فقه الخمس؛ بحوث استدلالية في الخمس: تفاوت میان نسخهها
جز (جایگزینی متن - 'آية الله' به 'آيةالله') |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۵: | خط ۲۵: | ||
}} | }} | ||
'''فقه الخمس، بحوث استدلالية في الخمس'''، اثر آیتالله لطفالله صافی گلپایگانی، مجموعه مباحثی است پیرامون متعلقات خمس و مصارف آن. | |||
==ساختار== | |||
کتاب با مقدمه کوتاهی از نویسنده آغاز و مطالب در دو مقام و یک خاتمه، ساماندهی شده است. | |||
==گزارش محتوا== | |||
در ابتدای کتاب، به این نکته اشاره شده است که اثر حاضر، نتیجه مباحث و جلسات درس آیتالله صافی گلپایگانی بوده که به درخواست طلاب و بهمنظور ترویج علوم اهلبیت(ع) و استفاده اساتید، پژوهشگران و طلاب، منتشر شده است<ref>ر.ک: آغاز کتاب (مكتب آيةاللهالعظمی الصافي)، ص5</ref>. | |||
در مقدمه، ضمن اشاره به آیه 40 سوره انفال: '''وَ اِعْلَمُوا أَنَّمٰا غَنِمْتُمْ مِنْ شَيءٍ فَأَنَّ لِلّٰهِ خُمُسَهُ وَ لِلرَّسُولِ وَ لِذِي اَلْقُرْبىٰ وَ اَلْيتٰامىٰ وَ اَلْمَسٰاكينِ وَ اِبْنِ اَلسَّبِيلِ إِنْ كنْتُمْ آمَنْتُمْ بِاللّٰهِ وَ مٰا أَنْزَلْنٰا عَلىٰ عَبْدِنٰا يوْمَ اَلْفُرْقٰانِ يوْمَ اِلْتَقَى اَلْجَمْعٰانِ وَ اَللّٰهُ عَلىٰ كلِّ شَيءٍ قَدِيرٌ''' (و بدانید هر چیزی را که [از راه جهاد یا کسب یا هر طریق مشروعی] بهعنوان غنیمت و فایده به دست آوردید [کم باشد یا زیاد]، یکپنجم آن برای خدا و رسول خدا و خویشان پیامبر و یتیمان و مسکینان و درراهماندگان است، اگر به خدا و آنچه بر بندهاش، روز جداکننده حق از باطل، روز رویارویی دو گروه [مؤمن و کافر در جنگ بدر] نازل کردیم، ایمان آوردهاید [پس آن را بهعنوان حقی واجب به خدا و رسول و دیگر نامبردگان بپردازید] و خدا بر هر کاری تواناست)، به ذکر وجوب فیالجمله خمس که بهوسیله کتاب، سنت و اجماع، به اثبات رسیده، پرداخته شده است<ref>ر.ک: مقدمه، ص7-8</ref>. | |||
در مقام اول، در ضمن هفت فصل، به ذکر اموری که خمس در آن واجب میباشد، پرداخته شده است. این امور بهترتیب عبارتند از: غنائم؛ معادن؛ کنز؛ آنچه بهوسیله غوص در دریا به دست میآید؛ مال حلال مخلوط به حرام؛ زمینی که کافر ذمی از مسلمان خریداری میکند؛ سود معاملات و مکاسب درصورتیکه از مئونه سال زیاد بیاید<ref>ر.ک: متن کتاب، ص9-188</ref>. | |||
در فصل هفتم این مقام، بهمنظور اثبات تعلق خمس به سود معاملات و مکاسب، ابتدا، به اثبات خمس در سود معاملات و امثال آن پرداخته شده و سپس تعلق خمس به مال موصیبه، مالالاجاره، اجرت حج، میراث غیر مخمس، خمس و زکات و صدقه، مورد بحث و بررسی قرار گرفته است<ref>ر.ک: همان، 129-147</ref>. | |||
مقام دوم، به بحث از چگونگی قسمت خمس و مستحقین آن، اختصاص یافته است. در این قسمت، ابتدا بهمنظور توضیح مراد از ملکیت برای خدا، رسول(ص) و امام(ع)، به تبیین ملکیت حقیقی<ref>ر.ک: همان، ص201</ref> و ملکیت اعتباری بنائی پرداخته شده<ref>ر.ک: همان، ص203</ref> و سپس مباحثی همچون: مراد از ذویالقربی<ref>ر.ک: همان، ص205</ref>، تصدیق مدعی نسب<ref>ر.ک: همان، ص212</ref>، پرداخت خمس به کسی که نفقه وی بر شخص خمسدهنده واجب است<ref>ر.ک: همان، ص213</ref>، پرداخت خمس به فقیر بیش از مئونه سال<ref>ر.ک: همان، ص215</ref>، حکم سهم امام(ع) در زمان غیبت<ref>ر.ک: همان، ص222</ref>، انتقال خمس به شهری دیگر<ref>ر.ک: همان، ص227</ref> و اعتبار فقر در ابن سبیل<ref>ر.ک: همان، ص232</ref> و یتیم<ref>ر.ک: همان، ص233</ref> و اعتبار ایمان در مستحق<ref>ر.ک: همان، ص234</ref> مطرح گردیده است. | |||
خاتمه کتاب، به بحث از حکم انفال و معرفی آن اختصاص یافته است که عبارتند از: زمینهایی که بدون جنگ نصیب مسلمانان شده باشد، اراضی موات، ساحل دریاها، اموال ملوک، قله کوهها و غنایمی که بدون اذن امام(ع) به دست آمده باشد، ارث کسی که وارثی ندارد و معادن<ref>ر.ک: همان، ص243-257</ref>. | |||
==وضعیت کتاب== | |||
فهرست مطالب، در انتهای کتاب آمده و در پاورقیها، علاوه بر ذکر منابع<ref>مثلا ر.ک: پاورقی، ص28</ref>، به توضیح برخی از مطالب متن پرداخته شده است<ref>مثلا ر.ک: همان، ص39</ref>. | |||
==پانویس == | |||
<references /> | |||
==منابع مقاله== | |||
مقدمه و متن کتاب. | |||
== وابستهها == | == وابستهها == | ||
| خط ۴۰: | خط ۶۶: | ||
[[رده:کتابشناسی]] | [[رده:کتابشناسی]] | ||
[[رده: | |||
[[رده:آماده برای غنی سازی (98)]] | |||
نسخهٔ ۲۸ دسامبر ۲۰۱۹، ساعت ۱۳:۳۴
| فقه الخمس؛ بحوث استدلالية في الخمس | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | صافی، لطفالله (نويسنده) |
| عنوانهای دیگر | فقه الخمس |
| ناشر | مکتب سماحة آيةالله العظمي الصافي الگلپايگاني. مرکز نشر و توزيع الآثار العلمية |
| مکان نشر | ايران - قم |
| سال نشر | 1387ش/1429ق |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | |
فقه الخمس، بحوث استدلالية في الخمس، اثر آیتالله لطفالله صافی گلپایگانی، مجموعه مباحثی است پیرامون متعلقات خمس و مصارف آن.
ساختار
کتاب با مقدمه کوتاهی از نویسنده آغاز و مطالب در دو مقام و یک خاتمه، ساماندهی شده است.
گزارش محتوا
در ابتدای کتاب، به این نکته اشاره شده است که اثر حاضر، نتیجه مباحث و جلسات درس آیتالله صافی گلپایگانی بوده که به درخواست طلاب و بهمنظور ترویج علوم اهلبیت(ع) و استفاده اساتید، پژوهشگران و طلاب، منتشر شده است[۱].
در مقدمه، ضمن اشاره به آیه 40 سوره انفال: وَ اِعْلَمُوا أَنَّمٰا غَنِمْتُمْ مِنْ شَيءٍ فَأَنَّ لِلّٰهِ خُمُسَهُ وَ لِلرَّسُولِ وَ لِذِي اَلْقُرْبىٰ وَ اَلْيتٰامىٰ وَ اَلْمَسٰاكينِ وَ اِبْنِ اَلسَّبِيلِ إِنْ كنْتُمْ آمَنْتُمْ بِاللّٰهِ وَ مٰا أَنْزَلْنٰا عَلىٰ عَبْدِنٰا يوْمَ اَلْفُرْقٰانِ يوْمَ اِلْتَقَى اَلْجَمْعٰانِ وَ اَللّٰهُ عَلىٰ كلِّ شَيءٍ قَدِيرٌ (و بدانید هر چیزی را که [از راه جهاد یا کسب یا هر طریق مشروعی] بهعنوان غنیمت و فایده به دست آوردید [کم باشد یا زیاد]، یکپنجم آن برای خدا و رسول خدا و خویشان پیامبر و یتیمان و مسکینان و درراهماندگان است، اگر به خدا و آنچه بر بندهاش، روز جداکننده حق از باطل، روز رویارویی دو گروه [مؤمن و کافر در جنگ بدر] نازل کردیم، ایمان آوردهاید [پس آن را بهعنوان حقی واجب به خدا و رسول و دیگر نامبردگان بپردازید] و خدا بر هر کاری تواناست)، به ذکر وجوب فیالجمله خمس که بهوسیله کتاب، سنت و اجماع، به اثبات رسیده، پرداخته شده است[۲].
در مقام اول، در ضمن هفت فصل، به ذکر اموری که خمس در آن واجب میباشد، پرداخته شده است. این امور بهترتیب عبارتند از: غنائم؛ معادن؛ کنز؛ آنچه بهوسیله غوص در دریا به دست میآید؛ مال حلال مخلوط به حرام؛ زمینی که کافر ذمی از مسلمان خریداری میکند؛ سود معاملات و مکاسب درصورتیکه از مئونه سال زیاد بیاید[۳].
در فصل هفتم این مقام، بهمنظور اثبات تعلق خمس به سود معاملات و مکاسب، ابتدا، به اثبات خمس در سود معاملات و امثال آن پرداخته شده و سپس تعلق خمس به مال موصیبه، مالالاجاره، اجرت حج، میراث غیر مخمس، خمس و زکات و صدقه، مورد بحث و بررسی قرار گرفته است[۴].
مقام دوم، به بحث از چگونگی قسمت خمس و مستحقین آن، اختصاص یافته است. در این قسمت، ابتدا بهمنظور توضیح مراد از ملکیت برای خدا، رسول(ص) و امام(ع)، به تبیین ملکیت حقیقی[۵] و ملکیت اعتباری بنائی پرداخته شده[۶] و سپس مباحثی همچون: مراد از ذویالقربی[۷]، تصدیق مدعی نسب[۸]، پرداخت خمس به کسی که نفقه وی بر شخص خمسدهنده واجب است[۹]، پرداخت خمس به فقیر بیش از مئونه سال[۱۰]، حکم سهم امام(ع) در زمان غیبت[۱۱]، انتقال خمس به شهری دیگر[۱۲] و اعتبار فقر در ابن سبیل[۱۳] و یتیم[۱۴] و اعتبار ایمان در مستحق[۱۵] مطرح گردیده است.
خاتمه کتاب، به بحث از حکم انفال و معرفی آن اختصاص یافته است که عبارتند از: زمینهایی که بدون جنگ نصیب مسلمانان شده باشد، اراضی موات، ساحل دریاها، اموال ملوک، قله کوهها و غنایمی که بدون اذن امام(ع) به دست آمده باشد، ارث کسی که وارثی ندارد و معادن[۱۶].
وضعیت کتاب
فهرست مطالب، در انتهای کتاب آمده و در پاورقیها، علاوه بر ذکر منابع[۱۷]، به توضیح برخی از مطالب متن پرداخته شده است[۱۸].
پانویس
- ↑ ر.ک: آغاز کتاب (مكتب آيةاللهالعظمی الصافي)، ص5
- ↑ ر.ک: مقدمه، ص7-8
- ↑ ر.ک: متن کتاب، ص9-188
- ↑ ر.ک: همان، 129-147
- ↑ ر.ک: همان، ص201
- ↑ ر.ک: همان، ص203
- ↑ ر.ک: همان، ص205
- ↑ ر.ک: همان، ص212
- ↑ ر.ک: همان، ص213
- ↑ ر.ک: همان، ص215
- ↑ ر.ک: همان، ص222
- ↑ ر.ک: همان، ص227
- ↑ ر.ک: همان، ص232
- ↑ ر.ک: همان، ص233
- ↑ ر.ک: همان، ص234
- ↑ ر.ک: همان، ص243-257
- ↑ مثلا ر.ک: پاورقی، ص28
- ↑ مثلا ر.ک: همان، ص39
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.