الروض النضر في ترجمة أدباء العصر: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - 'سيد' به 'سيد ') |
جز (جایگزینی متن - 'رده:25 اسفند الی 24 فروردین(98)' به '') |
||
| خط ۶۰: | خط ۶۰: | ||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
نسخهٔ ۱۰ ژوئن ۲۰۲۰، ساعت ۲۰:۱۱
| الروض النضر في ترجمة أدباء العصر | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | عمری، عثمان بن علی (نویسنده) نعیمی، سلیم (محقق) |
| ناشر | المجمع العلمي العراقي |
| مکان نشر | بغداد - عراق |
| سال نشر | 1395 ق |
| چاپ | 1 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 3 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
الروض النضر في ترجمة أدباء العصر، تأليف عصام‌الدين عثمان بن على بن مراد عمرى، با تحقيق سليم نعيمى، موسوعه‌اى است پيرامون تراجم ادبا و شعراى هم‌عصر نویسنده كه به زبان عربى و در قرن دوازده هجرى نوشته شده است.
ساختار
كتاب با دو مقدمه از محقق و مؤلف آغاز و مطالب در سه فصل تنظيم شده است.
نویسنده همانند صاحب «الريحانة»، هنگام شرح حال مترجمين كتاب، سن، سال ولادت و سال وفات افراد، بلكه هيچ‌يك از وقايع و حوادث زندگى آنها را تعريف نكرده و فقط به توصيف فضايل، ادب و شعر آنها، به نثرى مسجع و موزون پرداخته است. سپس به گوشه‌هایى از اشعار و نثر ايشان اشاره نموده و در پاره‌اى موارد، ضمن نقد و بررسى آنها، به ذكر نكات ادبى آثار، پرداخته است. وى در اين كار، به اصحاب كتب بديع مانند ابن حجه حموى و صلاح صفدى و كتب تراجم شعرا اعتماد داشته و به ذكر عبارت آنها يا اشاره به آن عبارت، پرداخته است.[۱]
نویسنده در برخى موارد، به منابعى كه از آنها استفاده كرده، اشاره نموده، ولى در اغلب موارد، از ذكر آنها، غافل شده است كه اين امر، دلالت بر اطلاع وى از اشعار قدما و فرهنگ ادبى عصر خويش دارد.[۲]
در ابتداى جلد دوم و سوم نيز مقدمه كوتاهى از محقق آمده كه در آن، توضيح مختصرى پيرامون مطالب آن جلد، ارائه شده است.
گزارش محتوا
در مقدمه محقق، ابتدا به ذكر شرح حال و زندگى‌نامه نویسنده پرداخته شده و سپس، توضيح مختصرى پيرامون كتاب وى، ارائه گرديده است.[۳]
در مقدمه مؤلف، به موضوع و انگيزه نگارش كتاب، اشاره شده است.[۴]
كتاب حاضر، اثرى ممتاز در سلسله مصنفاتى است كه نویسنده در آن، به تراجم و شرح حال شعرا و ادباى معاصر خويش و تسجيل اشعار آنها پرداخته و در رديف آثار گران‌قدرى، همچون «يتيمة الدهر في شعراء أهل العصر» ابومنصور ثعالبى، «قلائد العقيان» فتح بن خاقان، «خريدة القصر و جريدة العصر» عماد كاتب اصفهان و... قرار دارد؛ با اين تفاوت كه اين اثر، ادباى تمام اقطار و شهرهاى عرب را در بر نداشته و در آن، فقط به ترجمه 123 اديب، از ادباى قرن دوازدهم هجرى اكتفا شده كه 114 تن از ادباى عراق و نه نفر، از ادباى روم مى‌باشند.[۵]
نویسنده كتاب را با تعريف خاندان «العمرية» و اشاره به حاج قاسم و فرزندش على، آغاز نموده است.[۶]خاندان عمريه، خاندان بزرگى است كه منتسب به خليفه دوم بوده و داراى انشعابات فراوانى است كه در مكه، دمشق، مصر و موصل سكنى دارند. معروف‌ترين فروع اين خاندان، در دمشق و موصل بوده و علما، ادبا و شعراى فراوانى از آن برخاسته‌اند. اولین كسى كه از اين خاندان وارد موصل شد، حاج قاسم بن على بن محمد بن حسین، از فرزندان عاصم بن عمر بن خطاب مى‌باشد كه با فرزند خود على، پس از سال 980ق، وارد موصل گرديد.[۷]
آخرين اديب معرفى‌شده نيز عبدالله جتجى مى‌باشد.[۸]از ديگر افراد مذكور در كتاب، مى‌توان از سيد يحيى مفتى، سيد عبدالله حسینى، محمد اسعد حسینى، سيد خليل بصير، سيد حسن نقيب، سيد على خاتمة الساده، ياسين مفتى بن محمود، يوسف نايب، حسن نايب، محمدامين طبيب، مصطفى غلامى، شيخ على مفتى، حاج حسین پاشا جليلى، محمدامين پاشا جليلى و حاج قاسم جليلى نام برد.
وضعيت كتاب
فهرست مطالب هر جلد، در انتهاى همان جلد آمده است و فهارس فنى كتاب، در انتهاى جلد سوم، جاى گرفته است كه عبارتند از فهرست‌هاى: اعلام؛ شعر؛ اراجيز؛ شعر مؤلف؛ رسائل شعريه؛ نثر؛ احاجى و الغاز؛ امثال؛ كتب؛ اعلام و فهرست خطا و صواب.
در پاورقى‌ها علاوه بر اشاره به اختلاف نسخ.[۹]به توضيحات بيشتر برخى از كلمات و اعلام مذكور در متن، پرداخته شده است.[۱۰]
پانويس
منابع مقاله
مقدمه و متن كتاب.