روح و ریحان: تفاوت میان نسخه‌ها

نویسنده در گفتار 46 بیان می‌کند: گفت: خدای تعالی را بندگانند که اگر بهشت با همه‌ی زینت بر ایشان عرضه کنند، ایشان از بهشت همان فریاد کنند که دوزخیان از دوزخ <ref>متن، ج1، ص 20</ref>. این سخن که در [[تذکرة الأولیاء|تذکرة الاولیاء]] است نمونه های دیگری هم با اندکی اختلاف و یا به زبان غیر پارسی در [[الرسالة القشيرية|رساله قشیریه]] و [[حلية الأولياء و طبقات الأصفياء|حلیة الاولیاء]] آمده است. نویسنده در شرح این سخن مصداق این افراد را انبیاء و اولیاء خاص در نظر گرفته و در انتهای بحث خود می‌گوید: «عارفان در هر جایی که او باشد خوشدل و راحتند و برایشان بهشت و دوزخ فرقی نمی‌کند، بهشتی که نظر او نباشد همان دوزخ است که فقط تغییر رنگ و نام داده است؛ و دوزخی که به آن توجّه کند شاید صورت ظاهرش آتش باشد ولی در دل این آتش آبی سرد و گوارا برای افراد وجود دارد. غرض این است که آدمی که فقط به خداوند دل ببندد و با او انس بگیرد و او یگانه معشوقش واقع شود غیر از او را بر نمی‌تابد، در هر لباسی و در هر حالتی» <ref>متن، ج1، صص 385-384</ref>. آخرین سخن بایزید هم که با شماره 110 مشخّص شده است عبارتی است کوتاه و عمیق که گفت: نفس صفتی است که هرگز نپرورد جز به باطل <ref>متن، ج2 ص 513</ref>.