کتابان في النحو: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - '( ' به '(') برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۷: | خط ۲۷: | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''کتابان في النحو'''تشکیل شده از دو کتاب الکلام علي تفصیل إعراب قول سیبویه في أول الکتاب: هذا باب علم ما الکلم من العربیة نوشته ابوجعفر احمد بن محمد مرادی نحاس (متوفای 338ق) از علماى قرن چهارم هجرى، و کحل العیون النجل في حل مسألة الکحل نوشته محمد بن ابراهیم حلبى (908-971ق)، مشهور به ابن حنبلی، مورخ، لغت‌شناس، شاعر و فقيه حنفى مذهب در موضوع علم نحو | |||
==الکلام علي تفصیل إعراب قول سیبویه في أول الکتاب: هذا باب علم ما الکلم من العربیة== | |||
سیبویه (140-180ق)، دانشمند و نحوى مشهور ايرانى و پيشواى مكتب نحوى بصره، جمله‌ای دارد که همین جمله ایشان بزرگان نحوی را به خود مشغول کرده و ده‌ها احتمال اعرابی درباره آن گفته‌اند که چگونه این جمله را می‌توان این جمله را خواند و اعراب‌گذاری کرد. این جمله عبارت است از: هذا باب علم ما الکلم من العربیة. | |||
نحاس کتاب اول از این دو کتاب را درباره همین جمله و چگونگی خوانش نحوی آن نوشته است. او چهل و هفت وجه نحوی برایش نوشته است. <ref> ر. : همان، ص12</ref> | |||
سپس نحاس به بیان قول‌ها و احتمالات نحوی در این باره می‌پردازد. یک وجه آن است که در عبارت هذا باب علم ما الکلم، کلمه ما بدل از علم است و ..... <ref> ر.ک: همان، ص19-20</ref> | |||
پس یکی گفته: بخوان و اعراب‌گذاری کن: هذا بابُ عِلمٍ ما الکلمُ و تحلیل نحویت این باشد: کلمه ما بدل از علم است؛ مانند اینکه گفته باشی: هذا بابٌ ما الکَلِمُ. احتمال دیگر: این‌گونه بخوان: هذا بابٌ عِلمٌ ما الکَلِمُ و تحلیل نحوی کن که عِلم بدل از باب است و کلمه "ما" بدل از علم <ref> ر.ک: همان، ص20</ref> | |||
==کحل العیون النجل في حل مسألة الکحل== | |||
مسئله دوم درباره مسئله کحل است. در مثال" ما رأیت رجلا أحسنَ فی عینه الکحلُ منه فی عین زید " یعنی هیچ کسی را ندیدم که سرمه در چشمش زیباتر از چشم زید باشد. | |||
بحث نحوی در اینجا این است که: در اینجا کحل فاعل است و مرفوع. چرا؟ چون احسن اَفعل تفضیل است و مانند فعل عمل کرده و فاعل گرفته؛ ولی نحوی‌ها می‌گویند: اسم تفضیل در تمییز و ظرف و حال و فاعل مستتر به‌صورت مطلق عمل می‌کند ولیکن در مصدر عمل نمی‌کند به‌جز در مسئله کحل و در اینجا کحل مصدر است؛ یعنی سرمه کشیدن ... <ref> ر.ک: همان، ص31</ref> | |||
==پانویس == | ==پانویس == | ||
<references/> | <references/> | ||
نسخهٔ ۱ نوامبر ۲۰۲۲، ساعت ۲۲:۲۹
| کتابان في النحو | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | نحاس، احمد بن محمد (نويسنده)
ابن حنبلی، محمد بن ابراهیم (نويسنده) ضامن، حاتم صالح (محقق) غریر، سیف بن احمد (سایر) |
| عنوان‌های دیگر | الکلام علي تفصیل إعراب قول سیبویه في أول الکتاب: هذا باب علم ما الکلم من العربیة ** کحل العیون النجل في حل مسألة الکحل |
| ناشر | دار البشائر |
| مکان نشر | سوریه - دمشق |
| سال نشر | 1425ق - 2004م |
| چاپ | 1 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
کتابان في النحوتشکیل شده از دو کتاب الکلام علي تفصیل إعراب قول سیبویه في أول الکتاب: هذا باب علم ما الکلم من العربیة نوشته ابوجعفر احمد بن محمد مرادی نحاس (متوفای 338ق) از علماى قرن چهارم هجرى، و کحل العیون النجل في حل مسألة الکحل نوشته محمد بن ابراهیم حلبى (908-971ق)، مشهور به ابن حنبلی، مورخ، لغت‌شناس، شاعر و فقيه حنفى مذهب در موضوع علم نحو
الکلام علي تفصیل إعراب قول سیبویه في أول الکتاب: هذا باب علم ما الکلم من العربیة
سیبویه (140-180ق)، دانشمند و نحوى مشهور ايرانى و پيشواى مكتب نحوى بصره، جمله‌ای دارد که همین جمله ایشان بزرگان نحوی را به خود مشغول کرده و ده‌ها احتمال اعرابی درباره آن گفته‌اند که چگونه این جمله را می‌توان این جمله را خواند و اعراب‌گذاری کرد. این جمله عبارت است از: هذا باب علم ما الکلم من العربیة. نحاس کتاب اول از این دو کتاب را درباره همین جمله و چگونگی خوانش نحوی آن نوشته است. او چهل و هفت وجه نحوی برایش نوشته است. [۱] سپس نحاس به بیان قول‌ها و احتمالات نحوی در این باره می‌پردازد. یک وجه آن است که در عبارت هذا باب علم ما الکلم، کلمه ما بدل از علم است و ..... [۲] پس یکی گفته: بخوان و اعراب‌گذاری کن: هذا بابُ عِلمٍ ما الکلمُ و تحلیل نحویت این باشد: کلمه ما بدل از علم است؛ مانند اینکه گفته باشی: هذا بابٌ ما الکَلِمُ. احتمال دیگر: این‌گونه بخوان: هذا بابٌ عِلمٌ ما الکَلِمُ و تحلیل نحوی کن که عِلم بدل از باب است و کلمه "ما" بدل از علم [۳]
کحل العیون النجل في حل مسألة الکحل
مسئله دوم درباره مسئله کحل است. در مثال" ما رأیت رجلا أحسنَ فی عینه الکحلُ منه فی عین زید " یعنی هیچ کسی را ندیدم که سرمه در چشمش زیباتر از چشم زید باشد. بحث نحوی در اینجا این است که: در اینجا کحل فاعل است و مرفوع. چرا؟ چون احسن اَفعل تفضیل است و مانند فعل عمل کرده و فاعل گرفته؛ ولی نحوی‌ها می‌گویند: اسم تفضیل در تمییز و ظرف و حال و فاعل مستتر به‌صورت مطلق عمل می‌کند ولیکن در مصدر عمل نمی‌کند به‌جز در مسئله کحل و در اینجا کحل مصدر است؛ یعنی سرمه کشیدن ... [۴]