فصول: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - '== وابسته‌ها ==' به '==وابسته‌ها==') |
جز (جایگزینی متن - '==وابسته‌ها== ' به '==وابسته‌ها== {{وابسته‌ها}} ') |
||
| (۳۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۳: | خط ۳: | ||
| عنوان =فصول | | عنوان =فصول | ||
| پدیدآوران = | | پدیدآوران = | ||
[[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد]]( | [[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد]](نویسنده) | ||
[[دانش‌پژوه، محمدتقی]] (گردآورنده) | [[دانش‌پژوه، محمدتقی]] (گردآورنده) | ||
[[ | |||
[[گرگانی استرابادی، رکن‌الدین محمد بن علی]] (مترجم) | |||
|- | |- | ||
| data-type="language" | فارسی عربی | | data-type="language" | فارسی عربی | ||
| خط ۱۸: | خط ۲۰: | ||
| چاپ =1 | | چاپ =1 | ||
| تعداد جلد =1 | | تعداد جلد =1 | ||
| کد پدیدآور = | | کتابخانۀ دیجیتال نور =37551 | ||
| کتابخوان همراه نور =37551 | |||
| کد پدیدآور =00364 | |||
| پس از = | | پس از = | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''فصول'''، اثر [[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد|خواجه نصیرالدین طوسی]]، رساله نسبتا کوچکی است به زبان فارسی در باب کلام و اعتقادات شیعی که | '''فصول'''، اثر [[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد|خواجه نصیرالدین طوسی]]، رساله نسبتا کوچکی است به زبان فارسی در باب کلام و اعتقادات شیعی که به‍‌همراه ترجمه تازی آن از رکن‌الدین محمد بن علی گرگانی استرآبادی (زنده در 697 و 728ق)، توسط [[دانش‌پژوه، محمدتقی|محمدتقی دانش‌پژوه]]، چاپ و عرضه شده است. | ||
[[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد|خواجه]] این فصول را چنانکه از دیباچه ترجمه تازی و دیباچه گزارش سیوری | [[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد|خواجه]] این فصول را چنانکه از دیباچه ترجمه تازی و دیباچه گزارش سیوری برمی‌آید، به نام «الفصول في الأصول» نامیده، ولی در فهرستها همان فصول خوانده شده است<ref>[http://www.tahoor.com/fa/Article/View/116624 دائرةالمعارف طهور]</ref>. | ||
آنچه باعث اهمیت کتاب می‌شود، این است که می‌توان آراء کلامی [[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد|خواجه]] را در آن جستجو نمود<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/70065/136 سلیمانی بهبهانی، عبدالرحیم؛ کیایی، سید قاسم، ص136]</ref>. | |||
آنچه باعث اهمیت کتاب | |||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
کتاب با | کتاب با دیباچه‌ای از مصحح، آغاز شده است. | ||
این اثر، | این اثر، رساله‌ای است در اثبات پنج اصل اعتقادی که در چهار فصل تنظیم شده است: فصل اول: توحید؛ فصل دوم: عدل؛ فصل سوم: نبوت و امامت و فصل چهارم: معاد. [[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد|خواجه]] ابتدا همان فصل نخستین را که در توحید است نگاشته، سپس به درخواست دوستی، دیگر فصلها را بر آن افزوده است. هر فصل نیز به عناوین جزئی‌تری مانند: اصل، تقسیم، هدایه، تبصره، فایده و لطیفه، تقسیم می‌شود<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/51601/36 ر.ک: محمودی، ملیحه، ص36]</ref>. | ||
متن فارسی کتاب در یک صفحه و ترجمه عربی آن، در صفحه بعد آمده است. | متن فارسی کتاب در یک صفحه و ترجمه عربی آن، در صفحه بعد آمده است. | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
در دیباچه، علاوه بر ارائه توضیح مختصری پیرامون کتاب، به شرحهای | در دیباچه، علاوه بر ارائه توضیح مختصری پیرامون کتاب، به شرحهای نوشته‌شده پیرامون آن، اشاره گردیده است<ref>ر.ک: دیباچه، ص4-9</ref>. | ||
این کتاب در عین کمی حجم، دربردارنده تمامی ابواب اصول دین شیعی است. نویسنده قبل از پرداختن به مسائل کلامی، به تبیین برخی مباحث فلسفی مورد نیاز همچون: بداهت تصوری و تصدیقی وجود، تقسیم وجود به واجب و ممکن، احتیاج ممکن به علت و... پرداخته است... از جمله آراء کلامی نویسنده در این کتاب، حشر وحوش است<ref>ر.ک: سلیمانی بهبهانی، عبدالرحیم؛ کیایی، سید قاسم، ص136</ref>. | این کتاب در عین کمی حجم، دربردارنده تمامی ابواب اصول دین شیعی است. نویسنده قبل از پرداختن به مسائل کلامی، به تبیین برخی مباحث فلسفی مورد نیاز همچون: بداهت تصوری و تصدیقی وجود، تقسیم وجود به واجب و ممکن، احتیاج ممکن به علت و... پرداخته است... از جمله آراء کلامی نویسنده در این کتاب، حشر وحوش است<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/70065/136 ر.ک: سلیمانی بهبهانی، عبدالرحیم؛ کیایی، سید قاسم، ص136]</ref>. | ||
[[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد|خواجه]] در این کتاب از فیلسوفان و اشعریان جبری خرده گرفته و اندیشه معتزلیان و امامیان را استوار بداشت. این کتاب همانند کتاب «قواعد العقائد» [[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد|خواجه]] است که یک دوره کلام شیعی در آن آورده، اما کوچکتر از آن | [[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد|خواجه]] در این کتاب از فیلسوفان و اشعریان جبری خرده گرفته و اندیشه معتزلیان و امامیان را استوار بداشت. این کتاب همانند کتاب «قواعد العقائد» [[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد|خواجه]] است که یک دوره کلام شیعی در آن آورده، اما کوچکتر از آن می‌باشد. خواجه در این کتاب درست به روش کلامیان رفته و رشته آشنایی خویش را با فیلسوفان گسسته است<ref>[http://www.tahoor.com/fa/Article/View/116624 دائرةالمعارف طهور]</ref>. | ||
[[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد|طوسی]]، گذشته از بسیاری از مسائل در زمینه آفریده شدن عقول از خداوند و مسئله صدور کثیر از واحد، بر فیلسوفان تاخته است... یکی از شاهکارهای او در آن، یاری از آیین دوازده امامیان | [[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد|طوسی]]، گذشته از بسیاری از مسائل در زمینه آفریده شدن عقول از خداوند و مسئله صدور کثیر از واحد، بر فیلسوفان تاخته است... یکی از شاهکارهای او در آن، یاری از آیین دوازده امامیان می‌باشد و گرچه پیش از او [[ابراهیم بن نوبخت|ابواسحاق ابراهیم نوبختی]] دانشمند نیمه نخستین سده چهارم در «[[الياقوت في علم الكلام|الياقوت]]» و [[مفید، محمد بن محمد|شیخ مفید]] و [[علم‌الهدی، علی بن حسین|سید مرتضی]] و [[طوسی، محمد بن حسن|شیخ طوسی]] و [[کراجکی، محمد بن علی|کراجکی]] و [[ابن زهره، حمزه بن علی|ابن زهره]] و دیگران کتاب‌ها نوشته و این آیین را مدلل ساخته‌اند، ولی گویا نوشته‌های آنان به‌روشنی و گزیدگی نگارش‌های [[طوسی، محمد بن حسن|طوسی]] نباشد<ref>ر.ک: دیباچه، ص4-5</ref>. | ||
==وضعیت کتاب== | ==وضعیت کتاب== | ||
بر فصول تازی، چندین گزارش و شرح | بر فصول تازی، چندین گزارش و شرح نوشته‌اند و پیداست که دانشمندان شیعی، در سده 8 و 9 و 10، بسیار بدان پرداخته‌اند که برخی از آنها، عبارتند از: | ||
# شرح فصول [[فخرالمحققین، محمد بن حسن|فخرالمحققین]] پسر علامه حلی. | # شرح فصول [[فخرالمحققین، محمد بن حسن|فخرالمحققین]] پسر علامه حلی. | ||
# الأنوار الجلالية للفصول النصيرية، از شیخ مقداد بن عبدالله سیوری حلی که در رمضان 808ق، برای سید نقیب امیر ملک | # الأنوار الجلالية للفصول النصيرية، از شیخ مقداد بن عبدالله سیوری حلی که در رمضان 808ق، برای سید نقیب امیر ملک جلال‌الدین ابی‌المعالی علی بن شرف‌الدین مرتضی علوی حسینی آوی و فرزندش ابوالفضائل سید نقیب شرف‌الدین مرتضی پرداخت و از نگارش‌های نخستین سیوری می‌باشد. | ||
# شرح فصول امیر سید عبدالوهاب متکلم بن طاهر بن علی بن داود حسینی استرآبادی. | # شرح فصول امیر سید عبدالوهاب متکلم بن طاهر بن علی بن داود حسینی استرآبادی. | ||
# جامع الأصول في شرح الفصول، از | # جامع الأصول في شرح الفصول، از نجم‌الدین خضر بن شمس‌الدین محمد بن علی رازی حبلرودی. | ||
# شرح فصول، از | # شرح فصول، از کمال‌الدین حسن بن محمد بن حسین استرآبادی نجفی. | ||
# تحفة الفحول في شرح الفصول. | # تحفة الفحول في شرح الفصول. | ||
# منتهی السؤول في شرح الفصول. | # منتهی السؤول في شرح الفصول. | ||
| خط ۵۹: | خط ۶۲: | ||
# إيضاح الأصول في شرح الفصول، از علاءالدین ملک علی تونی، از دانشمندان زمان شاه سلیمان<ref>ر.ک: همان، ص6-8</ref>. | # إيضاح الأصول في شرح الفصول، از علاءالدین ملک علی تونی، از دانشمندان زمان شاه سلیمان<ref>ر.ک: همان، ص6-8</ref>. | ||
فهرست مطالب، در ابتدای کتاب آمده است. کتاب فاقد پاورقی | فهرست مطالب، در ابتدای کتاب آمده است. کتاب فاقد پاورقی می‌باشد. | ||
==پانویس == | ==پانویس== | ||
<references /> | <references/> | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||
# مقدمه و متن کتاب. | # مقدمه و متن کتاب. | ||
#[[:noormags:967987|محمودی، ملیحه، «شرح فصول نصیریه»، پایگاه مجلات تخصصی نور، مجله کتاب ماه فلسفه، بهمن 1391، شماره 65 (3 صفحه، از 36 تا 38)]]. | #[[:noormags:967987|محمودی، ملیحه، «شرح فصول نصیریه»، پایگاه مجلات تخصصی نور، مجله کتاب ماه فلسفه، بهمن 1391، شماره 65 (3 صفحه، از 36 تا 38)]]. | ||
#[[:noormags:1168887| سلیمانی بهبهانی، عبدالرحیم؛ کیایی، سید قاسم، | #[[:noormags:1168887| سلیمانی بهبهانی، عبدالرحیم؛ کیایی، سید قاسم، «روش‌شناسی کلامی خواجه نصیرالدین طوسی»، پایگاه مجلات تخصصی نور، مجله: کلام اسلامی، پاییز 1394، شماره 95 علمی - پژوهشی (25 صفحه، از 133 تا 157)]]. | ||
#[http://www.tahoor.com/fa/Article/View/116624 دائرةالمعارف طهور] | #[http://www.tahoor.com/fa/Article/View/116624 دائرةالمعارف طهور] | ||
==وابسته‌ها== | ==وابسته‌ها== | ||
{{وابسته‌ها}} | |||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱۰ دسامبر ۲۰۲۰، ساعت ۲۱:۲۲
| فصول | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد(نویسنده)
دانش‌پژوه، محمدتقی (گردآورنده) گرگانی استرابادی، رکن‌الدین محمد بن علی (مترجم) |
| ناشر | دانشگاه تهران |
| مکان نشر | ايران - تهران |
| چاپ | 1 |
| تعداد جلد | 1 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
فصول، اثر خواجه نصیرالدین طوسی، رساله نسبتا کوچکی است به زبان فارسی در باب کلام و اعتقادات شیعی که به‍‌همراه ترجمه تازی آن از رکن‌الدین محمد بن علی گرگانی استرآبادی (زنده در 697 و 728ق)، توسط محمدتقی دانش‌پژوه، چاپ و عرضه شده است.
خواجه این فصول را چنانکه از دیباچه ترجمه تازی و دیباچه گزارش سیوری برمی‌آید، به نام «الفصول في الأصول» نامیده، ولی در فهرستها همان فصول خوانده شده است[۱].
آنچه باعث اهمیت کتاب می‌شود، این است که می‌توان آراء کلامی خواجه را در آن جستجو نمود[۲].
ساختار
کتاب با دیباچه‌ای از مصحح، آغاز شده است.
این اثر، رساله‌ای است در اثبات پنج اصل اعتقادی که در چهار فصل تنظیم شده است: فصل اول: توحید؛ فصل دوم: عدل؛ فصل سوم: نبوت و امامت و فصل چهارم: معاد. خواجه ابتدا همان فصل نخستین را که در توحید است نگاشته، سپس به درخواست دوستی، دیگر فصلها را بر آن افزوده است. هر فصل نیز به عناوین جزئی‌تری مانند: اصل، تقسیم، هدایه، تبصره، فایده و لطیفه، تقسیم می‌شود[۳].
متن فارسی کتاب در یک صفحه و ترجمه عربی آن، در صفحه بعد آمده است.
گزارش محتوا
در دیباچه، علاوه بر ارائه توضیح مختصری پیرامون کتاب، به شرحهای نوشته‌شده پیرامون آن، اشاره گردیده است[۴].
این کتاب در عین کمی حجم، دربردارنده تمامی ابواب اصول دین شیعی است. نویسنده قبل از پرداختن به مسائل کلامی، به تبیین برخی مباحث فلسفی مورد نیاز همچون: بداهت تصوری و تصدیقی وجود، تقسیم وجود به واجب و ممکن، احتیاج ممکن به علت و... پرداخته است... از جمله آراء کلامی نویسنده در این کتاب، حشر وحوش است[۵].
خواجه در این کتاب از فیلسوفان و اشعریان جبری خرده گرفته و اندیشه معتزلیان و امامیان را استوار بداشت. این کتاب همانند کتاب «قواعد العقائد» خواجه است که یک دوره کلام شیعی در آن آورده، اما کوچکتر از آن می‌باشد. خواجه در این کتاب درست به روش کلامیان رفته و رشته آشنایی خویش را با فیلسوفان گسسته است[۶].
طوسی، گذشته از بسیاری از مسائل در زمینه آفریده شدن عقول از خداوند و مسئله صدور کثیر از واحد، بر فیلسوفان تاخته است... یکی از شاهکارهای او در آن، یاری از آیین دوازده امامیان می‌باشد و گرچه پیش از او ابواسحاق ابراهیم نوبختی دانشمند نیمه نخستین سده چهارم در «الياقوت» و شیخ مفید و سید مرتضی و شیخ طوسی و کراجکی و ابن زهره و دیگران کتاب‌ها نوشته و این آیین را مدلل ساخته‌اند، ولی گویا نوشته‌های آنان به‌روشنی و گزیدگی نگارش‌های طوسی نباشد[۷].
وضعیت کتاب
بر فصول تازی، چندین گزارش و شرح نوشته‌اند و پیداست که دانشمندان شیعی، در سده 8 و 9 و 10، بسیار بدان پرداخته‌اند که برخی از آنها، عبارتند از:
- شرح فصول فخرالمحققین پسر علامه حلی.
- الأنوار الجلالية للفصول النصيرية، از شیخ مقداد بن عبدالله سیوری حلی که در رمضان 808ق، برای سید نقیب امیر ملک جلال‌الدین ابی‌المعالی علی بن شرف‌الدین مرتضی علوی حسینی آوی و فرزندش ابوالفضائل سید نقیب شرف‌الدین مرتضی پرداخت و از نگارش‌های نخستین سیوری می‌باشد.
- شرح فصول امیر سید عبدالوهاب متکلم بن طاهر بن علی بن داود حسینی استرآبادی.
- جامع الأصول في شرح الفصول، از نجم‌الدین خضر بن شمس‌الدین محمد بن علی رازی حبلرودی.
- شرح فصول، از کمال‌الدین حسن بن محمد بن حسین استرآبادی نجفی.
- تحفة الفحول في شرح الفصول.
- منتهی السؤول في شرح الفصول.
- شرح فصول سلیمان بن احمد آل عبدالجبار بحرانی.
- شرح فصول ناصرالدین عبدالله بن عمر بن محمد بن علی فارسی بیضاوی.
- إيضاح الأصول في شرح الفصول، از علاءالدین ملک علی تونی، از دانشمندان زمان شاه سلیمان[۸].
فهرست مطالب، در ابتدای کتاب آمده است. کتاب فاقد پاورقی می‌باشد.
پانویس
- ↑ دائرةالمعارف طهور
- ↑ سلیمانی بهبهانی، عبدالرحیم؛ کیایی، سید قاسم، ص136
- ↑ ر.ک: محمودی، ملیحه، ص36
- ↑ ر.ک: دیباچه، ص4-9
- ↑ ر.ک: سلیمانی بهبهانی، عبدالرحیم؛ کیایی، سید قاسم، ص136
- ↑ دائرةالمعارف طهور
- ↑ ر.ک: دیباچه، ص4-5
- ↑ ر.ک: همان، ص6-8
منابع مقاله
- مقدمه و متن کتاب.
- محمودی، ملیحه، «شرح فصول نصیریه»، پایگاه مجلات تخصصی نور، مجله کتاب ماه فلسفه، بهمن 1391، شماره 65 (3 صفحه، از 36 تا 38).
- سلیمانی بهبهانی، عبدالرحیم؛ کیایی، سید قاسم، «روش‌شناسی کلامی خواجه نصیرالدین طوسی»، پایگاه مجلات تخصصی نور، مجله: کلام اسلامی، پاییز 1394، شماره 95 علمی - پژوهشی (25 صفحه، از 133 تا 157).
- دائرةالمعارف طهور