قرائن ترجيح التعديل و التجريح: تفاوت میان نسخه‌ها

کتاب، مشتمل بر یک تمهید (در تعریف واژه‎ها)، دو باب (قرائن ترجیح تعدیل، قرائن ترجیح تجریح) و یک خاتمه است. هر باب مشتمل بر دو فصل و هریک از فصول نیز در ضمن مباحثی مطرح شده است.  

نویسنده در مقدمه کتاب به استمرار توجه علما و مجامع علمی به سنت و علوم شریعت تا عصر کنونی اشاره کرده است. سپس علم جرح و تعدیل را از مهم‎ترین علوم سنت دانسته است؛ چراکه به‎وسیله این علم احوال روات شناخته شده و بر آن حکم می‌شود. این حکم مقدمه برای استنباط احکام شرعی است؛ پس علم جرح و تعدیل سمت عملی برای علم حدیث و مصطلح الحديث است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/26623/1/8 ر.ک: مقدمه، ص8]</ref>‏؛ مصطلح الحديث را علمی دانسته‌اند که از سند حدیث و متن آن و چگونگی‎ فراگرفتن‎ و آداب نقل حدیث گفتگو می‌کند و گاهی از آن به دراية الحديث نیز تعبیر می‌شود که خود از شاخه‎های علم الحـديث اسـت<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/170/117 ر.ک: رضیه‎سادات سجادی، ص117]</ref>.  

در واقع دانش جرح و تعدیل، دانشی است که در حدیث‎شناسی و از آن طریق در استنباط احکام و استخراج معارف اصیل دینی تأثیر بسزایی دارد. اساس و بنیه این دانش، شناسایی حدیث صحیح از سقیم و مقبول از مردود است. این دانش یکی از شاخه‎های پراهمیت علم حدیث و از فروع دانش رجال است که نقشی کاربردی در شناسایی حالات مختلف راویان اعم از جرح و یا تعدیل آنان را برعهده دارد. در جرح و تعدیل با الفاظ و اصطلاحات مخصوصی که مراتب و درجات متفاوتی از جرح و یا تعدیل را دارا می‎باشند، به نقد حال راویان پرداخته می‌شود. این اوصاف و الفاظ به سبب آنکه داوری‎های منفی و یا مثبت رجالیان درباره هر مصنف از راویان را ارائه می‌کند، موجب استنباط مردود یا مقبول بودن روایات آن‎ها می‌شود<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/88029/222 ر.ک: عمارلو، طیبه و دیگران، ص222]</ref>.  

موضوع بدعت از جمله اوصافی است که در عدالت راوی مؤثر دانسته شده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/26623/1/337 ر.ک: متن کتاب، ص‎337]</ref>. مسئله روایت کردن از راویان مذاهب مخالف، از نخستین سال‎های شکل‎گیری دانش جرح و تعدیل مورد توجه اندیشمندان مسلمان بوده است. این موضوع در منابع سنی تحت عنوان روایت از اهل بدعت بحث شده است. ایشان، هر راوی‌ای را که اهل بدعت باشد، تضعیف کرده و روایت او را جایز ندانسته‎‎اند. بااین‎حال، نشانه‎هایی از عدول از این قاعده کلی و مشهور در منابع سنی موجود است؛ چنان‎که در مواردی بین تشیع و رافضی‎بودن فرق گذاشته‌اند. در مواردی نیز راویان شیعی را بنا به دلایلی چون عدم تعرض به بزرگان توثیق کرده‌اند؛ چنان‎که ابان بن تغلب شیعی را به‎خاطر عدم تعرضش به بزرگان و صدوق بودنش پذیرفته و بیش از صد روایت از او در منابع خود آورده‌اند؛ بااینکه درباره ابان در منابع رجال سنی، هم توثیق و هم تضعیف گزارش شده است. در [[صحيح مسلم|صحیح مسلم]]، [[مسند الإمام أحمد بن حنبل|مسند احمد]]، [[سنن أبي‌داود|سنن ابی‌داود]]، [[الجامع الصحیح و هو سنن الترمذي|سنن ترمذی]] و سایر منابع اهل سنت بارها به روایات او اشاره شده است که نشان از اعتماد ایشان به روایات او دارد<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/78770/71 ر.ک: حاجی‌خانی، علی و دیگران، ص‎72-71]</ref>. البته آنچه در این اثر مطرح شده، اشاره مجمل به حکم روایت مبتدعه است، اما شناخت انواع بدعت، حکم و ضوابط قبول مرویات یا رد روایات بدعت‎گذار در کتب علوم حدیث و علوم مرتبط با آن به‎تفصیل ذکر شده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/26623/1/338 ر.ک: متن کتاب، ص338]</ref>.