مجموعه تلخيصات ابن رشد از تأليفات جالينوس

مجموعه تلخيصات ابن رشد از تأليفات جالينوس
پدیدآوران	جالینوس (نویسنده) ابن رشد، محمد بن احمد (نویسنده) اصفهانی، محمدمهدی (مقدمه نويس)
ناشر	دانشگاه علوم پزشکی ايران، موسسه مطالعات تاريخ پزشکی، طب اسلامی و مکمل
مکان نشر	تهران - ایران
سال نشر	1388 ش
چاپ	1
موضوع	پزشکی باستانی جالینوس، 129 - 199م. - نقد و تفسیر
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‏R‎‏ ‎‏126‎‏ ‎‏/‎‏الف‎‏2‎‏م‎‏3

مجموعه تلخيصات ابن رشد از تأليفات جالينوس مجموعه بيست رساله از آثار جالينوس است كه توسط ابوالوليد محمد بن احمد مشهور به ابن رشد تلخيص شده است.

آثار جالينوس از مهم‌ترين آثار پزشکى مكتب يونان است كه در دوران تمدن اسلامى مورد توجه اطباى مسلمان قرار گرفته است. بعضى از اين آثار به عربى ترجمه شده و بعضى توسط اطباى مسلمان شرح و يا تلخيص شده است. از جمله كسانى كه به تلخيص آثار جالينوس پرداخته فيلسوف و پزشک معروف اندلس ابن رشد (595ق يا 597ق - 520ق) است.

از ميان بيست رساله كتاب، تلخيص كتاب حميات در محرم سال 589ق تمام شده و از تاريخ نگارش بقيه رسائل چيزى گزارش نشده است.

ساختار

اين مجموعه دربر گيرنده رسائل زير است:

1. تلخيص اسطقسات؛2. تلخيص سه مقاله از كتاب مزاج؛ 3. تلخيص سه مقاله از كتاب قواى طبیعیه؛ 4.تلخيص كتاب الحميات؛ 5. تلخيص سه مقاله از كتاب العلل و الاعراض؛ 6. تلخيص كتاب اصناف المزاجات؛ 7. تلخيص كتاب زمان النوبه؛ 8. مقاله ترياق؛ 9. مقاله حفظ الصحه؛ 10 تلخيص كتاب حيله البرء؛ 11. تلخيص كتاب النفس (العقل الهيولانى).

گزارش محتوا

كتاب در بردارنده مجموعه‌اى ارزشمند از آراء و انديشه‌هاى جالينوس است كه به گزارش ابن رشد به دست ما رسيده است.

ابن رشد فيلسوفى آشنا با مبانى مكتب پزشکى و فلسفى يونان است؛ از اين‌رو گزارش او از مبانى و انديشه‌هاى جالينوس گزارش‌هایى قابل توجه و با اهميتى است.

از سوى ديگر ابن رشد تنها به تلخيص نگاشته‌ها و آثار جالينوس بسنده نكرده است بلكه وى گاه بعضى از مبانى را شرح نموده و بعضى ديگر را مورد نقد و كنكاش علمى قرار داده است. ابن رشد براى تمايز بين كلمات جالينوس و آنچه خود نگاشته از ساختار «قال -قلت» و يا «قال -اقول» استفاده مى‌كند.

وضعيت كتاب

كتاب توسط استاد حبيب ابوالعراس در تونس تصحيح و تذييل شده و در 352 صفحه منتشر شده است. محقق علاوه بر تصحيح متن، فهرست اعلام، كتاب‌ها و اماكن را نيز تدوين نموده است.پاورقى‌هاى اين اثر بيشتر به اختلاف نسخ اختصاص دارد.

تدوين معجم عربى -يونانى كه شامل مصطلحات، ادويه و مانند آن است نيز بر ارزش كتاب افزوده است.

افست اين اثر توسط موسسه مطالعات تاريخ پزشکى، طب اسلامى و مكمل دانشگاه علوم پزشکى ايران در فروردين ماه سال 1388ش با مقدمه‌اى كوتاه پيرامون جالينوس و رسائل اين مجموعه به قلم آقاى دكتر محمد مهدى اصفهانى منتشر شده است.

منابع مقاله

مقدمه و متن كتاب