۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز
جایگزینی متن - 'گي' به 'گی'
جز (جایگزینی متن - 'ني ' به 'نی') |
جز (جایگزینی متن - 'گي' به 'گی') |
||
| خط ۵۱: | خط ۵۱: | ||
ثالثا: در اين رساله برهان معروف خود را بر اتحاد عاقل و معقول موسوم به برهان تضايف آورده است با اين كه به تصريح خود مؤلف افاضۀ اين برهان بر او در روز جمعه ماه جمادى الأولى سال 1037ق بوده است و نيز تصريح مى‌كند كه در آن زمان 58 سال از عمر شريفش مى‌گذشته است. بنابراین رسالۀ عرشيه بايد پس از اين تاريخ نوشته شده باشد. | ثالثا: در اين رساله برهان معروف خود را بر اتحاد عاقل و معقول موسوم به برهان تضايف آورده است با اين كه به تصريح خود مؤلف افاضۀ اين برهان بر او در روز جمعه ماه جمادى الأولى سال 1037ق بوده است و نيز تصريح مى‌كند كه در آن زمان 58 سال از عمر شريفش مى‌گذشته است. بنابراین رسالۀ عرشيه بايد پس از اين تاريخ نوشته شده باشد. | ||
== | ==انگیزۀ تأليف== | ||
اين رساله حاوى عمدۀ ابتكارات [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|صدر المتألهين]] در مباحث فلسفى است كه به صورت صريح و بدون آميختگى با اقوال و آراء ديگران آمده است و طبعا چنين نوشته‌اى مى‌توانست [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|صدر المتألهين]] را مورد هجوم كسانى قرار دهد كه افكار نو را بر نمى‌تابند و به دليل انس ذهنشان به برخى نظريات مرسوم و معمول، از هر فكر جديدى به وحشت مى‌افتند و صاحب آن فكر و انديشه را مورد تهمت و حقد و كينۀ خود قرار مى‌دهند و اين علاوه بر ستيزى است كه مخالفان حكمت و فلسفه همواره نسبت به فيلسوفان و حكيمان روا داشته‌اند. | اين رساله حاوى عمدۀ ابتكارات [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|صدر المتألهين]] در مباحث فلسفى است كه به صورت صريح و بدون آميختگى با اقوال و آراء ديگران آمده است و طبعا چنين نوشته‌اى مى‌توانست [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|صدر المتألهين]] را مورد هجوم كسانى قرار دهد كه افكار نو را بر نمى‌تابند و به دليل انس ذهنشان به برخى نظريات مرسوم و معمول، از هر فكر جديدى به وحشت مى‌افتند و صاحب آن فكر و انديشه را مورد تهمت و حقد و كينۀ خود قرار مى‌دهند و اين علاوه بر ستيزى است كه مخالفان حكمت و فلسفه همواره نسبت به فيلسوفان و حكيمان روا داشته‌اند. | ||
| خط ۵۹: | خط ۵۹: | ||
==اهميت== | ==اهميت== | ||
بى‌ترديد اهميت حكمت متعاليه در مقابل حكمت مشاء و اشراف به دليل نوآورى‌هايى است كه [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|صدر المتألهين]] بر اساس اصولى متقن و استوار و با | بى‌ترديد اهميت حكمت متعاليه در مقابل حكمت مشاء و اشراف به دليل نوآورى‌هايى است كه [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|صدر المتألهين]] بر اساس اصولى متقن و استوار و با بكارگیرى دو روش برهان و شهود و با استفاده از منبع پايان ناپذير وحى ارائه نموده است؛ امّا در بسيارى از تأليفات او اين نوآورى‌ها با بحث از آراء ديگران آميخته شده و به صورت خالص و پيراسته‌اى عرضه نگرديده است. | ||
در اين ميان معدودى از كتاب‌هاى [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|صدر المتألهين]] به تصريح خود او، تنها متضمن آراء و انديشه‌هاى اوست و قصد اولى در آنها عرضۀ آراء و انديشه‌هاى ديگران نبوده است؛ از جملۀ اين آثار، كتاب ارزشمند عرشيه است كه مؤلف در مورد آن مى‌گويد: | در اين ميان معدودى از كتاب‌هاى [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|صدر المتألهين]] به تصريح خود او، تنها متضمن آراء و انديشه‌هاى اوست و قصد اولى در آنها عرضۀ آراء و انديشه‌هاى ديگران نبوده است؛ از جملۀ اين آثار، كتاب ارزشمند عرشيه است كه مؤلف در مورد آن مى‌گويد: | ||
| خط ۷۲: | خط ۷۲: | ||
# مؤلف اهم مباحث فلسفى را كه در كتاب عظيم اسفار آمده است، به نحو موجز و مختصر در اين رساله گنجانيده است. | # مؤلف اهم مباحث فلسفى را كه در كتاب عظيم اسفار آمده است، به نحو موجز و مختصر در اين رساله گنجانيده است. | ||
# در اين رساله انديشه‌ها و آراء مؤلف پيراسته از آراء و انديشه‌هاى ديگران و با پرهيز از بحث‌هاى مفصل و قيل و قال‌هاى خسته كننده عرضه شده است، لذا در اين رساله جز چند مورد خبرى از آراء ديگران نيست و در آن موارد كه ضرورت اقتضاء طرح آن انديشه‌ها را داشته است، به اختصار از آنها گذشته است. | # در اين رساله انديشه‌ها و آراء مؤلف پيراسته از آراء و انديشه‌هاى ديگران و با پرهيز از بحث‌هاى مفصل و قيل و قال‌هاى خسته كننده عرضه شده است، لذا در اين رساله جز چند مورد خبرى از آراء ديگران نيست و در آن موارد كه ضرورت اقتضاء طرح آن انديشه‌ها را داشته است، به اختصار از آنها گذشته است. | ||
# مباحث عرضه شده در اين رساله كه عمدۀ نوآورى‌ها و ابتكارات [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|صدر المتألهين]] را در بر | # مباحث عرضه شده در اين رساله كه عمدۀ نوآورى‌ها و ابتكارات [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|صدر المتألهين]] را در بر مى‌گیرد به تصريح مؤلف گرانقدر آن مقتبس از آيات قرآنى و روايات معصومين سلام اللّه عليهم اجمعين است.<br />چنانكه در مقدمۀ كتاب مى‌گويد: «بل هذه قوابس مقتبسة من مشكوة النبوة و الولاية مستخرجة من ينابيع الكتاب و السنة...». عرشيه، انتشارات مولى، ص 218.<br />و در خصوص برهان «حركت جوهرى» بر حدوث زمانى عالم مى‌گويد: «برهان لاح لنا من عند اللّه لأجل التدبر في بعض آيات كتابه العزيز...». همان، ص 230.<br />و در خصوص معرفت نفس مى‌گويد: «لا يستفاد هذا العلم إلا بالاقتباس من مشكوة النبوة و التتبع لأنوار الوحي و الرسالة و مصابيح الكتاب و السنة الواردة في طريق أئمتنا أصحاب الهداية و العصمة عن جدهم خاتم الأنبياء عليه أفضل صلوات المصلّين و على ساير الأنبياء و المرسلين». عرشيه، انتشارات مولى، ص 235، 234.<br />و در آخر اين رساله مى‌گويد: «يقول هذا العبدالذليل إنّي أستعيذ باللّه ربي الجليل في جميع أقوالي و أفعالي و معتقداتي و مصنفاتي من كل ما يقدح في صحة متابعة الشريعة التي أتانا بها سيد المرسلين و خاتم النبين عليه و آله أفضل صلوات المصلين أو يشعر بوهن بالعزيمة والدين أو ضعف في التمسك بحبل المتين لأنیأعلم يقينا أنّه لا يمكن لأحد أن يعبداللّه كما هو أهله و مستحقه إلا بتوسط من له الاسم الأعظم و هو الإنسان الكامل المكمل خليفة اللّه بالخلافة الكبرى في عالمي الملك و الملكوت الأسفل و الأعلى و نشأتي الأخرى و الأولى». همان، ص 285. | ||
# چون بناى رساله بر ايجاز و اختصار بوده است، در بسيارى از موارد اقامۀ برهان بر مدعیات مطرح شده در آن را به كتب ديگر خود ارجاع داده است، چنانكه در مقدمۀ كتاب مى‌گويد: | # چون بناى رساله بر ايجاز و اختصار بوده است، در بسيارى از موارد اقامۀ برهان بر مدعیات مطرح شده در آن را به كتب ديگر خود ارجاع داده است، چنانكه در مقدمۀ كتاب مى‌گويد: | ||