القواعد الأساسية للغة العربية: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - 'نويسنده' به 'نویسنده') |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۳۴: | خط ۳۴: | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
در مقدمه مصحح، زندگى‌نامه مختصرى از نویسنده، ارائه شده است.<ref>مقدمه مصحح، ص7</ref> | در مقدمه مصحح، زندگى‌نامه مختصرى از نویسنده، ارائه شده است.<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/21175/1/7 مقدمه مصحح، ص7]</ref> | ||
در مقدمه مؤلف كه به زبان ادبى و به‌صورت نثر مسجع نوشته شده، به موضوع كتاب و سال نوشتن آن، اشاره گرديده است.<ref>مقدمه مؤلف، ص11</ref> | در مقدمه مؤلف كه به زبان ادبى و به‌صورت نثر مسجع نوشته شده، به موضوع كتاب و سال نوشتن آن، اشاره گرديده است.<ref>مقدمه مؤلف، ص11</ref> | ||
در تمهيد، به امور مقدماتى پرداخته شده است كه از جمله آن‌ها عبارت است از: تركيب كلمات؛ كلمه و انواع آن؛ كلام و تركيبات آن؛ جمله و قول؛ تعريف اسم و مميزات آن؛ تعريف فعل و علامات آن؛ انقلاب مضارع به ماضى؛ مأخذ مضارع و امر و تعريف حرف و انواع و علامات آن.<ref>تمهيد، ص12</ref> | در تمهيد، به امور مقدماتى پرداخته شده است كه از جمله آن‌ها عبارت است از: تركيب كلمات؛ كلمه و انواع آن؛ كلام و تركيبات آن؛ جمله و قول؛ تعريف اسم و مميزات آن؛ تعريف فعل و علامات آن؛ انقلاب مضارع به ماضى؛ مأخذ مضارع و امر و تعريف حرف و انواع و علامات آن.<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/21175/1/12 تمهيد، ص12]</ref> | ||
باب اول، به مباحث مربوط به اعراب اختصاص يافته است. نویسنده در اين باب، ابتدا اعراب و بنا را تعريف نموده، پس از توضيح انواع بناء و بناء لازم و عارضى، به مباحث زير پرداخته است: بناء و اعراب فعل ماضى، مضارع و امر؛ علامات اعراب؛ اعراب نيابتى؛ مضارع معتل الآخر؛ اعراب ظاهرى و مقدر؛ اعراب محلى و عامل و معمول.<ref>متن كتاب، ص69</ref> | باب اول، به مباحث مربوط به اعراب اختصاص يافته است. نویسنده در اين باب، ابتدا اعراب و بنا را تعريف نموده، پس از توضيح انواع بناء و بناء لازم و عارضى، به مباحث زير پرداخته است: بناء و اعراب فعل ماضى، مضارع و امر؛ علامات اعراب؛ اعراب نيابتى؛ مضارع معتل الآخر؛ اعراب ظاهرى و مقدر؛ اعراب محلى و عامل و معمول.<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/21175/1/69 متن كتاب، ص69]</ref> | ||
مباحث مربوط به معرفه و نكره، در باب دوم گنجانده شده است كه از جمله آن‌ها، مى‌توان به امور زير اشاره نمود: ضمير بارز و مستتر؛ ضمير متصل و انگيزه‌ها و دواعى منفصل آمدن آن؛ فصل ضمير همراه با امكان وصل؛ ياء متكلم با نون وقايه؛ علم به اعتبار وضع، استعمال، لفظ و معنا؛ اسم اشاره و موصول؛ معرف به ال و.<ref>همان، ص69</ref> | مباحث مربوط به معرفه و نكره، در باب دوم گنجانده شده است كه از جمله آن‌ها، مى‌توان به امور زير اشاره نمود: ضمير بارز و مستتر؛ ضمير متصل و انگيزه‌ها و دواعى منفصل آمدن آن؛ فصل ضمير همراه با امكان وصل؛ ياء متكلم با نون وقايه؛ علم به اعتبار وضع، استعمال، لفظ و معنا؛ اسم اشاره و موصول؛ معرف به ال و.<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/21175/1/69 همان، ص69]</ref> | ||
در باب سوم كه تقريبا مختصر مى‌باشد، با فاعل و امور مربوط به آن از جمله تأنيث عامل در چهار موضع؛ جواز تأنيث در پنج مورد؛ نائب فاعل و انواع آن و... آشنا خواهيم شد.<ref>همان، ص96</ref> | در باب سوم كه تقريبا مختصر مى‌باشد، با فاعل و امور مربوط به آن از جمله تأنيث عامل در چهار موضع؛ جواز تأنيث در پنج مورد؛ نائب فاعل و انواع آن و... آشنا خواهيم شد.<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/21175/1/96 همان، ص96]</ref> | ||
مبتدا و خبر و مباحث مربوط به آن، در باب چهارم مطرح گرديده است كه از جمله آن‌ها، مى‌توان از نحوه تعريف و تنكير مبتدا؛ نكره‌اى كه ابتداى به آن صحيح است؛ مرتبه مبتدا و خبر؛ تقديم وجوبى مبتدا بر خبر و بالعكس؛ حذف وجوبى مبتدا در پنج موضع؛ چگونگى حذف خبر؛ انواع سه‌گانه خبر؛ خبر شبه جمله؛ روابط خبر با مبتدا و... ياد كرد.<ref>همان، ص104</ref> | مبتدا و خبر و مباحث مربوط به آن، در باب چهارم مطرح گرديده است كه از جمله آن‌ها، مى‌توان از نحوه تعريف و تنكير مبتدا؛ نكره‌اى كه ابتداى به آن صحيح است؛ مرتبه مبتدا و خبر؛ تقديم وجوبى مبتدا بر خبر و بالعكس؛ حذف وجوبى مبتدا در پنج موضع؛ چگونگى حذف خبر؛ انواع سه‌گانه خبر؛ خبر شبه جمله؛ روابط خبر با مبتدا و... ياد كرد.<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/21175/1/104 همان، ص104]</ref> | ||
باب پنجم، به نواسخ مبتدا و خبر اختصاص يافته است. از جمله مباحث مطرح‌شده در اين باب، عبارت است از: حكم اسم و خبر كان؛ امتيازات كان؛ افعال ناقصه؛ افعال مقاربه؛ اقتران خبر به «أنّ»؛ حروف مشبه به ليس؛ مواضعى كه كسره «ان» مفتوح يا مكسور مى‌گردد؛ لاى نفى جنس؛ تكرار لا؛ اعمال، الغاء و تعليق؛ تنازع و اشتغال.<ref>همان، ص117</ref> | باب پنجم، به نواسخ مبتدا و خبر اختصاص يافته است. از جمله مباحث مطرح‌شده در اين باب، عبارت است از: حكم اسم و خبر كان؛ امتيازات كان؛ افعال ناقصه؛ افعال مقاربه؛ اقتران خبر به «أنّ»؛ حروف مشبه به ليس؛ مواضعى كه كسره «ان» مفتوح يا مكسور مى‌گردد؛ لاى نفى جنس؛ تكرار لا؛ اعمال، الغاء و تعليق؛ تنازع و اشتغال.<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/21175/1/117 همان، ص117]</ref> | ||
منصوبات و مباحث پيرامون آن، در باب ششم گنجانده شده است كه از جمله آن‌ها، مى‌توان از: مفاعيل خمسه؛ مستثنى؛ وجوب نصب؛ جواز نصب و اتباع؛ اعراب بر حسب عوامل؛ حال و احتياج آن به عامل و صاحب؛ تقسيم حال به مؤسسه، مؤكده، حقيقيه و سببيه؛ روابط حال؛ تميز؛ كنايات؛ الفاظ عدد؛ منادى؛ استغاثه؛ ندبه؛ تحذير؛ اغراء؛ اختصاص و.<ref>همان، ص157</ref> | منصوبات و مباحث پيرامون آن، در باب ششم گنجانده شده است كه از جمله آن‌ها، مى‌توان از: مفاعيل خمسه؛ مستثنى؛ وجوب نصب؛ جواز نصب و اتباع؛ اعراب بر حسب عوامل؛ حال و احتياج آن به عامل و صاحب؛ تقسيم حال به مؤسسه، مؤكده، حقيقيه و سببيه؛ روابط حال؛ تميز؛ كنايات؛ الفاظ عدد؛ منادى؛ استغاثه؛ ندبه؛ تحذير؛ اغراء؛ اختصاص و.<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/21175/1/157 همان، ص157]</ref> | ||
باب هفتم، مربوط به مجرورات و مباحث پيرامون آن مى‌باشد. در اين باب، با حروف جر؛ معانى آن؛ انواع اضافه و ملزومات آن؛ اسمائى كه حتما بايد به جمله اضافه شوند و برخى از احكام اضافه آشنا خواهيم شد.<ref>همان، ص211</ref> | باب هفتم، مربوط به مجرورات و مباحث پيرامون آن مى‌باشد. در اين باب، با حروف جر؛ معانى آن؛ انواع اضافه و ملزومات آن؛ اسمائى كه حتما بايد به جمله اضافه شوند و برخى از احكام اضافه آشنا خواهيم شد.<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/21175/1/211 همان، ص211]</ref> | ||
در باب هشتم، از توابع كه عبارتند از نعت، تأكيد، بدل، عطف بيان و عطف نسق، سخن به ميان آمده است.<ref>همان، ص223</ref> | در باب هشتم، از توابع كه عبارتند از نعت، تأكيد، بدل، عطف بيان و عطف نسق، سخن به ميان آمده است.<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/21175/1/223 همان، ص223]</ref> | ||
از جمله مباحثى كه در باب نهم، مطرح شده، مى‌توان از: شبه فعل؛ فعل جامد؛ اسم فعل؛ مصدر و انواع آن از جمله ميمى، مره، هيئت و صناعى؛ اسم فعل و نحوه عمل آن؛ اسم مفعول؛ صفت مشبه؛ اسم تفضيل؛ اسم زمان، مكان و آلت؛ افعال مدح و ذم؛ تعجب و اسماء افعال و اصوات نام برد.<ref>همان، ص239</ref> | از جمله مباحثى كه در باب نهم، مطرح شده، مى‌توان از: شبه فعل؛ فعل جامد؛ اسم فعل؛ مصدر و انواع آن از جمله ميمى، مره، هيئت و صناعى؛ اسم فعل و نحوه عمل آن؛ اسم مفعول؛ صفت مشبه؛ اسم تفضيل؛ اسم زمان، مكان و آلت؛ افعال مدح و ذم؛ تعجب و اسماء افعال و اصوات نام برد.<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/21175/1/239 همان، ص239]</ref> | ||
در آخرين باب نيز از عوامل نصب فعل مضارع؛ امتيازات «أنّ»؛ جوازم فعل مضارع؛ نون تأكيد خفيفه و ثقيله؛ اسم غير منصرف و تذكير و تأنيث، سخن به ميان آمده است.<ref>همان، ص303</ref> | در آخرين باب نيز از عوامل نصب فعل مضارع؛ امتيازات «أنّ»؛ جوازم فعل مضارع؛ نون تأكيد خفيفه و ثقيله؛ اسم غير منصرف و تذكير و تأنيث، سخن به ميان آمده است.<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/21175/1/303 همان، ص303]</ref> | ||
در خاتمه كتاب نيز وقف و مسائل مربوط به آن، توضيح داده شده است. | در خاتمه كتاب نيز وقف و مسائل مربوط به آن، توضيح داده شده است. | ||
| خط ۷۶: | خط ۷۶: | ||
[[رده:زبان و ادبیات شرقی (مصری، قبطی، سامی، آشوری، سومری، عبری، آرامی، سریانی، عربی، حبشی)]] | [[رده:زبان و ادبیات شرقی (مصری، قبطی، سامی، آشوری، سومری، عبری، آرامی، سریانی، عربی، حبشی)]] | ||
[[رده:25 مرداد الی 24 شهریور]] | [[رده:25 مرداد الی 24 شهریور]] | ||
[[رده:25 فروردین الی 24 اردیبهشت(98)]] | |||
نسخهٔ ۲۰ آوریل ۲۰۱۹، ساعت ۰۹:۰۹
| القواعد الأساسية للغة العربية | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | هاشمی، احمد (نویسنده) تونجی، محمد (محقق) |
| ناشر | موسسة المعارف |
| مکان نشر | بیروت - لبنان |
| سال نشر | 1427 ق یا 2006 م |
| چاپ | 3 |
| شابک | 9953-434-08-5 |
| موضوع | زبان عربی - نحو |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | PJ 6151 /ﻫ2ق9 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
القواعد الأساسية للغة العربية، اثر سيداحمد الهاشمى، با تصحيح دكتر محمد التونجى، كتابى است پيرامون قواعد لغت عربى كه كتاب به زبان عربى و در سال 1354ق، نوشته شده است.
ساختار
كتاب با دو مقدمه از مصحح و نویسنده آغاز و مطالب در يك تمهيد و ده باب، تنظيم شده است.
نویسنده در ابتدا مباحث مربوط به اعراب را مطرح نموده و سپس از معرفه و نكره، فاعل، مجرورات و توابع سخن گفته است.
گزارش محتوا
در مقدمه مصحح، زندگى‌نامه مختصرى از نویسنده، ارائه شده است.[۱]
در مقدمه مؤلف كه به زبان ادبى و به‌صورت نثر مسجع نوشته شده، به موضوع كتاب و سال نوشتن آن، اشاره گرديده است.[۲]
در تمهيد، به امور مقدماتى پرداخته شده است كه از جمله آن‌ها عبارت است از: تركيب كلمات؛ كلمه و انواع آن؛ كلام و تركيبات آن؛ جمله و قول؛ تعريف اسم و مميزات آن؛ تعريف فعل و علامات آن؛ انقلاب مضارع به ماضى؛ مأخذ مضارع و امر و تعريف حرف و انواع و علامات آن.[۳]
باب اول، به مباحث مربوط به اعراب اختصاص يافته است. نویسنده در اين باب، ابتدا اعراب و بنا را تعريف نموده، پس از توضيح انواع بناء و بناء لازم و عارضى، به مباحث زير پرداخته است: بناء و اعراب فعل ماضى، مضارع و امر؛ علامات اعراب؛ اعراب نيابتى؛ مضارع معتل الآخر؛ اعراب ظاهرى و مقدر؛ اعراب محلى و عامل و معمول.[۴]
مباحث مربوط به معرفه و نكره، در باب دوم گنجانده شده است كه از جمله آن‌ها، مى‌توان به امور زير اشاره نمود: ضمير بارز و مستتر؛ ضمير متصل و انگيزه‌ها و دواعى منفصل آمدن آن؛ فصل ضمير همراه با امكان وصل؛ ياء متكلم با نون وقايه؛ علم به اعتبار وضع، استعمال، لفظ و معنا؛ اسم اشاره و موصول؛ معرف به ال و.[۵]
در باب سوم كه تقريبا مختصر مى‌باشد، با فاعل و امور مربوط به آن از جمله تأنيث عامل در چهار موضع؛ جواز تأنيث در پنج مورد؛ نائب فاعل و انواع آن و... آشنا خواهيم شد.[۶]
مبتدا و خبر و مباحث مربوط به آن، در باب چهارم مطرح گرديده است كه از جمله آن‌ها، مى‌توان از نحوه تعريف و تنكير مبتدا؛ نكره‌اى كه ابتداى به آن صحيح است؛ مرتبه مبتدا و خبر؛ تقديم وجوبى مبتدا بر خبر و بالعكس؛ حذف وجوبى مبتدا در پنج موضع؛ چگونگى حذف خبر؛ انواع سه‌گانه خبر؛ خبر شبه جمله؛ روابط خبر با مبتدا و... ياد كرد.[۷]
باب پنجم، به نواسخ مبتدا و خبر اختصاص يافته است. از جمله مباحث مطرح‌شده در اين باب، عبارت است از: حكم اسم و خبر كان؛ امتيازات كان؛ افعال ناقصه؛ افعال مقاربه؛ اقتران خبر به «أنّ»؛ حروف مشبه به ليس؛ مواضعى كه كسره «ان» مفتوح يا مكسور مى‌گردد؛ لاى نفى جنس؛ تكرار لا؛ اعمال، الغاء و تعليق؛ تنازع و اشتغال.[۸]
منصوبات و مباحث پيرامون آن، در باب ششم گنجانده شده است كه از جمله آن‌ها، مى‌توان از: مفاعيل خمسه؛ مستثنى؛ وجوب نصب؛ جواز نصب و اتباع؛ اعراب بر حسب عوامل؛ حال و احتياج آن به عامل و صاحب؛ تقسيم حال به مؤسسه، مؤكده، حقيقيه و سببيه؛ روابط حال؛ تميز؛ كنايات؛ الفاظ عدد؛ منادى؛ استغاثه؛ ندبه؛ تحذير؛ اغراء؛ اختصاص و.[۹]
باب هفتم، مربوط به مجرورات و مباحث پيرامون آن مى‌باشد. در اين باب، با حروف جر؛ معانى آن؛ انواع اضافه و ملزومات آن؛ اسمائى كه حتما بايد به جمله اضافه شوند و برخى از احكام اضافه آشنا خواهيم شد.[۱۰]
در باب هشتم، از توابع كه عبارتند از نعت، تأكيد، بدل، عطف بيان و عطف نسق، سخن به ميان آمده است.[۱۱]
از جمله مباحثى كه در باب نهم، مطرح شده، مى‌توان از: شبه فعل؛ فعل جامد؛ اسم فعل؛ مصدر و انواع آن از جمله ميمى، مره، هيئت و صناعى؛ اسم فعل و نحوه عمل آن؛ اسم مفعول؛ صفت مشبه؛ اسم تفضيل؛ اسم زمان، مكان و آلت؛ افعال مدح و ذم؛ تعجب و اسماء افعال و اصوات نام برد.[۱۲]
در آخرين باب نيز از عوامل نصب فعل مضارع؛ امتيازات «أنّ»؛ جوازم فعل مضارع؛ نون تأكيد خفيفه و ثقيله؛ اسم غير منصرف و تذكير و تأنيث، سخن به ميان آمده است.[۱۳]
در خاتمه كتاب نيز وقف و مسائل مربوط به آن، توضيح داده شده است.
وضعيت كتاب
فهرست مطالب، در انتهاى كتاب آمده است.
در پاورقى‌ها، علاوه بر تشريح و توضيح برخى از لغات متن، توضيحاتى پيرامون برخى از مطالب و عبارات، آمده است.
پانويس
- ↑ مقدمه مصحح، ص7
- ↑ مقدمه مؤلف، ص11
- ↑ تمهيد، ص12
- ↑ متن كتاب، ص69
- ↑ همان، ص69
- ↑ همان، ص96
- ↑ همان، ص104
- ↑ همان، ص117
- ↑ همان، ص157
- ↑ همان، ص211
- ↑ همان، ص223
- ↑ همان، ص239
- ↑ همان، ص303
منابع مقاله
مقدمه و متن كتاب.