اعتضادالسلطنه، علیقلی بن فتحعلی: تفاوت میان نسخه‌ها

هیچ تغییری در اندازه به وجود نیامده‌ است. ،  ‏۸ سپتامبر ۲۰۱۹
جز
جایگزینی متن - 'ن‎ش' به 'ن‌ش'
جز (جایگزینی متن - 'ن‎پ' به 'ن‌پ')
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
جز (جایگزینی متن - 'ن‎ش' به 'ن‌ش')
خط ۴۷: خط ۴۷:
وقتی محمدشاه، برادرزاده او، در قصر محمدیه تجریش درگذشت‎، مهدعلیا برای جلوگیری از طغیان شاهزادگان و شورش و بی‌نظمی‎، زمام امور را تا آمدن ولیعهد از تبریز به تهران و تاج‎گذاری او، به دست گرفت و علیقلی میرزا را که در آن روزگار سی‌ساله بود، به پیشکاری خود برگزید.
وقتی محمدشاه، برادرزاده او، در قصر محمدیه تجریش درگذشت‎، مهدعلیا برای جلوگیری از طغیان شاهزادگان و شورش و بی‌نظمی‎، زمام امور را تا آمدن ولیعهد از تبریز به تهران و تاج‎گذاری او، به دست گرفت و علیقلی میرزا را که در آن روزگار سی‌ساله بود، به پیشکاری خود برگزید.


پس از انجام تشریفات تاج‎گذاری ناصرالدین‎شاه، مهدعلیا و پیشکار او کوشش بسیار کردند که شاه میرزا آقاخان نوری را به صدارت انتخاب کنند، اما شاه که هنوز گرفتار دسائس درباریان نشده بود و نیکی‌ها و مواظبت‎های میرزا تقی‌خان را به یادداشت‎، به گفته‌های آنان اعتنا نکرد و میرزا تقی‌خان را به صدارت برگزید<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/44670/69 یغمایی، اقبال، ص69- 70]</ref>.
پس از انجام تشریفات تاج‎گذاری ناصرالدین‌شاه، مهدعلیا و پیشکار او کوشش بسیار کردند که شاه میرزا آقاخان نوری را به صدارت انتخاب کنند، اما شاه که هنوز گرفتار دسائس درباریان نشده بود و نیکی‌ها و مواظبت‎های میرزا تقی‌خان را به یادداشت‎، به گفته‌های آنان اعتنا نکرد و میرزا تقی‌خان را به صدارت برگزید<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/44670/69 یغمایی، اقبال، ص69- 70]</ref>.


روابط علیقلی میرزا و امیرکبیر هرگز دوستانه نبود‎؛ گرچه صدراعظم به سبب اینکه شاهزاده در حمایت مادر شاه بود، به وی آزار نمی‌رساند، اما منصب و مقامی به او نسپرد و شاهزاده تا امیر بر سر کار بود، حتی در طول مدتی که اعتمادالدوله صدارت داشت، تنها کارش پیشکاری مهدعلیا بود<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/44670/70 همان، ص70]</ref>.
روابط علیقلی میرزا و امیرکبیر هرگز دوستانه نبود‎؛ گرچه صدراعظم به سبب اینکه شاهزاده در حمایت مادر شاه بود، به وی آزار نمی‌رساند، اما منصب و مقامی به او نسپرد و شاهزاده تا امیر بر سر کار بود، حتی در طول مدتی که اعتمادالدوله صدارت داشت، تنها کارش پیشکاری مهدعلیا بود<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/44670/70 همان، ص70]</ref>.
خط ۵۳: خط ۵۳:
علیقلی میرزا در سال 1272ق، لقب «اعتضادالسلطنه» گرفت و سال بعد کتابی درباره تاریخ افغانستان تألیف کرد. انتشار این کتاب نام وی را بر سر زبان‌ها افکند و دیری نگذشت که ریاست مدرسه دارالفنون به او واگذار شد<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/44670/70 همان]</ref>.
علیقلی میرزا در سال 1272ق، لقب «اعتضادالسلطنه» گرفت و سال بعد کتابی درباره تاریخ افغانستان تألیف کرد. انتشار این کتاب نام وی را بر سر زبان‌ها افکند و دیری نگذشت که ریاست مدرسه دارالفنون به او واگذار شد<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/44670/70 همان]</ref>.


میرزا ملکم‎خان به ناصرالدین‎شاه عرضه داشت که اگر وسایل و لوازم در اختیارش بگذارند، یک‎رشته خط تلگراف دایر و برای مخابره آماده خواهد کرد. ناصرالدین‎شاه نیز اعتضادالسلطنه را مأمور تهیه وسایل و لوازم کرد‎ و پس از موفقیت ابتدایی در این کار، شاه اعتضادالسلطنه را به کشیدن خط تلگراف میان تهران و سلطانیه مأمور کرد و سپس دستور داد سیم را تا زنجان و از آنجا به تبریز امتداد دهد. وی با وجود موانع بسیار، خط تلگراف را در اوایل سال 1277 به تبریز رساند و میرزا جواد‎خان سعدالدوله را رئیس اداره تلگراف آنجا کرد<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/44670/71 ر.ک: همان، ص71- 74]</ref>.
میرزا ملکم‎خان به ناصرالدین‌شاه عرضه داشت که اگر وسایل و لوازم در اختیارش بگذارند، یک‎رشته خط تلگراف دایر و برای مخابره آماده خواهد کرد. ناصرالدین‌شاه نیز اعتضادالسلطنه را مأمور تهیه وسایل و لوازم کرد‎ و پس از موفقیت ابتدایی در این کار، شاه اعتضادالسلطنه را به کشیدن خط تلگراف میان تهران و سلطانیه مأمور کرد و سپس دستور داد سیم را تا زنجان و از آنجا به تبریز امتداد دهد. وی با وجود موانع بسیار، خط تلگراف را در اوایل سال 1277 به تبریز رساند و میرزا جواد‎خان سعدالدوله را رئیس اداره تلگراف آنجا کرد<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/44670/71 ر.ک: همان، ص71- 74]</ref>.


اعتضادالسلطنه پس از انجام دادن این خدمت‎های بزرگ و پرارج، موردتوجه خاص قرار گرفت و به سال 1283، اداره کلیه امور مربوط به صنایع و تجارت و معادن‎ و ریاست همه تلگراف‎خانه‌ها، همچنین ریاست روزنامه‌های دولتی؛ چاپخانه‌ها؛ و حکومت ملایر و تویسرکان به وی واگذار شد<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/44670/74 ر.ک: همان، ص74- 75]</ref>.
اعتضادالسلطنه پس از انجام دادن این خدمت‎های بزرگ و پرارج، موردتوجه خاص قرار گرفت و به سال 1283، اداره کلیه امور مربوط به صنایع و تجارت و معادن‎ و ریاست همه تلگراف‎خانه‌ها، همچنین ریاست روزنامه‌های دولتی؛ چاپخانه‌ها؛ و حکومت ملایر و تویسرکان به وی واگذار شد<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/44670/74 ر.ک: همان، ص74- 75]</ref>.


‎‎ناصرالدین‎شاه بسیار آرزو داشت که دیگر وزیران و حکام و کارگزارانش هم مانند اعتضادالسلطنه‎ در خدمتگزاری صادق و کوشا و بینا باشند، اما وزیر علوم میان درباریان هم از نظر فضل و دانش و هم از جهت پشتکار و ابتکار ممتاز و برجسته بود. او ملایر و تویسرکان را تیول دارالفنون کرده بود و مالیات و درآمد آن ولایت پردرآمد را بی‌آنکه خود اندک بهره‌ای از آن بردارد، صرف نیازمندی‌های دارالفنون می‌کرد. به همین جهت روزبه‌روز بر رونق و اعتبار و پیشرفت دارالفنون افزوده می‌شد<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/44670/76 همان، ص76]</ref>.
‎‎ناصرالدین‌شاه بسیار آرزو داشت که دیگر وزیران و حکام و کارگزارانش هم مانند اعتضادالسلطنه‎ در خدمتگزاری صادق و کوشا و بینا باشند، اما وزیر علوم میان درباریان هم از نظر فضل و دانش و هم از جهت پشتکار و ابتکار ممتاز و برجسته بود. او ملایر و تویسرکان را تیول دارالفنون کرده بود و مالیات و درآمد آن ولایت پردرآمد را بی‌آنکه خود اندک بهره‌ای از آن بردارد، صرف نیازمندی‌های دارالفنون می‌کرد. به همین جهت روزبه‌روز بر رونق و اعتبار و پیشرفت دارالفنون افزوده می‌شد<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/44670/76 همان، ص76]</ref>.


چنانکه گفته شد اعتضادالسلطنه از دانشمندان بنام است؛ هم نویسنده خوبی بود و هم شعر می‌سرود‎. به زبان شیرین فارسی عشق می‎ورزید و به پاسداری آن افتخار می‌کرد. در تنظیم امور تجاری و پیشه‌وری نیز شیوه‌های خردمندانه به کار برد. از جمله چون پیش از او کاغذفروشان و کتاب‎فروشان و تذهیب‌گران و قاب‎عکس‎سازان و صحافان و قلمدان‌سازان در کار یکدیگر مداخله و باهم ناسازگاری و ستیزه‌گری می‌کردند، او حدود فعالیت آنان را به رضای هم مشخص و معلوم و بعضی را در کار با یکدیگر شریک کرد و ازآن‌پس ایشان به آسودگی خیال به شغل خویش پرداختند<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/44670/77 ر.ک همان، ص77]</ref>.
چنانکه گفته شد اعتضادالسلطنه از دانشمندان بنام است؛ هم نویسنده خوبی بود و هم شعر می‌سرود‎. به زبان شیرین فارسی عشق می‎ورزید و به پاسداری آن افتخار می‌کرد. در تنظیم امور تجاری و پیشه‌وری نیز شیوه‌های خردمندانه به کار برد. از جمله چون پیش از او کاغذفروشان و کتاب‎فروشان و تذهیب‌گران و قاب‎عکس‎سازان و صحافان و قلمدان‌سازان در کار یکدیگر مداخله و باهم ناسازگاری و ستیزه‌گری می‌کردند، او حدود فعالیت آنان را به رضای هم مشخص و معلوم و بعضی را در کار با یکدیگر شریک کرد و ازآن‌پس ایشان به آسودگی خیال به شغل خویش پرداختند<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/44670/77 ر.ک همان، ص77]</ref>.
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش