اوقاف و نقش آنها در آموزش در مسجد الاقصی، نقش مالی اوقاف در اداره مدارس، خانقاهها و زاویه‌ها، نمونه‌‌‌هایی از موقوفات مدارس، خانقاهها و زاویه‌ها، اثر وقف بر مدارس در آموزش و دیگر زمینه‌‌های زندگی، طلاب و فقیهان، شروط و شمار و ویژگی‌های آنها، کارکنان مدارس و شروط، ویژگیها و انواع آنها، مکتب‌خانۀ | اوقاف و نقش آنها در آموزش در مسجد الاقصی، نقش مالی اوقاف در اداره مدارس، خانقاهها و زاویه‌ها، نمونه‌‌‌هایی از موقوفات مدارس، خانقاهها و زاویه‌ها، اثر وقف بر مدارس در آموزش و دیگر زمینه‌‌های زندگی، طلاب و فقیهان، شروط و شمار و ویژگی‌های آنها، کارکنان مدارس و شروط، ویژگیها و انواع آنها، مکتب‌خانۀ صلاحالدین ایوبی و چند مکتب‌خانۀ دیگر، وقف کتاب و کتابخانه، چند کتابخانه مهم، وقف کتاب بر مسجد الاقصی. | ||
5) آموزش پزشکی در اسلام: در این مقاله با مطالب زیر آشنا می‌شویم: آموزش پزشکی پیش از اسلام، آموزش پزشکی در صدر اسلام، وسائل آموزش پزشکی در اسلام (ترجمه، تألیف و توجه به کتابخانه)، بیمارستان در اسلام، بیمارستان‌های شام، بیمارستان‌های مصر، بیمارستان‌های مغرب، بیمارستان‌های آندلس، روش‌های درمان در بیمارستانها، مدارس پزشکی، مواد آموزش پزشکی در اسلام (نمونه برنامه‌ها، علومی که پیشنیاز آموزش پزشکی بوده است)، چگونگی گزینش دانشجوی پزشکی، تدریج در آموزش پزشکی، تبویب کتاب‌های پزشکی، توجه به مطالعه کتب پزشکی، مذاهب و آرای طبی (تعریف طب، اهمیت تجربه در طب، آرائی چند در باب جراحی، دارو‌های مفرد و دارو‌های مرکب، روش‌های فهم خواص داروها، اجازۀ طبابت و حسبه در طب). | 5) آموزش پزشکی در اسلام: در این مقاله با مطالب زیر آشنا می‌شویم: آموزش پزشکی پیش از اسلام، آموزش پزشکی در صدر اسلام، وسائل آموزش پزشکی در اسلام (ترجمه، تألیف و توجه به کتابخانه)، بیمارستان در اسلام، بیمارستان‌های شام، بیمارستان‌های مصر، بیمارستان‌های مغرب، بیمارستان‌های آندلس، روش‌های درمان در بیمارستانها، مدارس پزشکی، مواد آموزش پزشکی در اسلام (نمونه برنامه‌ها، علومی که پیشنیاز آموزش پزشکی بوده است)، چگونگی گزینش دانشجوی پزشکی، تدریج در آموزش پزشکی، تبویب کتاب‌های پزشکی، توجه به مطالعه کتب پزشکی، مذاهب و آرای طبی (تعریف طب، اهمیت تجربه در طب، آرائی چند در باب جراحی، دارو‌های مفرد و دارو‌های مرکب، روش‌های فهم خواص داروها، اجازۀ طبابت و حسبه در طب). | ||