زمزم: تفاوت میان نسخه‌ها

|data-type='publishYear'|

براى چاه زمزم، به‌جز نام مشهور آن، نام‌هاى ديگرى در كتب لغت و حديث و سيره آورده‌اند كه در اينجا مشهورترين آنها را مى‌آوريم: ابن منظور در «لسان العرب» گويد: زمزم را يازده نام است كه عبارتند از: «زمزم»، «مكتومه»، «مضنونه»، «شباعَه»، «سُقيا»، «الرَّواء»، «ركضة جبرئيل»، «هزمة جبرئيل»، «شفاء سقم»، «طعام طعم» و «حفيرة عبدالمطلب» (همان، ص30).

به همين دلايل بود كه خداوند افتخار حفر زمزم و سقايت حاجيان را به او ارزانى داشت. درست متعاقب پايدارى‌اش در حرم و وفادارى‌اش نسبت به بيت‌اللَّه بود كه آن خواب تاريخى را ديد و هاتفى وى را مأمور حفر زمزم ساخت. در خصوص اقدام عبدالمطلب به حفر زمزم و مقدّمات آن، برخى تاريخ‌نگاران چنين گفته‌اند: عبدالمطلب، بزرگ قريش بود و سقايت حاجيان را بر عهده داشت و از چاه‌هاى اطراف مكه با شتران خود آب مى‌آورد و به زائران بيت مى‌نوشاند (همان، ص141-144). هرچند براى حفر زمزم توسط عبدالمطلب تاريخ دقيقى ذكر نشده، اما برخى از محققان كوشيده‌اند تاريخ حفر زمزم توسط عبدالمطلب را با مقايسه ميلاد پيامبر(ص) در سال عام‌الفيل و مانند آن روشن سازند (ر.ك: همان، ص156).

منابع طبيعى زمزم و آب‌هاى مكه آخرين فصل كتاب است. هرچند منبع اصلى زمزم، چشمه فيض ربّانى است كه در دل صحراى سوزان جوشيده است و تا قيامت نخواهد خشكيد و از اين بابت جاى سخن نيست، امّا از لحاظ طبيعى و جغرافيايى قابل ذكر است كه در سرزمين مكّه چاه‌هاى متعددى نيز وجود داشته كه مردم اين سرزمين براى خود و مزارع و احشامشان از آن استفاده مى‌كردند و زائران بيت‌اللَّه بدان وسيله نيازشان را رفع مى‌نمودند (همان، ص163). باران‌ها و سيل‌ها و چشمه‌ها و چاه‌هاى ديگر مكه در منابع تاريخى ذكر شده و نويسنده آنها را مورد بررسى قرار داده است (ر.ك: همان، ص172-165).

در آخرين سطرهاى كتاب به آداب آشاميدن زمزم به نقل از موسوعه فقه ابن عباس چنين اشاره شده است: «براى آشاميدن آب زمزم، بايد به شش چيز توجّه داشت: رو به قبله ايستادن، بسم اللَّه گفتن، سه بار نوشيدن، سيراب شدن، حمد خدا پس از آشاميدن، آنگاه اين دعا را خواندن: «اللَّهمَّ اجْعَلْهُ عِلْماً نافِعاً وَ رِزْقاً واسِعاً وَ شِفاءً مِنْ كُلِّ داءٍ» (همان، ص179).

[[رده:زیارت اماکن مقدسه. مشاهد ائمه و مزارات امامزادگان و اولیاء]]