ابن خشاب، عبدالله بن احمد: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۱۰: | خط ۱۰: | ||
|- | |- | ||
|نام پدر | |نام پدر | ||
| data-type="authorfatherName" | | | data-type="authorfatherName" |احمد | ||
|- | |- | ||
|متولد | |متولد | ||
| data-type="authorbirthDate" | | | data-type="authorbirthDate" |492ق | ||
|- | |- | ||
|محل تولد | |محل تولد | ||
| خط ۱۹: | خط ۱۹: | ||
|- | |- | ||
|رحلت | |رحلت | ||
| data-type="authorDeathDate" | | | data-type="authorDeathDate" |568ق | ||
|- | |- | ||
|اساتید | |اساتید | ||
| data-type="authorTeachers" |[[ | | data-type="authorTeachers" |[[جوالیقی، موهوب بن احمد|جوالیقى]] | ||
|- | |- | ||
|برخی آثار | |برخی آثار | ||
| خط ۳۶: | خط ۳۴: | ||
</div> | </div> | ||
'''ابومحمد عبدالله بن احمد بن خشاب''' (492ق-567ق)، عالم نامور نحو، لغت، ادب، حدیث، منطق و نسب‌شناسى، از شاگردان جوالیقى و از اساتید عمادالدین کاتب و صاحب کتاب | '''ابومحمد عبدالله بن احمد بن خشاب''' (492ق-567ق)، عالم نامور نحو، لغت، ادب، حدیث، منطق و نسب‌شناسى، از شاگردان [[جوالیقی، موهوب بن احمد|جوالیقى]] و از اساتید [[عمادالدین کاتب، محمد بن محمد|عمادالدین کاتب]] و صاحب کتاب «[[تواريخ ميلاد الأئمة و وفياتهم]]». | ||
==اصل و نسب== | ==اصل و نسب== | ||
از اصل و نسب وی اطلاع دقیقى در دست نیست. شاگرد وی عمادالدین کاتب، او را «بغدادی» دانسته و نیز به گفته همو «خشاب» لقب نیای دوم وی بوده است<ref>ر.ک: فاضلی، محمد</ref>. | از اصل و نسب وی اطلاع دقیقى در دست نیست. شاگرد وی [[عمادالدین کاتب، محمد بن محمد|عمادالدین کاتب]]، او را «بغدادی» دانسته و نیز به گفته همو «خشاب» لقب نیای دوم وی بوده است<ref>ر.ک: فاضلی، محمد</ref>. | ||
==ولادت== | ==ولادت== | ||
ابن خلکان درباره تاریخ تولد او که از زبان خود وی 492ق، نقل شده، تردید روا داشته و گفته است که احتمالا وی پیش از این تاریخ به دنیا آمده است<ref>ر.ک: همان</ref>. | [[ابن خلکان، احمد بن محمد|ابن خلکان]] درباره تاریخ تولد او که از زبان خود وی 492ق، نقل شده، تردید روا داشته و گفته است که احتمالا وی پیش از این تاریخ به دنیا آمده است<ref>ر.ک: همان</ref>. | ||
==دوران کودکی و جوانی== | ==دوران کودکی و جوانی== | ||
درباره دوران کودکى و جوانى او نیز به اشاراتى مختصر بسنده شده و ازاین‌رو بخش وسیعى از زندگى وی در پرده ابهام باقى مانده و تا حدود 13 سالگى که از ابن دباس به‌عنوان استاد خویش یاد کرده است، از وی نشانى در دست نیست<ref>ر.ک: همان</ref>. | درباره دوران کودکى و جوانى او نیز به اشاراتى مختصر بسنده شده و ازاین‌رو بخش وسیعى از زندگى وی در پرده ابهام باقى مانده و تا حدود 13 سالگى که از [[ابن دباس]] به‌عنوان استاد خویش یاد کرده است، از وی نشانى در دست نیست<ref>ر.ک: همان</ref>. | ||
==اساتید== | ==اساتید== | ||
# | # [[جوالیقی، موهوب بن احمد|جوالیقى]]؛ | ||
# حسن بن على محولى؛ | # حسن بن على محولى؛ | ||
# ابوبکر بن جوامرد قطان؛ | # ابوبکر بن جوامرد قطان؛ | ||
| خط ۶۴: | خط ۶۲: | ||
==شخصیت علمی== | ==شخصیت علمی== | ||
عمادالدین کاتب، وی را داناترین مردم به زبان عرب، نحو، لغت، تفسیر، حدیث و نسب‌شناسى و از همه بزرگان روزگارش برتر دانسته است. یاقوت او را هم‌سنگ ابوعلى فارسى دانسته و ابن فرات او را از لحاظ علمى برتر از ابوعلى شمرده است. افزون بر این گفته‌اند که او در علم فرائض، ادب و شعر، منطق، حساب و هندسه چیره‌دست بود و خطى به‌غایت خوش داشت و دست‌نوشته‌های او به قیمت گزاف به فروش مى‌رفت و طالبان برای به دست آوردن آنها رقابت مى‌کردند. در حسن قرائت و سریع خواندن و فهمیدن قرآن نیز سرآمد اقران به حساب مى‌آمد و قرآن را با قرائت‌های گوناگون، حفظ داشت. | [[عمادالدین کاتب، محمد بن محمد|عمادالدین کاتب]]، وی را داناترین مردم به زبان عرب، نحو، لغت، تفسیر، حدیث و نسب‌شناسى و از همه بزرگان روزگارش برتر دانسته است. یاقوت او را هم‌سنگ [[ابوعلى فارسى]] دانسته و ابن فرات او را از لحاظ علمى برتر از ابوعلى شمرده است. افزون بر این گفته‌اند که او در علم فرائض، ادب و شعر، منطق، حساب و هندسه چیره‌دست بود و خطى به‌غایت خوش داشت و دست‌نوشته‌های او به قیمت گزاف به فروش مى‌رفت و طالبان برای به دست آوردن آنها رقابت مى‌کردند. در حسن قرائت و سریع خواندن و فهمیدن قرآن نیز سرآمد اقران به حساب مى‌آمد و قرآن را با قرائت‌های گوناگون، حفظ داشت. | ||
بااین‌همه، شهرت ابن خشاب مدیون نحودانى اوست و گفته‌اند زعامت و پیشگامى دانش نحو در آن روزگار به وی منتهى مى‌گشت. | بااین‌همه، شهرت ابن خشاب مدیون نحودانى اوست و گفته‌اند زعامت و پیشگامى دانش نحو در آن روزگار به وی منتهى مى‌گشت. | ||
==شاگردان== | ==شاگردان== | ||
# عمادالدین | # [[عمادالدین کاتب، محمد بن محمد|عمادالدین کاتب]]؛ | ||
# ابوبدر اسکافى؛ | # ابوبدر اسکافى؛ | ||
# ابوالحسن على بن عنتر بن ثابت معروف به شُمَیم؛ | # ابوالحسن على بن عنتر بن ثابت معروف به شُمَیم؛ | ||
# ابن دهان | # [[ابن دهان نحوی]]<nowiki/>؛ | ||
# ابوغالب بن میمون؛ | # ابوغالب بن میمون؛ | ||
# حافظ ابوسعید | # [[سمعانی، عبدالکریم بن محمد|حافظ ابوسعید سمعانى]]؛ | ||
# ابومحمد بن اخضر؛ | # ابومحمد بن اخضر؛ | ||
# ابواحمد بن سکینه؛ | # ابواحمد بن سکینه؛ | ||
| خط ۷۹: | خط ۷۷: | ||
==مذهب== | ==مذهب== | ||
وی، حنبلى‌مذهب بود و بر آرای فقهى احمد بن حنبل پای مى‌فشرد <ref>ر.ک: همان</ref>. | وی، حنبلى‌مذهب بود و بر آرای فقهى [[ابن حنبل، احمد بن محمد|احمد بن حنبل]] پای مى‌فشرد <ref>ر.ک: همان</ref>. | ||
==وفات== | ==وفات== | ||
وی در 75 سالگى به بستر مرگ افتاد و سرانجام در منزل ابن فراء درگذشت و نزدیک آرامگاه بشر حافى به خاک سپرده شد. عمادالدین کاتب تاریخ مرگ ابن خشاب را 568ق، نوشته، اما گفته است که خود در آن هنگام در شام بوده است<ref>ر.ک: همان</ref>. | وی در 75 سالگى به بستر مرگ افتاد و سرانجام در منزل ابن فراء درگذشت و نزدیک آرامگاه بشر حافى به خاک سپرده شد. [[عمادالدین کاتب، محمد بن محمد|عمادالدین کاتب]] تاریخ مرگ ابن خشاب را 568ق، نوشته، اما گفته است که خود در آن هنگام در شام بوده است<ref>ر.ک: همان</ref>. | ||
==آثار== | ==آثار== | ||
نسخهٔ ۱۰ اکتبر ۲۰۲۰، ساعت ۲۳:۱۵
| نام | ابومحمد عبدالله بن احمد بن خشاب |
|---|---|
| نامهای دیگر | |
| نام پدر | احمد |
| متولد | 492ق |
| محل تولد | |
| رحلت | 568ق |
| اساتید | جوالیقى |
| برخی آثار | [[ ]]
[[ ]] |
| کد مؤلف | AUTHORCODE23193AUTHORCODE |
ابومحمد عبدالله بن احمد بن خشاب (492ق-567ق)، عالم نامور نحو، لغت، ادب، حدیث، منطق و نسب‌شناسى، از شاگردان جوالیقى و از اساتید عمادالدین کاتب و صاحب کتاب «تواريخ ميلاد الأئمة و وفياتهم».
اصل و نسب
از اصل و نسب وی اطلاع دقیقى در دست نیست. شاگرد وی عمادالدین کاتب، او را «بغدادی» دانسته و نیز به گفته همو «خشاب» لقب نیای دوم وی بوده است[۱].
ولادت
ابن خلکان درباره تاریخ تولد او که از زبان خود وی 492ق، نقل شده، تردید روا داشته و گفته است که احتمالا وی پیش از این تاریخ به دنیا آمده است[۲].
دوران کودکی و جوانی
درباره دوران کودکى و جوانى او نیز به اشاراتى مختصر بسنده شده و ازاین‌رو بخش وسیعى از زندگى وی در پرده ابهام باقى مانده و تا حدود 13 سالگى که از ابن دباس به‌عنوان استاد خویش یاد کرده است، از وی نشانى در دست نیست[۳].
اساتید
- جوالیقى؛
- حسن بن على محولى؛
- ابوبکر بن جوامرد قطان؛
- على بن ابى‌زید فصیحى؛
- ابن شجری؛
- ابوالغنائم نرسى؛
- یحیى بن عبدالوهاب منده؛
- ابوالقاسم بن حصین؛
- ابوالعز بن کادش؛
- ابوالقاسم سمرقندی؛
- ابوغالب بن بنا؛
- ابوبکر مرزوقى؛
- ابوبکر بن عبدالباقى انصاری؛
و... [۴].
شخصیت علمی
عمادالدین کاتب، وی را داناترین مردم به زبان عرب، نحو، لغت، تفسیر، حدیث و نسب‌شناسى و از همه بزرگان روزگارش برتر دانسته است. یاقوت او را هم‌سنگ ابوعلى فارسى دانسته و ابن فرات او را از لحاظ علمى برتر از ابوعلى شمرده است. افزون بر این گفته‌اند که او در علم فرائض، ادب و شعر، منطق، حساب و هندسه چیره‌دست بود و خطى به‌غایت خوش داشت و دست‌نوشته‌های او به قیمت گزاف به فروش مى‌رفت و طالبان برای به دست آوردن آنها رقابت مى‌کردند. در حسن قرائت و سریع خواندن و فهمیدن قرآن نیز سرآمد اقران به حساب مى‌آمد و قرآن را با قرائت‌های گوناگون، حفظ داشت. بااین‌همه، شهرت ابن خشاب مدیون نحودانى اوست و گفته‌اند زعامت و پیشگامى دانش نحو در آن روزگار به وی منتهى مى‌گشت.
شاگردان
- عمادالدین کاتب؛
- ابوبدر اسکافى؛
- ابوالحسن على بن عنتر بن ثابت معروف به شُمَیم؛
- ابن دهان نحوی؛
- ابوغالب بن میمون؛
- حافظ ابوسعید سمعانى؛
- ابومحمد بن اخضر؛
- ابواحمد بن سکینه؛
و...[۵].
مذهب
وی، حنبلى‌مذهب بود و بر آرای فقهى احمد بن حنبل پای مى‌فشرد [۶].
وفات
وی در 75 سالگى به بستر مرگ افتاد و سرانجام در منزل ابن فراء درگذشت و نزدیک آرامگاه بشر حافى به خاک سپرده شد. عمادالدین کاتب تاریخ مرگ ابن خشاب را 568ق، نوشته، اما گفته است که خود در آن هنگام در شام بوده است[۷].
آثار
چاپى
- استدراکات؛
- المرتجل.
خطى
- تواريخ ميلاد الأئمة و وفياتهم (این کتاب با عنوان «تواريخ مواليد و وفيات أهل‌البيت و أين دفنوا» نیز یاد شده است)؛
- القصيدة البديعية الجامعة لشتات الفضائل و الرموز العلمية؛
- لمعة في الكلام على لفظة آمين المستعملة في الدعاء و حكمها في العربية؛
- مسائل في النحو.
آثاری نیز به وی نسبت داده شده است، از جمله:
- شرحى ناتمام بر اللمع ابن جنى در 3 مجلد؛
- شرح مقدمه ابن هبیره وزیر در نحو؛
- حاشیه بر درة الغواص حریری؛
- ردیه‌ای بر تهذيب إصلاح المنطق ابن سکیت؛
- ردیه‌ای بر امالى ابن شجری با عنوان انتصار؛
- ردیه‌ای بر شرح الجمل ابن بابشاذ با نام هادية الهادية؛
- اللامع في النحو[۸].
پانویس
منابع مقاله
فاضلی، محمد، «دائرةالمعارف بزرگ اسلامی»، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، به آدرس اینترنتی: http://lib.eshia.ir/23022/3/1149