في رحاب أهل‌البيت(ع): صيانة القرآن الكريم من التحريف

صيانة القرآن الکريم من التحريف
پدیدآوران	حصيني موسوي، عبدالرحيم (نویسنده) مجمع جهاني اهل بيت عليهم‌السلام. گروه پژوهش و پاسخ به شبهات (نویسنده)
ناشر	مجمع جهاني اهل بيت عليهم‌السلام. مرکز چاپ و نشر
مکان نشر	ايران - قم
سال نشر	1426ق
چاپ	2
شابک	‎964-8686-41-6
موضوع	اسلام - مسايل متفرقه قرآن - تحريف قرآن - دفاعيه‌ها و رديه‌ها قرآن - جمع و گردآوري
زبان	عربي
تعداد جلد	1
کد کنگره	‏

في رحاب أهل‌البيت(ع): صيانة القرآن الكريم من التحريف، جلد اول از مجموعه کتابچه‌هایى است در چهل مجلد که موضوعات مختلف کلامى، فقهى و تاریخى و قرآنى را مورد بررسى قرار داده است. سید عبدالرحیم موسوى و یک گروه تحقیقى، تدوین و تنظیم این مجموعه را به انجام رسانده‌اند.

اثر حاضر، مباحث مربوط به صیانت و محافظت شدن قرآن کریم از تحریف را در خود جای داده است.

ساختار

کتاب با گفتار گروه تحقیق و تدوین (كلمة المجمع)، آغاز گردیده و مطالب در یک مقدمه و شش مبحث، سامان‌دهی شده است.

گزارش محتوا

در گفتار گروه تحقیق، به موضوع کتاب و اهمیت آن و نیز نام اعضای گروه، اشاره شده است.

در مقدمه، ضمن اشاره به اعتقاد مسلمانان به صحیح بودن قرآن کریم و راه نیافتن باطل در آن، به ذکر چارچوب کلی بحث پرداخته شده و در پایان، به موضوع مباحث کتاب، اشاره شده است.

در مبحث اول، به موضوع تدوین قرآن در عصر پیامبر(ص) پرداخته شده است و با ارائه استدلالاتی، مبنی بر اهمیت قرآن، خطر در معرض تحریف قرار گرفتن در صورت عدم تدوین، درک پیامبر(ص) از این خطر، وجود امکانات تدوین، اهتمام ویژه پیامبر(ص) به حفظ قرآن و خالص بودن آن، تدوین آن در زمان آن حضرت(ع)، اثبات گردیده است.

در پایان این مبحث، به بررسی روایاتی که به جمع‌آوری قرآن در دوران ابوبکر دلالت دارند، پرداخته شده است.

در مبحث دوم، به ذکر روایاتی پرداخته شده است که به جمع‌آوری قرآن در عهد پیامبر(ص) دلالت دارند. از جمله این روایات، روایتی است که حاکم به سند صحیح، از زید بن ثابت نقل کرده که گفته است: «كنا عند رسول‌الله(ص) نؤلف القرآن من الرقاع» (ما در نزد پیامبر(ص)، از صفحات مکتوب، قرآن را تألیف می‌کردیم) .

در مبحث سوم، به مناقشه در فروض محتمل برای وقوع تحریف قرآن، پرداخته شده و به‌منظور ایضاح سلامت نصوص قرآن از تحریف، حالات و زمان‌هایی که امکان وقوع تحریف در آنها فرض می‌شود، بررسی و در هریک مناقشه شده است. این حالات، به‌ترتیب، عبارتند از:

1. در عهد شیخین، بدون اصرار ایشان بر حذف چیزی از قرآن، به دلیل غفلت از برخی آیات یا عدم وصول به آنها، تحریف صورت گرفته است؛ همچنان‌که قصه جمع قرآن که بخاری آن را روایت کرده، حاکی از آن است.
2. تحریف در عهد شیخین و با اصرار ایشان بر آن، صورت گرفته است.
3. تحریف در زمان عثمان واقع شده است.
4. تحریف در دوران حکومت امویان واقع شده؛ چنان‌که این امر به حجاج بن یوسف ثقفی نسبت داده شده است.

در طول قرون متمادی از صدر اسلام تاکنون، علمای مسلمان به شکل عام و علمای شیعه، به شکل خاص، به سلامت نصوص قرآن از تحریف تصریح نموده و بر آن، تأکید کرده‌اند، اما متأسفانه برخی بدین تصریحات مهم، توجهی ننموده و شیعه را متهم به قول به تحریف قرآن کرده‌اند؛ ازاین‌رو در مبحث چهارم، به تصریحات علمایی همچون شیخ صدوق (متوفی 381ق)، شیخ مفید (متوفی 413ق)، علم‌الهدی (متوفی 436ق)، شیخ طوسی (متوفی 460ق)، شیخ طبرسی (متوفی 548ق)، سید بن طاووس (متوفی 664ق)، علامه حلی (متوفی 726ق)، زین‌الدین بیاضی عاملی (متوفی 877ق)، کرکی عاملی (متوفی 940ق)، فتح‌الله کاشانی (متوفی 988ق) و... مبنی بر سلامت قرآن از تحریف، اشاره شده است.

در باب پنجم، به‌صورت مختصر، به اسباب و علل بروز شبهه تحریف قرآن و اشاعه آن، اشاره شده است که عبارتند از:

1. محکومیت مهم‌ترین دلیل بر حقانیت و جاودانگی اسلام.
2. اسقاط حجیت مهم‌ترین مصدر تشریع اسلامی و سلب اعتماد به آن.
3. ایجاد بی‌اعتمادی برای مسلمین نسبت به کتاب مقدسی که رمز وحدت و اصالت آنها می‌باشد.
4. ایجاد تفرقه میان مسلمانان به‌واسطه اتهام به یکدیگر مبنی بر اعتقاد به تحریف قرآن.
5. ایجاد ذهنیت مشکوک به نصوص قطعی.
6. ایجاد ذهنیت عدم تفاوت میان قرآن با تورات و انجیل از جهت تشکیک در سلامت نص آن .

آخرین مبحث، در چهار بخش زیر، به نگرشی موضوعی نسبت به روایات تحریف اختصاص یافته است: در بخش نخست، به نمونه‌هایی از روایات موجود در کتب اهل سنت اشاره گردیده و به بررسی تأویل‌ها و دلایلی که در بطلان و انکار آنها آمده، پرداخته شده است. این روایات، در سه قسم زیر، تقسیم‌بندی شده است:

1. روایاتی که سوره یا آیه‌ای را ذکر کرده و بر این گمان است که از قرآن کریم، حذف شده و یا تلاوت آن، منسوخ گردیده است.
2. روایاتی که دلالت بر خطا، لحن و یا تغییر دارند.
3. روایات دال بر زیادت سوره یا آیه‌ای در قرآن کریم.

در بخش دوم، به بررسی روایاتی که در منابع شیعی موجود بوده و در آنها، به تحریف قرآن اشاره شده، پرداخته شده است. این روایات، در چهار طایفه بررسی شده است:

1. روایاتی که در آنها، لفظ تحریف وارد شده است.
2. روایاتی که به ذکر نام ائمه(ع) در آیات دلالت دارند.
3. روایاتی که به وقوع تحریف به‌واسطه زیادت یا نقصان در آیات، اشاره دارد.
4. روایاتی که بیانگر این موضوع می‌باشد که اسامی مردان و زنانی در قرآن موجود بوده که از آن حذف شده است.

در بخش سوم، به بررسی علت وجود و تدوین این‌گونه روایات در کتب روایی پرداخته شده و در آخرین بخش، به دیدگاه اهل‌بیت(ع) پیرامون قرآن موجود، اشاره گردیده است.

نتیجه و خلاصه مباحث کتاب، در انتهای آن آمده است.

وضعیت کتاب

فهرست مطالب، در انتهای کتاب آمده و در پاورقی‌ها به ذکر منابع پرداخته شده است.

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.