شاه عباس: مجموعه اسناد و مكاتبات تاریخى همراه با یادداشتهاى تفصیلى

شاه عباس: مجموعه اسناد و مكاتبات تاریخى همراه با یادداشتهاى تفصیلى‏
پدیدآوران	نوایی، عبدالحسین (اهتمام)
عنوان‌های دیگر	مجموعه اسناد و مکاتبات تاریخی، همراه با یادداشتهای تفصیلی
ناشر	بنياد فرهنگ ايران
مکان نشر	تهران - ایران
سال نشر	1357 ش
چاپ	1
موضوع	ایران - تاریخ - صفویان، 907 - 1148ق. عباس صفوی اول، شاه ایران، 978 - 1038ق. - اسناد و مدارک محمد خدابنده صفوی، شاه ایران، 938 - 1004ق. نامه نگاری سیاسی - قرن 11ق.
زبان	فارسی
تعداد جلد	3
کد کنگره	‏DSR‎‏ ‎‏1215‎‏ ‎‏/‎‏ن‎‏9‎‏ش‎‏2

شاه عباس، مجموعه اسناد و مكاتبات تاريخى همراه با يادداشت‌هاى تفصيلى اثر عبدالحسين نوایى است كه كتاب مشتمل است، بر آخرين اسناد و مدارك سياسى و ديپلماتيك كه در فاصله چهل و دو سال سلطنت پر حادثه شاه عباس كبير با ممالك بزرگ آسيا و اروپا مبادله شده است.

ساختار

كتاب شامل يك پيش‌گفتار و غلطنامه است و سپس در سه بخش تقسيم يافته است. مكاتبات شاه عباس با سلاطين عثمانى، مكاتبات شاه عباس و اروپائيان و مكاتبات شاه عباس با سلاطين هند.

گزارش محتوا

مؤلف درباره محتواى نامه‌هاى ذكر شده در كتاب مى‌نويسد: «بحث درباره محتواى نامه‌هاى وى زمانى درازتر و وقتى بيشتر مى‌خواهد. چه در اين كتاب نظر من بر آن بود كه اين اسناد مبادله شده را يك جا جمع آورم و علت اين مكاتبات را بيان كنم، نه آن كه به محتواى اين نامه‌ها بپردازم. با اين همه از ذكر اين نكته ناگزيرم كه با اندك دقتى مى‌توان دريافت كه نياكان ارجمند ما تا چه اندازه با دقت و ظرافت اين نامه‌هاى سياسى را تهيه كرده و چگونه در زير پوشش تعارفات ديپلوماتيك، همه منظورات خويش را براى حفظ اين آب و خاک و منافع مردم آن بيان داشته‌اند...»

مى‌دانيم كه در نوشته‌هاى سياسى انتخاب كلمات و طرز جمله بندى و نحوه اداى مقصود بسيار مهم است و به همين جهت است كه قائم مقام ثانى ميرزا ابوالقاسم فراهانى در نامه خود به ميرزا محمدعلى آشتيانى بدو توصيه مى‌كند كه از «زور ميرزائى» در تنظيم قرارداد با دولت عثمانى استفاده كند.

بدين گونه بود كه كشور ايران در آن روزگار به قدرت و ثروت در سراسر جهان شناخته گرديد و شاه عباس كبير، به جاى كشورى شكست خورده كه از دست پدر خويش تحويل گرفته بود، كشورى نيرومند و توانگر بر جاى گذاشت، گسترده از قندهار تا بغداد و از گرجستان تا بحرين و هرمز در خليج فارس.

به اين معنا كه شاه عباس نه تنها سرزمين‌هائى را كه دشمنان ايران در زمان پدرش گرفته بودند، از دست آنان بيرون كشيد، بلكه بر سرزمين‌هايى هم كه در زمان سلطنت اجدادش شاه اسماعيل و شاه طهماسب از ايران جدا شده بود، (مثل بغداد و هرمز) چنگ انداخت و سرانجام قندهار را نيز از دست گوركانيان هند به درآورد.

اين كتاب ششمين دفتر است، از مجموعه كتبى كه بر اساس اسناد و مدارك سياسى دست اول كه توسط مؤلف تهيه شده است.

اينك دفتر ششم در شرح روابط شاه عباس كبير با دولت عثمانى در زمان سلطان احمد خان و سلطان عثمان خان و سلطان مصطفى خان و يكى دو سال اول پادشاهى سلطان مراد خان چهارم و همچنين روابط شاه عباس با ممالك اروپائى و آسيائى و بدين دفتر اسناد و مدارك سياسى مربوط به شاه عباس كبير پايان مى‌پذيرد.

وضعيت كتاب

فهرست‌هاى پايانى كتاب شامل جاى، نام‌هاى كسان و كتاب مى‌باشد.

منابع مقاله

متن و مقدمه كتاب