تحفة المراد: تفاوت میان نسخه‌ها

۱۵۳ بایت اضافه‌شده ،  ‏۱۲ دسامبر ۲۰۱۷
(لینک درون متنی)
خط ۶۸: خط ۶۸:


میرفندرسکی این قصیده را - که حاوی نکات حکمی و عرفانی است - به استقبال از قصیده حکیمانه ناصرخسرو قبادیانی سروده است. مطلع قصیده ناصرخسرو، به این قرار است:
میرفندرسکی این قصیده را - که حاوی نکات حکمی و عرفانی است - به استقبال از قصیده حکیمانه ناصرخسرو قبادیانی سروده است. مطلع قصیده ناصرخسرو، به این قرار است:
'''چیست این گنبد که گویی پرگهر دریاستی'''
{{شعر}}
یا هزاران شمع در پنگانی از میناستی'''.'''
{{ب|''چیست این گنبد که گویی پرگهر دریاستی''|2=''یا هزاران شمع در پنگانی از میناستی''}}
{{پایان شعر}}
 
قصیده میرفندرسکی نیز این‌گونه آغاز می‎شود:
قصیده میرفندرسکی نیز این‌گونه آغاز می‎شود:
'''چرخ با این اختران، نغز و خوش و زیباستی'''
{{شعر}}
صورتی در زیر دارد آنچه در بالاستی'''؛'''
{{ب|''چرخ با این اختران، نغز و خوش و زیباستی''|2=''صورتی در زیر دارد آنچه در بالاستی''}}
'''‌صورت زیرین اگر با نردبان معرفت'''
{{ب|''صورت زیرین اگر با نردبان معرفت''|2=''بررود بالا همان با اصل خود یکتاستی''}}
بررود بالا همان با اصل خود یکتاستی'''<ref>ر.ک: همان، ص418</ref>.'''
{{پایان شعر}}
<ref>ر.ک: همان، ص418</ref>.


در این قصیده، استعمال یاء در پایان بیت‎ها، گاه درست و گاه بیرون از قاعده دستور زبان فارسی است؛ مثلا در بیت نخستین از قصیده، میرفندرسکی دستور فصحای فارسی‎گوی را در این راه به کار نبسته، ولیکن در بیت دوم دانسته و ندانسته قاعده را رعایت کرده است. استعمال این یاء، به‌جز معنی استمرار و مداومت، تنها در جمله‎های شرطی و رجایی و تشبیهی و جواب شرط، مجاز است<ref>ر.ک: همان، ص418-‌419</ref>.
در این قصیده، استعمال یاء در پایان بیت‎ها، گاه درست و گاه بیرون از قاعده دستور زبان فارسی است؛ مثلا در بیت نخستین از قصیده، میرفندرسکی دستور فصحای فارسی‎گوی را در این راه به کار نبسته، ولیکن در بیت دوم دانسته و ندانسته قاعده را رعایت کرده است. استعمال این یاء، به‌جز معنی استمرار و مداومت، تنها در جمله‎های شرطی و رجایی و تشبیهی و جواب شرط، مجاز است<ref>ر.ک: همان، ص418-‌419</ref>.


لحن قصیده، عرفانی و مشحون از مبانی حکمی است. مباحثی از الهیات بالمعنی الاخص، توحید عرفا، مسئله معاد، مسئله نفس و عقل در ضمن آن مطرح گشته و به‌تناسب به حکمت عملی و تذکرات اخلاقی نیز پرداخته شده است؛ به‌عنوان مثال:
لحن قصیده، عرفانی و مشحون از مبانی حکمی است. مباحثی از الهیات بالمعنی الاخص، توحید عرفا، مسئله معاد، مسئله نفس و عقل در ضمن آن مطرح گشته و به‌تناسب به حکمت عملی و تذکرات اخلاقی نیز پرداخته شده است؛ به‌عنوان مثال:
'''ره نیابد بر دری از آسمان دنیاپرست'''
{{شعر}}
ورنه بگشایند بر وی گرچه درها واستی'''؛'''
{{ب|''ره نیابد بر دری از آسمان دنیاپرست''|2=''ورنه بگشایند بر وی گرچه درها واستی''}}
'''‌هرکه فانی شد در او یابد حیات جاودان'''
{{ب|''هرکه فانی شد در او یابد حیات جاودان''|2=''ور به خود افتاد کارش بی‎شک از موتاستی''}}
ور به خود افتاد کارش بی‎شک از موتاستی'''<ref>ر.ک: همان، ص419</ref>.'''
{{پایان شعر}}
<ref>ر.ک: همان، ص419</ref>


قصیده میرفندرسکی با مقام رضا پایان می‎پذیرد:
قصیده میرفندرسکی با مقام رضا پایان می‎پذیرد:
'''خواهشی اندر جهان هر خواهشی را در پی است'''
{{شعر}}
خواهشی باید که بعد از وی نباشد خواستی'''<ref>ر.ک: همان</ref>.'''
{{ب|''خواهشی اندر جهان هر خواهشی را در پی است''|2=''خواهشی باید که بعد از وی نباشد خواستی''}}
{{پایان شعر}}
<ref>ر.ک: همان</ref>


قصیده یائیه به‌لحاظ ادبی، شعری متوسط است. به‌لحاظ عمق معانی حکمی و عرفانی نیز، ژرفای اشعار [[مولوی، جلال‌الدین محمد|مولوی]] و [[حافظ، شمس‌الدین محمد|حافظ]] را ندارد و با گلشن راز شبستری نیز هماوردی نمی‎تواند؛ اما بااین‌همه، از معانی ژرف و افکار عالی و ابیات نغز نیز بی‎بهره نیست<ref>ر.ک: همان</ref>.
قصیده یائیه به‌لحاظ ادبی، شعری متوسط است. به‌لحاظ عمق معانی حکمی و عرفانی نیز، ژرفای اشعار [[مولوی، جلال‌الدین محمد|مولوی]] و [[حافظ، شمس‌الدین محمد|حافظ]] را ندارد و با گلشن راز شبستری نیز هماوردی نمی‎تواند؛ اما بااین‌همه، از معانی ژرف و افکار عالی و ابیات نغز نیز بی‎بهره نیست<ref>ر.ک: همان</ref>.
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش