زرکلی، خیرالدین

زرکلی، خیر الدین

نام	زرکلی، خیر الدین
نام های دیگر	زرکلی دمشقی، خیر الدین بن محمود
نام پدر
متولد	1893 م
محل تولد
رحلت	1396 هـ.ق یا 1966 م
اساتید
برخی آثار
کد مولف	AUTHORCODE5564AUTHORCODE

«خيرالدين بن محمود بن محمد زِرِكلى دمشقى»، در سال 1893/1310 در بيروت متولد شد. والدين او اهل دمشق و پدرش از تجار بيروت بشمار مى‌رفت. خيرالدين در دمشق نشو و نما يافت و به مدرسه رفت. از نوجوانى به كتب ادبيات علاقه‌مند شد و شعر نيز مى‌گفت. در انتشار مجله‌اى هفتگى با عنوان «اصمعى» شركت داشت. بعدها به بيروت رفت و به تحصيل ادامه داد و همان جا به تدريس تاريخ و ادبيات عرب پرداخت. هنگام جنگ جهانى اول به دمشق بازگشت و روزنامه «لسان العرب» را راه‌اندازى كرد و پس از آن روزنامه ديگرى را منتشر نمود.

با ورود فرانسويان به دمشق، زركلى به فلسطين، مصر و سپس حجاز گريخت؛ چون فرانسويان املاك او را ضبط كرده و غياباً حكم اعدام او را صادر كرده بودند. در سال 1921 تابعيت حجاز را گرفت و به سِمت معاونت فرزند پادشاه منصوب شد. به اين جهت مسافرت هايى به مصر و قدس و اردن انجام داد و در تأسيس حكومت اردن نقش داشت و عهده‌دار مناصب دولتى شد.

با لغو حكم اعدام وى از سوى فرانسه، به دمشق بازگشت و خانواده‌اش را به اردن آورد. پس از آن و با دور شدن از مشاغل حكومتى، به مصر رفت و چاپخانه‌اى ايجاد كرد و كتاب‌هايى از جمله كتب خود را منتشر نمود. با قيام مردم سوريه بار ديگر محكوم به اعدام شد. ناچار چاپخانه را فروخت و به حجاز برگشت. زركلى مدتى در بيت‌المقدس نيز فعاليت‌هاى فرهنگى داشت. در دولت سعودى به‌عنوان وزير در مجامع شركت مى‌كرد و مدتى در مصر حضور داشت و كتاب اعلام را در آنجا منتشر نمود. مدتى هم سفير عربستان در مغرب بود.

خيرالدين زركلى عضو مجمع علمى دمشق و بغداد هم بود. او مسافرت‌هايى به كشورهاى انگليس، آمريكا، يونان و تونس داشت.

آثار:

1. ما رأيت و ما سمعت (سفرنامه)؛

2. عامان في عمان (خاطرات پايتخت اردن)؛

3. ديوان شعر؛

4. الأعلام؛

5. شبه الجزيرة في عهد الملك عبدالعزيز.

وى آثار ديگرى در ادبيات، تاريخ، شعر و نثر داشته است كه گويا منتشر نشده است.

زركلى در سال 1396ق1976/م در قاهره درگذشت.

منابع مقاله:

زركلى، خيرالدين، الأعلام، ج8، ص267، دارالعلم للملايين، الطبعة السادسة عشرة، كانون الثاني/يناير 2005.

وابسته‌ها

الأعلام / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

عامان في عمان، مذکرات عامين في عاصمة شرق الأردن 1921 - 1923 / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

ما رأيت و ما سمعت من دمشق إلي مکة (1929) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده