پاتانجلی: تفاوت میان نسخه‌ها

<div class='wikiInfo'>

|+ |

! نام کتاب!! data-type='bookName'|پاتانجلی

|data-type='otherBookNames'|

|data-type='authors'|[[ابو ريحان بيروني، محمد بن احمد]] (نويسنده)

[[صدوقي سها، منوچهر]] (مصحح)

|data-type='language'| فارسي عربي

|data-type='congeressCode' style='direction:ltr'|‏‎‏B‎‏ ‎‏131‎‏ ‎‏/‎‏الف‎‏2‎‏پ‎‏2  

|data-type='subject'|عرفان هندي - متون قديمي تا قرن 14  

|data-type='publisher'|پژوهشگاه علوم انساني و مطالعات فرهنگى‏  

|data-type='publishPlace'| ايران - تهران

|ata-type='publishYear'|مجلد1: 1379ش ,  

|-class='articleCode'

|data-type='automationCode'|AUTOMATIONCODE17170AUTOMATIONCODE

'''پاتانجلی'''یا '''باتنجل الهندي في ا لخلاص من الارتباك'''، که به دست ابوریحان بیرونی به عربی برگردانده شده است، اثری است با موضوع فلسفه و عرفان و به‎ویژه درباره عرفان پاتنجلی هندی. دکتر منوچهر صدوقی سها این اثر را تصحیح کرده است.

کتاب دارای دو مقدمه (مقدمه به زبان فارسی به قلم منوچهر صدوقی سها و مقدمه خود ابوریحان به زبان عربی) و محتوای مطالب در چهار قطعه اصلی است‎.

از آنجا که مقدمه مصحح کتاب، منوچهر صدوقی سها، مشتمل بر مطالب فراوان و متنوعی پیرامون تصحیح و رمزگذاری و سایر امور مربوط به کتاب است، بخش‎هایی از آن در اینجا گزارش می‎شود:

# این اثر، به‎طور کامل بر ابوریحان بیرونی خوانده شده، به‎نحوی که وی بر آن تسلط یافته است؛

# ابوریحان پس از احاطه و فهم کتاب، آن را به عربی ترجمه کرده که دوستداران آن که زبان سانسکریت نمی‎دانند بتوانند از آن بهره ببرند؛

و)- پاتانجلی و فی‎الحقیقه، تصوّف هندی در تصوّف ما بلاشک مؤثّر افتاده است؛ چنان‎که استاد رئیس می‎فرماید: «و إلی طريق پاتانجل ذهبت الصّوفية في الاشتغال بالحق و قالوا... و يوجد في كلامهم ما يدلّ علی القول بالاتحاد» و از میانه فضلای معاصرین ما نیز مرحوم سعید نفیسی آورده است به کتاب سرچشمه تصوّف در ایران که: فلسفه وحدت وجود در تصوّف ایران و هند، مأخوذ از فلسفه هندی «پتنجالی: Patanjali است‎<ref> ر.ک: همان، صفحه هجده</ref>.

ز)- مصحح، از کسانی که نامشان را ذکر کرده (حجت‎الاسلام مهدوی، استاد جعفری، دکتر اذکائی، دکتر سید محمدرضا جلالی نائینی و...) و مسئولین پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی که یاری‎‎گرانش در نشر بوده‎اند و سید جلیل شاهری لنگرودی، مصحح و فاطمه آقاجانی، حروف‎نگار کتاب، تشکر کرده است<ref>ر.ک: همان، صفحه بیست‎وهفت</ref>.

ابوریحان بیرونی درباره کتاب چنین می‎گوید: همت‎های مردم در دنیا مختلف است و سعی من بلکه وجود من وقف بر فایده‎رسانی به دیگران نهاده است. لذت استفاده، از من گذشته است و این امر را از بزرگ‎ترین سعادت‎ها می‎دانم. هرکه واقف بر حال باشد، مرا بر زحماتی که برای ترجمه این اثر از هندی به عربی کشیده‎ام سرزنش نمی‎کند و کسی که برخلاف آن باشد، نسبت‎هایی مانند جهالت و شقاوت به من می‎دهد و البته هرکسی، آنچه را داراست که نیت می‎کند. در میان نقل کتاب‎های حساب و نجوم هندی، به کتابی برخورد کردم که خواص آنان در حکمت و روش زاهدانشان در عبادت را نشان می‎داد و چون از محتوای آن آگاه شدم، سعی کردم مطالعه آن را با راغبین در این امر به اشتراک بگذارم؛ زیرا بخل در دانش از بدترین ظلم‎ها و گناهان است و هیچ سیاهی بر سفیدی نمی‎آید (نوشتن)، مگر اینکه فایده‎ای دارد که شناخت آن، جلب خیر یا دفع شر می‎کند. گفتارهای این قوم، خالی از تناسخ و حلول و اتحاد و تولد (نه بر حکم ولادت) نیست؛ ازاین‎رو هنگامی که سخنانشان را شنیدم، از آن، ترکیبی از عقاید قدمای یونانیان و مسیحیان و صوفیه را برداشت کردم. به‎هرحال تمامی اینان معتقدند که نفس انسانی که در عالم، به علایقش وابستگی دارد، به بقا نمی‎رسد، مگر اینکه نهایت سعی و اجتهاد را در این راه به‎کار بگیرد. حال اگر از این حد نهایی، اندکی هم کوتاه بیاید، محکوم به بقای در عالم است و در آنجا در میان موجودات مردد میان خیر و شر است تا زمانی که تهذیب و تصفیه و خالص شود. کتاب‎های اینان به‎صورت منظوم نوشته شده...<ref>ر.ک: مقدمه عربی، ص2-3</ref>.

<references/>