حج و عمره در قرآن و حديث (فارسی - عربی)

حج و عمره در قرآن و حديث (فارسی - عربی)
پدیدآوران	مسعودی، عبدالهادی (نويسنده) محمدی ری‌شهری، محمد (نويسنده) محدثی، جواد (مترجم)
عنوان‌های دیگر	(فارسی - عربی)
ناشر	موسسه علمی فرهنگی دار الحديث، سازمان چاپ و نشر
مکان نشر	قم - ایران
سال نشر	1386 ش
چاپ	3
شابک	‎978-964-493-284-7
موضوع	احادیث اهل سنت - قرن 14 احادیث شیعه - قرن 14 حج - احادیث حج - جنبه‌های قرآنی
زبان	فارسی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‏BP‎‏ ‎‏141‎‏/‎‏5‎‏ ‎‏/‎‏ح‎‏3‎‏ ‎‏م‎‏33041‎‏ ‎‏1386
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

حج و عمره در قرآن و حديث، به زبان فارسى - عربى، اثر محمد محمدى رى‌شهرى، با همكارى عبدالهادى مسعودى و ترجمه جواد محدثى، مجموعه‌اى است كه در آن، آيات و روايات مرتبط با موضوع حج، گردآورى و به فارسى ترجمه شده است.

ساختار

كتاب با يك مقدمه و درآمد از نويسنده آغاز و مطالب در سه بخش و هر بخش در چندين فصل، تنظيم شده است.

نويسنده با بهره‌گيرى از آيات قرآن كريم و احاديثى كه محدثان شيعه و اهل سنت نقل كرده‌اند، بخشى از مهم‌ترين مسائلى را كه امت اسلامى بدان نيازمندند، با نظمى نو و شيوه‌اى تازه، گردآورى نموده است

اثر حاضر، مبانى حج ابراهيمى - محمدى را بر پايه متن كتاب و سنت، بيان كرده است. در اين كتاب، تلاش شده است كه هر دو جنبه فردى و اجتماعى حج، با استفاده از متون اصلى اسلام، ارائه گردد و مهم‌ترين نكاتى كه در سفر به حرمين شريفين بايد مورد عنايت زائران خانه خدا و روضه منور نبوى باشد، تقديم شود

گزارش محتوا

در مقدمه، نكاتى در مورد كتاب بيان شده است

درآمد، اشاره‌اى است به جنبه‌هاى مختلف حج. نويسنده، معتقد است تأمل در احاديث اهل‌بيت(ع) نشان مى‌دهد كه تهى ساختن حج از جنبه‌هاى سياسى و اجتماعى، توطئه خطرناكى است كه سابقه ممتدى در تاريخ اسلام دارد و اهل‌بيت(ع) با همه توان كوشيده‌اند تا مردم را از اين توطئه آگاه كنند، تا آنجا كه حج فاقد جنبه سياسى و اجتماعى را «حج جاهليت» ناميده‌اند

در بخش يكم، در چهار فصل زير، آيات و رواياتى در مورد مكه مكرمه ذكر شده است:

در فصل اول، كه درباره حرم مى‌باشد، ابتد به نام‌هاى مكه اشاره شده است. اين نام‌ها، عبارتند از: ام القرى، بكه، بساسه (يعنى نابود كننده؛ چراكه وقتى مردم در مكه ظلم مى‌كردند، آنان را بيرون مى‌كرد و هلاك مى‌ساخت)، ام رحم (زيرا هرگاه كسى معتكف مكه مى‌شد، مورد رحمت قرار مى‌گرفت)

در وجه نام‌گذارى مكه به «بكه»، نويسنده، معتقد است به اين علت مى‌باشد كه برخى احاديث به اين نكته اشاره كرده‌اند كه اين اسم، در واقع، نام محل كعبه است و هرگاه براى شهر مكه به كار رفته، از قرينه‌هاى سخن مى‌توان پى برد كه مقصود اصلى گوينده، گرداگرد كعبه در مسجد الحرام است و اين با ريشه لغوى آن نيز سازگار است؛ زيرا «بك» به معناى ازدحام است كه در پيرامون كعبه رخ مى‌دهد

در ادامه، رواياتى درباره فضيلت مكهو ويژگى‌هاى آن آمده است. اين ويژگى‌ها عبارتند از: احترام داشتن (كه شامل ايمنى هر ترسانى كه وارد مكه شده و ايمنى حيوانات وحشى و پرندگان در مكه مى‌شود)، آنچه انجامش در مكه حرام است (از جمله: شكستن امنيت، ورود غير مسلمان، شكار و كندن درخت، ذبح شكار و تملك شيء پيداشده)، آنچه در مكه مكروه است (مانند: اقامت بيش از يك سال، افراشتن ساختمان و مطالبه از بدهكار)، آنچه در مكه شايسته است (از جمله: نمازگزاردن، روزه گرفتن و ختم قرآن)، آنچه براى اهل مكه شايسته است خالى گذاشتن مطاف براى طواف واجب و...

در پايان اين فصل، رواياتى در مورد حدود حرم، آداب دخول مكه و آداب خروج از آن ذكر شده است

فصل دوم، پيرامون مسجد الحرام بوده و در آن رواياتى در مورد فضيلت، محدوده، آداب ورود و فضيلت نمازگزاردن در مسجد الحرام آمده است

نويسنده در اين فصل، توضيحاتى را درباره حدود مسجد الحرام و تعيين آن در زمان حضرت ابراهيم(ع) و تغييراتى كه در زمان پيامبر(ص)، خليفه دوم و سوم، عبدالله بن زبير، منصور، مهدى عباسى و مقتدر عباسى و حكومت آل سعود رخ داد، عنوان نموده است

در فصل سوم كه درباره بيت‌الله الحرام مى‌باشد، ابتدا رواياتى كه در مورد نام‌هاى خانه خدا (از جمله كعبه، بيت عتيق و بيت الحرام) مى‌باشد ذكر شده و در ادامه، فضيلت كعبه، آداب ورود و خروج از آن، آغاز بناى كعبه، بازسازى آن، كعبه و جاهليت، داستان اصحاب فيل، آنچه در تاريخ اسلام بر كعبه گذشت، بيان گرديده است

آيات و روايات مربوط به نشان‌ها و آيات خدا در كعبه، در فصل چهارم گرد آمده است. اين آيات و روايات، درباره مقام ابراهيم و جايگاه آن، حجر الاسود، حِجر اسماعيل و آداب آن، حطيم، ملتزم، مستجار، ركن يمانى، زمزم، بهترين مكان‌هاى مسجد الحرام، مدفن پيامبران در آن، آرايش و پوشش كعبه، تبرك جستن به پوشش كعبه و فضيلت نگاه به آن مى‌باشد

در بخش دوم، در شش فصل زير، مسائل مربوط به حج و عمره، بيان گرديده است:

در فصل اول، وجوب حج و شرايط آن، فلسفه حج، فضيلت آن، دشوارى حج، پاداش آن، فضيلت پيوسته به حج رفتن، پاداش نيت حج داشتن، پاداش كسى كه در مسير حج مى‌ميرد، پاداش حج‌گزار و آثار حج بيان شده است

در فصل دوم، به روايات مربوط به تأخير در گزاردن حج و ترك آن پرداخته شده است. روايات اين فصل، در موضوعات زير، گنجانده شده‌اند: هشدار نسبت به ترك حج، ويژگى ترك‌كننده حج و هشدار نسبت به تعطيل كردن خانه خدا

واجبات حج در فصل سوم آمده است. از جمله اين واجبات، دورى كردن از محرمات احرام مى‌باشد كه برخى از آن‌ها عبارتند از: نگريستن در آينه، استفاده از هر نوع بوى خوش، سرمه كشيدن براى زينت، روغن ماليدن، انگشتر به دست كردن براى زينت، هرگونه لذت جنسى، عقد خواندن براى خود يا ديگران و گواه آن گشتن، زدودن مو، چيدن و كوتاه كردن ناخن، كشيدن دندان، كشتن حشرات، شكار كردن حيوانات زمينى (غير پرنده) و يا خوردن گوشت چنين شكارهايى، كندن درخت و گياه روييده در حرم و...

فصول بعدى اين بخش، در مورد آداب حج، حج اصغر و مطالب گوناگون پيرامون حج مى‌باشد

روايات مربوط به مدينه منوره، در پنج فصل، در بخش سوم، جاى گرفته است. در فصل يكم كه درباره فضيلت مدينه مى‌باشد، ابتدا نام‌هاى اين شهر بيان شده و در ادامه، ويژگى‌هاى آن، فضيلت اقامت در آن، آداب مدينه و مسجد پيامبر(ص) بيان شده است

در فصل دوم، روايات مربوط به تشويق به زيارت پيامبر(ص)، سلام دادن به ايشان از نزدیک و دور، شفاعت پيامبر(ص) براى زائرانش، پاداش زيارت آن حضرت، آداب زيارت ايشان و در فصل سوم، زيارت حضرت فاطمه(س)، ثواب و آداب زيارت ايشان و مدفن آن حضرت، آمده است

دو فصل پايانى نيز در مورد زيارت امامان اهل‌بيت(ع) و زيارت قبور شهدا در مدينه مى‌باشد

وضعيت كتاب

متن كتاب، به‌همراه ترجمه جواد محدثى، به چاپ رسيده است. در اين ترجمه، علاوه بر حفظ امانت، مطالب به‌صورت سليس و روان ارائه گرديده است.

فهرست اجمالى مطالب در ابتدا و فهرست «تفصيلى»، «آيات»، «اعلام»، «اديان، فرقه‌ها و مذاهب»، «جمعيت‌ها و قبيله‌ها»، «مكان‌ها» و «منابع و مآخذ»، در انتهاى كتاب آمده است.

پاورقى‌ها بيشتر به ذكر منابع اختصاص يافته است.

منابع مقاله

مقدمه و متن كتاب.