ابن جباره مقدسی، احمد بن محمد

ابن جباره مقدسی، احمد بن محمد

نام	ابن جباره مقدسی، احمد بن محمد
نام‌های دیگر
نام پدر
متولد
محل تولد
رحلت	728 هـ.ق
اساتید
برخی آثار
کد مؤلف	AUTHORCODE14406AUTHORCODE

ابن جُباره، ابوالعباس احمد بن محمد بن عبدالولى مقدسى مرداوى، ملقب به شهاب‌ الدين، مقرى، فقيه، نحوى و مفسر سده‌هاى 7 و 8ق، بوده است.

وى فرزند يكى از علماى بزرگ حنبلى است. نسبت «مرداوى» اشاره به اين نكته دارد كه اصل اين خاندان از قريه «مردا» در حومه نابلس بوده است. وى در فاصله سال‌هاى 647 - 649ق، احتمالاً در مردا چشم به جهان گشود و از كودكى تحت مراقبت پدرش آغاز به تحصيل كرد. وى بعد از 680ق به مصر سفر كرد و در مدت اقامت طولانى خود در آن ديار از محضر بزرگانى چون حسن راشدى، ابن نحاس و قرافى به ترتيب علوم قرائت، نحو و اصول فقه را فراگرفت. از مشايخ ساير بلاد چون خطيب مردا، کرمانى و ابن عبدالدائم نيز بهره جست و از برخى ديگر حديث شنيد، سپس حج گزارد و مدتى مجاور مكه شد. آنگاه به دمشق رفت و در صالحيه اقامت گزيد و مجلس درس دائر كرد. از مهم‌ترين شاگردان ابن جباره كه در قدس و دمشق از او بهره برده‌اند، مى‌توان از شمس‌الدين ذهبى و علم‌ الدين برزالى نام برد.

ابن جباره پس از ترك دمشق به حلب رفت و مدتى در آن شهر اقامت گزيد و به تدريس پرداخت. از شاگردان مهم او در اين دوره مى‌توان زين‌ الدين ابن وردى را ذكر كرد. وى با وجود اينكه علوم مختلف اسلامى را تحصيل كرده، در نحو و تفسير نيز تأليفاتى داشت، شهرت خود را بيشتر مديون علم قرائت بود كه آن را نزد مشايخ بزرگ مصر و شام فراگرفته بود. در اين فن آثار متعددى نيز تأليف نمود و شاگردانى همچون شريف احمد بن قرمى، عبدالله بن سليمان مراكشى، عبدالرحمان بن ابى‌بكر كركى، احمد بن نحله، ابوالمعالى محمد بن لبان و ابواسحاق ابراهيم بن احمد شامى تربيت كرد.

مجير الدين مى‌گويد كه مشيخه بيت‌المقدس به او منتهى مى‌شد. ابن وردى نيز از او به‌عنوان يك فقيه و اصولى ياد كرده است. مذهب فقهى او همچون پدرش «حنبلى» بود. ابن جباره در اواخر عمر به قدس بازگشت و سحرگاه روز يك‌شنبه 4 رجب 728ق همان جا بدرود حيات گفت و در جامع دمشق بر او نماز غائب خوانده شد.

آثار

1. شرح عقيلة أتراب القصائد في أسنى المقاصد، معروف به شرح الرائية؛
2. مختصر الكشاف عن حقائق التنزيل؛
3. المفيد في شرح القصيد، معروف به شرح الشاطبية (اين کتاب در 4 جلد بوده و شرحى بر قصيده لاميّه در قرائات سبع، معروف به حرز الأماني و وجه التهاني از شاطبى است).

علاوه بر اين آثارى از قبيل شرح قصيده نونيه سخاوى در تجويد و شرح الفيه ابن معطى در نحو نيز به وى نسبت داده شده است.

منابع مقاله

كاظم موسوى بجنوردى، دائرةالمعارف بزرگ اسلامى، ج3، ص203، چاپ دوم، تهران، 1374، مقاله به قلم احمد پاكتچى.

وابسته‌ها

المفيد في شرح القصيد (شرح القصيدة الشاطبية في القراءات السبع)