آشنایی با علم رجال (رحمان‌ستایش): تفاوت میان نسخه‌ها

    از ویکی‌نور
    بدون خلاصۀ ویرایش
    بدون خلاصۀ ویرایش
    خط ۲۶: خط ۲۶:
    }}
    }}


    '''آشنایی با علم رجال'''، از آثار سید محمد نجفی یزدی (متولد 1337ش)، مجموعه درس‌هایی در توضیح عمده مباحث کلی دانش رجال و درایه و قواعد و اصطلاحات آن است. مخاطبان، دانش‌پژوهان دوره کارشناسی رشته فقه و اصول هستند. نویسنده تأکید کرده است که در این نوشتار سعی بر آن بوده است تا مطالب و مسائل علم رجال و درایه به‌صورت اجمال و بدون تطویل در بیان ادله و صرفاً جهت آشنایی در حد متوسط مطرح گردد و در موارد فراوانی به مبانی و کلمات اهل سنت نیز اشاره شده است. <ref>ر.ک: مقدمه نویسنده، ص20</ref>‏
    '''آشنایی با علم رجال'''، صورت مکتوب 20 جلسه از درس‌های محمدکاظم رحمان‌ستایش برای دانشجویان دانشگاه قرآن و حدیث است. این مدرّس در دروس مذکور، مسائل مهمّی مانند زمینه‌ها، تعاریف، اهداف، پیشینه و فواید دانش رجال، دلایل نیاز به این علم و ادله منکران آن، ادعای اعتبار احادیث کتب اربعه ("کافی"، "من لایحضره الفقیه"، "تهذیب" و "استبصار")، نقش علم رجال در فقه، کلام، مطالعات تاریخی و قرآنی و مبانی اعتبار آرای رجالی را شناسایی و بررسی کرده است. هر جلسه از این دروس با بیان اهداف و مروری بر مطالب پیشین شروع شده و با خلاصه مباحث پایان یافته است.


    کتاب حاضر در 17 درس و 5 فصل (مبادی و مقدمات، کلیات و اصول علم رجال، مهمترین منابع حدیثی، فرقه‌های شیعه و اهل‌ سنت و اصطلاحات علم درایه) سامان یافته و برای هر درس، خلاصه، چند پرسش و منابع برای مطالعه بیشتر فراهم شده است.
    محمدکاظم رحمان‌ستایش، بعد از توضیح و نقد 4 تعریف برای علم رجال، جامعترین تعریف را معرفی کرده است: "دانشی است که در آن از احوال راویان خبر واحد از معصومین(ع) از جهاتی که در رد و قبول روایات و تشخیص هویتشان هنگام اشتباه با دیگران مؤثر است، بحث میکند."<ref>متن کتاب، ص12<ref>


    نگارنده در تعریف علم رجال و تفاوت آن با علم تراجم چنین نوشته است: علم رجال، علمى است که از اسماء و احوال راویان در جهت دارا بودن شرایط‍‌ قبول خبر و طبقه راوى و اوصافى که افراد مشترک را تمییز دهد بحث مى‌کند. تفاوت آن با علم تراجم آن است که علم تراجم از احوال شخصیت‌ها و صاحبان حوادث مهم بحث مى‌کند؛ خواه مربوط‍‌ به اعتبار خبر باشد یا خیر، اما در علم رجال تنها در مورد راویان و هرچه در اعتبار حدیث ایشان مطرح است بحث مى‌شود. تاریخچه علم رجال به معناى جرح و تعدیل به صدر اسلام برمى‌گردد. <ref>ر.ک: متن کتاب، ص35</ref>
    رحمان‌ستایش تأکید کرده است که فایدۀ دانش رجال، شناخت اعتبار سندی روایات است. حجیت و اعتبار خبر واحد وابسته است به وثوق و اطمینان به صدور آن خبر و مهم ترین راه اثبات صدور، بررسی راویان حدیث است و دست یابی به میزان معتمد بودن آنها<ref>همان، ص50</ref>


    نویسنده یادآور شده است: غالیان براى اهل بیت(ع) مرتبه‌اى از الوهیت معتقد بودند و به ربوبیت ایشان قائل شدند. ائمه(ع) به شدت به مقابله با آنها پرداختند و آنها را تکفیر کردند. علما و رجالیون شیعه نیز به تبع امامان معصوم (ع) از آنها بیزارى جستند و راوى را به اتهام غلوّ، جرح می‌کردند. این کار به دو دلیل بود: یکى کفر غالیان و دیگرى اعتقاد آنها به اباحه‌گرى.<ref>ر.ک: همان، ص317</ref>
    این مدرّس با توضیح و نقد 5 مبنا برای حجیت آرای رجالی، مبنای پنجم را می‌پذیرد و در توضیحش می‌گوید: وثوق و اطمینان یعنی دست یافتن به حالتی که در اثر آن به احتمال خلاف آن التفاتی نمیشود. این حالت را علم عرفی و یقین عرفی هم میگویند. چه آن که در علم و یقین عقلی، شخص به هیچ شکلی احتمال خلاف نمیدهد و نمیتواند این احتمال را تصور کند لکن مواردی که مردم به صورت متعارف ادعای علم و یقین میکنند، غالباً این گونه نیست که اصولاً احتمال خلاف علم و یقین خودشان را غیرممکن و محال بدانند ولکن در این موارد احتمال مخالف را آنقدر کمرنگ و ضعیف میشمارند که در عمل توجهی به آن نمیکنند. در مواردی که در خطابات عرفی، نامی از علم و یقین به میان آمده، مراد همین نوع عرفی از آنها است نه علم و یقین فلسفی و ریاضی<ref>همان، ص180</ref> او افزوده است: شیوۀ شناخت وثاقت یا ضعف راوی، تعبدی نیست بلکه عقلایی است<ref>همان، ص181</ref>


    نویسنده در ابتکاری جالب، جدولی تنظیم کرده و اسامی 153 نفر از راویان کثیرالروایة را همراه با ذکر طبقه، تعداد روایت و اعتبار آنان بر اساس کتاب معجم رجال الحدیث آیت‌الله سید ابوالقاسم خویی شناسانده است. <ref>ر.ک: همان، ص347- 355</ref>‏
    ==پانویس==
    او از تعداد 91 کتاب فارسی و عربی برای نگارش این اثر استفاده کرده است. <ref>ر.ک: همان، ص357- 360</ref>‏
     
    ==پانویس ==
    <references/>
    <references/>


    ==منابع مقاله==
    ==منابع مقاله==
    مقدمه و متن کتاب.
    متن کتاب.
     


    ==وابسته‌ها==
    ==وابسته‌ها==

    نسخهٔ ‏۲۴ ژانویهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۳:۴۵

    آشنایی با علم رجال
    آشنایی با علم رجال (رحمان‌ستایش)
    پدیدآورانرحمان ستایش، محمدکاظم (نويسنده) میرزایی، پوران (تدوین )
    سال نشر1384ش
    چاپ1
    زبانفارسی
    تعداد جلد1
    کد کنگره
    ر3آ5 114 BP
    نورلایبمطالعه و دانلود pdf

    آشنایی با علم رجال، صورت مکتوب 20 جلسه از درس‌های محمدکاظم رحمان‌ستایش برای دانشجویان دانشگاه قرآن و حدیث است. این مدرّس در دروس مذکور، مسائل مهمّی مانند زمینه‌ها، تعاریف، اهداف، پیشینه و فواید دانش رجال، دلایل نیاز به این علم و ادله منکران آن، ادعای اعتبار احادیث کتب اربعه ("کافی"، "من لایحضره الفقیه"، "تهذیب" و "استبصار")، نقش علم رجال در فقه، کلام، مطالعات تاریخی و قرآنی و مبانی اعتبار آرای رجالی را شناسایی و بررسی کرده است. هر جلسه از این دروس با بیان اهداف و مروری بر مطالب پیشین شروع شده و با خلاصه مباحث پایان یافته است.

    محمدکاظم رحمان‌ستایش، بعد از توضیح و نقد 4 تعریف برای علم رجال، جامعترین تعریف را معرفی کرده است: "دانشی است که در آن از احوال راویان خبر واحد از معصومین(ع) از جهاتی که در رد و قبول روایات و تشخیص هویتشان هنگام اشتباه با دیگران مؤثر است، بحث میکند."خطای یادکرد: برچسب تمام‌کنندهٔ </ref> برای برچسب <ref> پیدا نشد

    این مدرّس با توضیح و نقد 5 مبنا برای حجیت آرای رجالی، مبنای پنجم را می‌پذیرد و در توضیحش می‌گوید: وثوق و اطمینان یعنی دست یافتن به حالتی که در اثر آن به احتمال خلاف آن التفاتی نمیشود. این حالت را علم عرفی و یقین عرفی هم میگویند. چه آن که در علم و یقین عقلی، شخص به هیچ شکلی احتمال خلاف نمیدهد و نمیتواند این احتمال را تصور کند لکن مواردی که مردم به صورت متعارف ادعای علم و یقین میکنند، غالباً این گونه نیست که اصولاً احتمال خلاف علم و یقین خودشان را غیرممکن و محال بدانند ولکن در این موارد احتمال مخالف را آنقدر کمرنگ و ضعیف میشمارند که در عمل توجهی به آن نمیکنند. در مواردی که در خطابات عرفی، نامی از علم و یقین به میان آمده، مراد همین نوع عرفی از آنها است نه علم و یقین فلسفی و ریاضی[۱] او افزوده است: شیوۀ شناخت وثاقت یا ضعف راوی، تعبدی نیست بلکه عقلایی است[۲]

    پانویس

    1. همان، ص180
    2. همان، ص181

    منابع مقاله

    متن کتاب.

    وابسته‌ها