التفسير العرفاني للقرآن الكريم

التفسير العرفاني للقرآن الكريم
پدیدآوران	ذوالنون مصری، ثوبان بن ابراهیم (نویسنده) هندی، محمود (محقق)
ناشر	مکتبة مدبولی
مکان نشر	مصر - قاهره
سال نشر	2007م
چاپ	یکم
شابک	‎977-17-4281-7
موضوع	تفاسير عرفاني - قرن 3ق.
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‏ ‎‏/‎‏ذ‎‏9‎‏ت‎‏7 / 100 BP

التفسير العرفاني للقرآن الكريم، مجموعه‌ای از کلمات عرفانی ذوالنون مصری در تفسیر قرآن است که در آثار صوفیانه سده‌های میانه موجود است و محمود هندی این کلمات را بر اساس سوره‌های قرآن، مرتب کرده است.

مهم‌ترین ویژگی کتاب تفسیر صوفی و عرفانی ذوالنون مصری، آمیختگی تجربیات شخصی وی با داشته‌های معرفتی و ذوقی او می‌باشد. وی هرگاه که به تفسیر و تأویل آیات می‌پردازد، به ظاهر زبان و معانی عام آن بسنده نکرده، بلکه بدون فراط و تفریط، از آن فراتر رفته و به الهامات اشاره نموده و در این کار، از وسعت اطلاعات، دانش گسترده و ذوق و خلاقیت خود و ساحت خود در مناطق مختلف تمدن‌های باستان و شناخت زبان، فرهنگ و تاریخ آنها، بهره برده است و چون مصر در آن روزگار، مهد تمدن‌ها و اصل اکثر ادیان بود، مردمانش ایمان و عقاید مذهبی داشته و به زیاده‌گویی و تفاسیر سخت‌گیرانه تمایلی نداشتند؛ ازاین‌رو، ویژگی کلی نوشته‌های ذوالنون، خصلت روشنگرانه‌ای بود که در نوشته‌های تفسیری عرفانی صوفیانه وی، به‌وضوح دیده می‌شود.

به‌منظور آشنایی بیشتر با این کتاب، به تفسیر چند آیه از آن اشاره می‌شود. به‌عنوان مثال، وی در تفسیر آیه شریفه 4 سوره بقره: «وَبِالْآخِرَةِ هُمْ يُوقِنُونَ» می‌گوید: یقین چیزی است که خداوند در قلب انسان قرار می‌دهد تا به‌واسطه آن، به‌خاطر دیدن آخرت و آنچه در آن است، شک از بین برود و یا در تفسیر آیه شریفه 93 سوره بقره: «...سَمِعْنَا وَ عَصَیْنَا...»، گفته است: شادمانی بر معصیت در صورت دستیابی به آن، از خود معصیت شدیدتر است. درباره آیه شریفه 114 سوره بقره: «لَهُمْ فِي الدُّنْيا خِزْيٌ»، از وی سوال شده است که دنیا و آخرت از آن کیست؟ و او در پاسخ گفته است: دنیا برای کسی که آن را ترک کند و آخرت از آن کسی است که در طلب آن باشد.

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.