اخبار نامه: تاریخ تالشان از سلطنت نادرشاه تا سلطنت محمدشاه قاجار: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - 'ايران' به 'ایران') |
جز (جایگزینی متن - ' اين ' به ' این ') |
||
| خط ۳۲: | خط ۳۲: | ||
'''اخبارنامه'''، اثرى بى مانند به زبان فارسی و حاوى شرح حوادث و رویدادهايى است كه در یک دوره تقريبا یکصدساله، از دوره نادرشاه افشار تا اواخر سلطنت فتحعلى شاه قاجار در سرزمين تالشان اتفاق افتاده است. | '''اخبارنامه'''، اثرى بى مانند به زبان فارسی و حاوى شرح حوادث و رویدادهايى است كه در یک دوره تقريبا یکصدساله، از دوره نادرشاه افشار تا اواخر سلطنت فتحعلى شاه قاجار در سرزمين تالشان اتفاق افتاده است. | ||
مؤلف در بيان انگيزه خود از نگارش | مؤلف در بيان انگيزه خود از نگارش این اثر مى‌نویسد: | ||
پس من ميرزا احمد ميرزا خداویردى اغلى در سن هفتاد سالگى بر خود لازم دانسته وصف آبا واجداد و خود را به رقم تحرير بياورم كه بعد از من اولادان من بخوانند و بدانند.» | پس من ميرزا احمد ميرزا خداویردى اغلى در سن هفتاد سالگى بر خود لازم دانسته وصف آبا واجداد و خود را به رقم تحرير بياورم كه بعد از من اولادان من بخوانند و بدانند.» | ||
| خط ۴۱: | خط ۴۱: | ||
کتاب، متشكل از چهار بخش است كه بخش نخست آن از دوره نادرشاه آغاز مى‌شود و در زمان آقا محمدخان پایان مى‌يابد. | کتاب، متشكل از چهار بخش است كه بخش نخست آن از دوره نادرشاه آغاز مى‌شود و در زمان آقا محمدخان پایان مى‌يابد. | ||
بخش دوم کتاب كه وقايع آن به دوره آقا محمدخان اختصاص دارد، با فرار مرتضى قليخان - برادر آقا محمدخان - به سرزمين تالش آغاز مى‌شود كه طى آن حاكميت ميرمصطفى‌خان بر | بخش دوم کتاب كه وقايع آن به دوره آقا محمدخان اختصاص دارد، با فرار مرتضى قليخان - برادر آقا محمدخان - به سرزمين تالش آغاز مى‌شود كه طى آن حاكميت ميرمصطفى‌خان بر این منطقه به تفصيل بازگو مى‌شود. | ||
در بخش سوم، شرح مشاهدات نویسنده از دوره دوم جنگ‌هاى روس و ایران درج گرديده است. | در بخش سوم، شرح مشاهدات نویسنده از دوره دوم جنگ‌هاى روس و ایران درج گرديده است. | ||
در بخش پایانى کتاب، شرح حال نویسنده با اشاره به چگونگى تسلط روس‌ها بر منطقه تالشان و نابودى خاندان ميرمصطفى‌خان و سرانجام | در بخش پایانى کتاب، شرح حال نویسنده با اشاره به چگونگى تسلط روس‌ها بر منطقه تالشان و نابودى خاندان ميرمصطفى‌خان و سرانجام این خاندان و نيز جنايات روس‌ها در این خطه بيان شده است. | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
بخش نخست کتاب، از دوره نادرشاه آغاز و تا زمان آقا محمدخان پایان مى‌يابد كه ميرزا احمد از پدرش، ميرزا خداویردى، يا ديگران شنيده و آن را به نگارش درآورده است. | بخش نخست کتاب، از دوره نادرشاه آغاز و تا زمان آقا محمدخان پایان مى‌يابد كه ميرزا احمد از پدرش، ميرزا خداویردى، يا ديگران شنيده و آن را به نگارش درآورده است. | ||
نویسنده در | نویسنده در این بخش قصد دارد خاندان ميرمصطفى‌خان، پسر قره‌خان فرزند ميرعباس‌بيگ را كه پس از مرگ نادرشاه به هواى به دست گرفتن قدرت و حاكميت بر تالش شمالى با سهراب بيگ به رقابت پرداخت، را از نسل پيامبر، و حاكميت او بر تالش شمالى را از مقدرات الهى بداند؛ در نتيجه ضمن توصيف ماجراى آمدن ميرعباس‌بيگ از روستاى هير خلخال به تالش شمالى، از ارتباط وى با خداوند سخن مى‌گوید كه بى گمان داستانى بيش نيست. | ||
بخش دوم کتاب، در دوره آقا محمدخان قاجار، با فرار مرتضى قلى‌خان، برادر آقامحمدخان - كه مؤلف آن را رضاقلى‌خان، برادر فتحعلى شاه، مى‌داند - به سرزمين تالش و حاكميت ميرمصطفى‌خان آغاز مى‌شود كه مؤلف | بخش دوم کتاب، در دوره آقا محمدخان قاجار، با فرار مرتضى قلى‌خان، برادر آقامحمدخان - كه مؤلف آن را رضاقلى‌خان، برادر فتحعلى شاه، مى‌داند - به سرزمين تالش و حاكميت ميرمصطفى‌خان آغاز مى‌شود كه مؤلف این حوادث را با تفصيل بيشترى از پدرش روايت مى‌كند. | ||
در | در این بخش مؤلف اطلاعات گسترده‌اى از چگونگى درگيرى‌هاى دو دولت روس و ایران در سرزمين تالش ارائه مى‌دهد. | ||
بخش سوم کتاب كه با مرگ مير مصطفى‌خان آغاز مى‌شود؛ شامل دو بخش است: بخش نخست مطالبى است كه مؤلف به نقل از پدرش نوشته و بخش دوم بيشتر شرح مشاهدات ميرزا احمد از دوره دوم جنگ‌هاى روس و ایران است كه به مراتب تفصيل بيشترى دارد. | بخش سوم کتاب كه با مرگ مير مصطفى‌خان آغاز مى‌شود؛ شامل دو بخش است: بخش نخست مطالبى است كه مؤلف به نقل از پدرش نوشته و بخش دوم بيشتر شرح مشاهدات ميرزا احمد از دوره دوم جنگ‌هاى روس و ایران است كه به مراتب تفصيل بيشترى دارد. | ||
نسخهٔ ۵ نوامبر ۲۰۱۸، ساعت ۱۵:۳۳
| اخبار نامه: تاریخ تالشان از سلطنت نادرشاه تا سلطنت محمدشاه قاجار | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | احمد بن خداوردی (نویسنده) احمدی، حسین (محقق) |
| عنوان‌های دیگر | تاریخ تالشان از سلطنت نادرشاه تا سلطنت محمدشاه قاجار |
| ناشر | وزارت امور خارجه، مرکز چاپ و انتشارات |
| مکان نشر | تهران - ایران |
| سال نشر | 1383 ش |
| چاپ | 1 |
| شابک | 964-361-258-9 |
| موضوع | احمد بن خداوردی، - 1229ق. - خاطرات
ایران - تاریخ - قاجاریان، 1193 - 1344ق. - جنگ با روسیه، 1218 - 1228ق. تالش - تاریخ - قرن 13ق. |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | DSR 1354 /الف3الف3* |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
اخبارنامه، اثرى بى مانند به زبان فارسی و حاوى شرح حوادث و رویدادهايى است كه در یک دوره تقريبا یکصدساله، از دوره نادرشاه افشار تا اواخر سلطنت فتحعلى شاه قاجار در سرزمين تالشان اتفاق افتاده است.
مؤلف در بيان انگيزه خود از نگارش این اثر مى‌نویسد:
پس من ميرزا احمد ميرزا خداویردى اغلى در سن هفتاد سالگى بر خود لازم دانسته وصف آبا واجداد و خود را به رقم تحرير بياورم كه بعد از من اولادان من بخوانند و بدانند.»
با توجه به سن مؤلف، كه ظاهرا هفتاد و هفت سال به طول انجاميده است، به نظر مى‌رسد، ميرزا احمد در سال 1299ق. شروع به نوشتن کتاب كرده و آن را در 1307ق. در مدتى كمتر از هشت سال به پایان برده است.
ساختار
کتاب، متشكل از چهار بخش است كه بخش نخست آن از دوره نادرشاه آغاز مى‌شود و در زمان آقا محمدخان پایان مى‌يابد.
بخش دوم کتاب كه وقايع آن به دوره آقا محمدخان اختصاص دارد، با فرار مرتضى قليخان - برادر آقا محمدخان - به سرزمين تالش آغاز مى‌شود كه طى آن حاكميت ميرمصطفى‌خان بر این منطقه به تفصيل بازگو مى‌شود.
در بخش سوم، شرح مشاهدات نویسنده از دوره دوم جنگ‌هاى روس و ایران درج گرديده است.
در بخش پایانى کتاب، شرح حال نویسنده با اشاره به چگونگى تسلط روس‌ها بر منطقه تالشان و نابودى خاندان ميرمصطفى‌خان و سرانجام این خاندان و نيز جنايات روس‌ها در این خطه بيان شده است.
گزارش محتوا
بخش نخست کتاب، از دوره نادرشاه آغاز و تا زمان آقا محمدخان پایان مى‌يابد كه ميرزا احمد از پدرش، ميرزا خداویردى، يا ديگران شنيده و آن را به نگارش درآورده است.
نویسنده در این بخش قصد دارد خاندان ميرمصطفى‌خان، پسر قره‌خان فرزند ميرعباس‌بيگ را كه پس از مرگ نادرشاه به هواى به دست گرفتن قدرت و حاكميت بر تالش شمالى با سهراب بيگ به رقابت پرداخت، را از نسل پيامبر، و حاكميت او بر تالش شمالى را از مقدرات الهى بداند؛ در نتيجه ضمن توصيف ماجراى آمدن ميرعباس‌بيگ از روستاى هير خلخال به تالش شمالى، از ارتباط وى با خداوند سخن مى‌گوید كه بى گمان داستانى بيش نيست.
بخش دوم کتاب، در دوره آقا محمدخان قاجار، با فرار مرتضى قلى‌خان، برادر آقامحمدخان - كه مؤلف آن را رضاقلى‌خان، برادر فتحعلى شاه، مى‌داند - به سرزمين تالش و حاكميت ميرمصطفى‌خان آغاز مى‌شود كه مؤلف این حوادث را با تفصيل بيشترى از پدرش روايت مى‌كند.
در این بخش مؤلف اطلاعات گسترده‌اى از چگونگى درگيرى‌هاى دو دولت روس و ایران در سرزمين تالش ارائه مى‌دهد.
بخش سوم کتاب كه با مرگ مير مصطفى‌خان آغاز مى‌شود؛ شامل دو بخش است: بخش نخست مطالبى است كه مؤلف به نقل از پدرش نوشته و بخش دوم بيشتر شرح مشاهدات ميرزا احمد از دوره دوم جنگ‌هاى روس و ایران است كه به مراتب تفصيل بيشترى دارد.
بخش پایانى کتاب كه شرح حال نویسنده و پدرش در دوران پس از جدايى از ميرحسين خان، پسر مير مصطفى‌خان، است، مطالب دست اولى از چگونگى تسلط روس‌ها بر منطقه و نابودى خاندان ميرمصطفى‌خان، تبعيد تالشان به سيبرى، بخشش زمين‌هاى تالشان به فرماندهى نظامى روسى مستقر در منطقه، غارت اموال سرزمين تالش توسط روس‌ها، نيرنگ برادران ميرحسين خان برای تسليم وى به فرمانده روسى لنكران، محدوديت‌هاى ايجاد شده برای سفر تالشان، مهاجرت اقليت‌هاى غير تالشى از ارانى، ارمنى و روسى به سرزمين تالش و سرانجام اطلاعاتى در مورد بالاخان، حاكم كرگان‌رود، و عليقلى‌خان، حاكم تالش دولاب، به خوانندگان ارائه مى‌دهد.
ویژگى‌ها
اخبارنامه در مقايسه با آثار ساير نویسندگان ديگر ویژگى‌هاى منحصر به فردى دارد كه عبارتند از:
صراحت گفتار، نداشتن تسلط كامل به دستور زبان فارسی، یکسان به كار بردن حروف مترادفى؛ چون:ق غ، چ ج، ز ض، ح ه و... و در نتيجه داشتن غلطهاى املايى متعددى؛ همچون: حياط حياتف، هولناك حولناك و...، تعصب نسبت به مردم مسلمان ایران و زبان فارسی و در برابر بيزارى از روس‌ها.
وضعیت کتاب
اخبارنامه نخستين بار در سال 1955م. توسط موسى اصغرلى، كارمند ارشد دانشگاه تاريخ آذربايجان شوروى، به زبان تركى ترجمه و چاپ شد.
على حسین زاده، كارمند ارشد انستيتو تاريخ آكادمى علوم باكو دوباره آن را به تركى ترجمه نمود و در سال 1975م. با الفباى كريل چاپ نمود.
نسخه حاضر در برنامه كه به كوشش آقاى حسین احمدى مورد پژوهش قرار گرفته، حاوى پاورقى‌هايى به قلم وى، نمايه اشخاص، نمايه اماكن و ضمائم مى‌باشد.
منابع
1- احمدى، حسین، تاريخ روابط خارجى، علوم سياسى، تابستان 1381، شماره 11.
2- معرفى‌هاى گزارشى، آينه پژوهش، مرداد و شهريور 1384، شماره 93.
3- متن کتاب.