تقريب المعارف

تقریب المعارف

نام کتاب	تقریب المعارف
نام های دیگر کتاب
پدیدآورندگان	ابو الصلاح حلبی، تقی بن نجم (نويسنده) تبریزیان، فارس (مصحح)
زبان	عربی
کد کنگره	‏BP‎‏ ‎‏209‎‏/‎‏7‎‏ ‎‏/‎‏الف‎‏2‎‏ت‎‏7‎‏ ‎‏1375
موضوع	کلام شیعه امامیه - متون قدیمی تا قرن 14
ناشر	محقق
مکان نشر	[بی جا] - [بی جا]
سال نشر	1375 هـ.ش یا 1417 هـ.ق
کد اتوماسیون	AUTOMATIONCODE1448AUTOMATIONCODE

معرفى اجمالى

«تقريب المعارف»، به زبان عربى و در موضوع اصول اعتقادات، نوشته ابو الصلاح حلبى، شيخ تقى الدين بن نجم الدين بن عبيد الله بن عبد الله بن محمد حلبى(347 - 447ق) است.

اين كتاب، از منابع معتبر كلامى است كه بسيار مورد توجه علماى شيعه قرار گرفته است. علامه مجلسى، اين كتاب را كتابى مناسب در عقايد و داراى رواياتى جالب توجه مى‌داند و در كتاب بحار الأنوار بسيار به آن استناد كرده است.

شيخ حر عاملى نيز اين كتاب را كتابى خوب و ارزش‌مند مى‌داند و آن را از مصادر كتاب خود، «إثبات الهداة بالنصوص و المعجزات» شمرده است.

علامه شوشترى در كتاب«كشف القناع في حجية الإجماع»، به اين كتاب استناد كرده و در كتاب«قاموس الرجال»، اين كتاب را در نهايت خوبى دانسته است.

ساختار

كتاب«تقريب المعارف»، كتابى استدلالى و برهانى است كه در چهار قسم تنظيم شده و مؤلف شيوه‌اى منطقى را براى بحث در هر يك از موضوعات كتاب به كار گرفته است.

گزارش محتوا

كتاب، شامل مباحث توحيد، عدل، نبوت، امامت و بحثى در باره امام زمان(عج) است.

در آغاز مبحث توحيد، مسئله لزوم شناخت و معرفت مطرح شده و سپس به حدوث اجسام اشاره شده و صفات خداوند متعال مورد بحث قرار گرفته است.

در مبحث عدل، به حسن و قبح و قدرت خداوند بر قبيح و انجام ندادن آن، جبر و اختيار، حقيقت تكليف و صفات مكلف و قاعده لطف اشاره دارد.

در مبحث نبوت، مسئله لزوم انتخاب رهبر از طرف خداوند و اينكه پيامبر آگاه‌ترين مردم نسبت به امور سياسى است و راه‌هاى شناخت پيامبر، عصمت و معجزات پيامبر اسلام، مانند قرآن مطرح شده است.

در مبحث امامت، به مسئله عصمت امام، معجزات ائمه(ع)، نص بر امامت، آيات و نصوص دال بر امامت حضرت على(ع)، مخالفت‌هاى آن حضرت با خلفاى سه‌گانه، انگيزه بيعت آن حضرت با آنها، علت پذيرفتن شورا و معايب خلفاى سه‌گانه و... اشاره شده است.

در بحث مربوط به امام زمان(عج) با دليل‌هاى عقلى و نقلى بر امامت آن حضرت، انگيزه غيبت و طول عمر آن حضرت، استدلال شده و نمونه‌هايى از انسان‌هايى كه عمر طولانى داشته‌اند ذكر شده است.

نكته

بخشى از اين كتاب به چاپ نرسيده كه شامل معايب خلفاى سه‌گانه است، مانند:

1. مطالبى كه از صحابه روايت شده و تصريح در مذمت سه خليفه نخستين دارد و هم‌چنين اعترافات آنها در هنگام مرگ كه شامل هشتاد روايت است.

2. سخنان حضرت على(ع) و برخى از صحابه و تابعين و عايشه در باره عثمان.

3. خون‌خواهى عثمان توسط طلحه و زبير، عايشه، معاويه و عمرو عاص و بحثى در باره آن.

4. نبودن ويژگى‌هاى امامت در سه خليفه نخستين و مطاعن آنها.

5. ردّ ادله مخالفين.

وضعيت كتاب

كتاب حاضر را حضرت آية الله رضا استادى، تصحيح و تحقيق كرده و بر آن مقدمه و تعليقه زده است.

اين چاپ از روى نسخه‌اى كه در كتاب‌خانه حضرت آية الله نجفى مرعشى است، تحقيق و تصحيح شده است.

در مقدمه اين چاپ، زندگى‌نامه مؤلف و معرفى كتاب آمده است.

نسخه‌شناسى

1. نسخه‌اى در كتاب‌خانه حضرت آية الله نجفى مرعشى كه تاريخ نگارش آن قرن يازدهم هجرى است.

پیوندها

مطالعه کتاب تقریب المعارف در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور